LOJİSTİK YÖNETİMİ

Data toplamak için uygulanacak adımlar aşağıdaki gibidir:
• Analiz yaklaşım ve tekniklerini tanımlama
• Tanımlama ve inceleme varsayımları
• Veri kaynaklarını belirleme
• Veri toplama
• Doğrulama için veri toplama

Sistem analizinin ilk aşaması analiz sorularının belirlenmesidir.

Duyarlılık analizi alternatif lojistik sistemleri etkileyen parametrelerde, süreçlerde veya durumlarda herhangi bir değişim olursa önerilen sistemlerin nasıl tepki vereceğinin ölçüldüğü aşamadır.

Başabaş analizi yöntemi, kurulması istenen tesis yeri için birden fazla alternatifin olduğu durumda ve her bir tesis için sabit maliyetlerin ve değişken maliyetlerin belirlenebildiği zaman kullanılabilen tesis yeri seçimi yöntemidir.

Kârlılık Karşılaştırma Yöntemi  uygulanması şu şekildedir. Daha önceden belirlenmiş her bir alternatif için gelirler ve giderler tahmin edilmeye çalışılır. Gelirler ve giderler arasında en büyük farka sahip alternatif tesis yeri seçilmektedir.

Ağırlık merkezi yöntemi, taşıma maliyetlerini minimum kılacak tesis yerlerini bulmak için kullanılan matematiksel bir tekniktir.

Ağırlık merkezi yöntemine başlamadan önce ulaştırma tablolarının hazırlanması gerek yoktur.

Kuzey-Batı Yöntemi: En basit ve kolay çözüm geliştiren yöntemdir. Ulaştırma tablosu hazırlandıktan sonra tablonun sol üst köşesinden başlayarak hedeflerin ihtiyaçlarına ve kaynakların kapasitelerine bağlı olarak taşınacak ürün miktarları belirlenir. Bu ürün miktarlarını belirlemek için o satırdaki ve sütundaki arz ve talep değerlerine bakılır. Bu değerlerden hangisi küçükse o değer, o hücrenin içerisine atanır. Atanan miktar arz ve talepten çıkarılır. Tekrar atama yapılmaması için sıfır olan arz veya talep iptal edilir. İptal edildikten sonra tekrar yukarıdaki işlemler tekrar edilir. Son hücreye de atama yapılması ile sonuç elde edilir.

Minimum Maliyet Yöntemi: Bu algoritmada ulaştırma tablosu hazırlandıktan sonra tablodaki tüm maliyetlerden en düşük olan taşıma seçilir. Bu taşımayı yapan kaynağın kapasitesine ve hedefin ihtiyacına göre taşıma miktarı belirlenir. Tüm kaynaklar kullanılıncaya ve tüm hedeflerin ihtiyaçları karşılanıncaya kadar atama yapılmaya devam edilir.

Vogel Yaklaşımı Yöntemi :

Yöntemde, tablonun her satır ve sütunun en düşük iki maliyeti belirlenir. Satırların/sütunların en düşük iki maliyet değeri arasındaki farklar her satır/sütun için ayrı ayrı hesaplanır. Bu farka ceza maliyeti denilmektedir. En yüksek cezaya sahip satıra
veya sütuna bakılarak en düşük maliyetli taşıma seçilir. Bu taşımayı yapan kaynağın kapasitesine ve hedefin ihtiyacına göre taşıma miktarı belirlenir. Her atama sonunda tekrardan tüm satır ve sütun için ceza hesaplanması yapılarak tüm ihtiyaçlar karşılanıp, tüm kaynaklar tükeninceye kadar adımlar tekrarlanır.

Köklü endüstriler için bile geçerli olan, organizasyonların pazarları, talepleri, maliyetleri ve hizmet gereksinimleri hızla değişen müşteri ve rakip davranışlarına bağlı olarak değişmektedir. Bu gereksinimlerin cevap verebilmek adına organizasyon sürekli olarak aşağıdaki gibi soruları sormak zorundadır (Georgiadis ve Longinidis, 2011:73):
1. Yeni tesisi (üretim, depolama, lojistik) nereye yerleştirelim?
2. Varolan tesislerdeki kayda değer değişiklikler neler?
3. Tedarik bulma kararları nelerdir? (Tedarik ve tedarikçi hangi tesis kullanacak)
4. Yerleşim/Atama kararları nelerdir? (Hangi ürün hangi tesis yerleşecek)

Her organizasyonun lojistik planlaması ve ağ tasarımı birbirinden farklıdır. Bu farklılıktan dolayı tek bir doğru lojistik planlaması vardır denilemez. Ancak lojistik planlaması kullanılan genel planlama metodolojisi bulunmaktadır. Planlama metodolojisi temel olarak üç faza ayrılmıştır. Bu fazlar şunlardır:
• Faz- I (Problem Tanımlama)
• Faz- II (Data Toplama ve Sistem Analizi)
• Faz- III (Öneri Geliştirme ve Uygulama)

FAZ – I: Problem Tanımlama

Durum Analizi

Destekleyici Mantık Gelişimi

Fayda/Maliyet Tahminleri

blemin üstesinden gelmek için gerekli olan iyileştirme ve geliştirme önerileri yapılmıştı. Ancak unutulmamalıdır ki, önceki aşama yapılan değerlendirme analizleri alternatiflerin uygunluğu için kullanılmaktaydı. Bu fazda ise bir önceki fazda elde edilen alternatiflerin değerlendirilmesi ve uygulanabilmesi için gerekli olan data toplama ve veri analizini süreçleri üzerinde durulacaktır. Data toplama ve sistem analizi süreci çok önemli olmakla birlikte, bu süreç bir sonraki aşamanın temelini oluşturmaktadır. Bu aşamada data toplamak için uygulanacak adımlar aşağıdaki gibidir:
• Analiz yaklaşım ve tekniklerini tanımlama
• Tanımlama ve inceleme varsayımları
• Veri kaynaklarını belirleme
• Veri toplama
• Doğrulama için veri toplama

Sistem Analizi
Sistem analizi aşaması, daha önceden toplanmış dataları ve belirlenmiş tekniği kullanarak lojistik sistem önerilerini stratejik ve taktiksel olarak değerlendirme aşamasıdır. Dört adımda bu süreç yapılmaktadır. Bu süreçler şunlardır:
• Analiz sorularını belirleme
• Analizin tamamlanması ve doğrulanması
• Alternatiflerin analiz edilmesi
• Duyarlılık analizinin yapılması

Faktör Karşılaştırma ve Değerlendirme Yöntemleri
Faktör karşılaştırma yöntemlerinde tesis yer seçimi kararını etkileyen tüm faktörler belirlenir. Faktör seçimi tamamen karar verici kişi ve kişiler tarafından belirlenir. Tabii ki tesis türüne göre faktör belirlenmesi tesis yer seçiminde önemli bir rol üstlenecektir. Dikkate alınacak faktörler belirlendikten sonra tesis yeri için alternatifler değerlendirilecektir. Faktör karşılaştırma değerlendirme yöntemlerinden en bilinen iki tanesi burada açıklanacaktır. Bunlardan bir tanesi etmen puan yöntemi diğeri ise ağırlıklı sıralama yöntemidir

Etmen Puan Yönetimi
Bu yöntem, daha çok sayısal olarak değerlendirilmesi yapılamayanların diğer etmenlerle birlikte değerlendirilmesi için kullanılır. Bu yöntem; etmenlere belirli ağırlıklar verilerek, aday kuruluş yerlerinin birbirleriyle karşılaştırılması şeklinde
işlemektedir. Bu yöntemin uygulanması sırasında aşağıdaki adımlar izlenir:
• Göz önüne alınan kuruluş yerlerinin değerlendirileceği etmenler belirlenir.
• Tüm etmenlere eşit ağırlıklar verilerek, aday yerler her etmene göre aynı tam puan üzerinden değerlendirilir.
• Bu puanlar, aday yerler için ayrı ayrı toplanarak, bu yerlerin önemlilerini yansıtan toplam puanlar elde edilir.
• Toplam puanlar itibarıyla iyiden kötüye doğru bir sıralama yapılır.
• Bu sıralamada başlarda bulunan birkaç aday yer, maliyet elverişliliği açısından ikinci bir incelemeye tâbi tutularak, en iyi kuruluş yeri saptanır (Bunun tersi sıra da izlenebilir).

Ağırlıklı Sıralama Yöntemi
Ağırlıklı sıralama yönteminde sistemin uygulanmasında pek çok değişken aynı anda analize tabii tutulur. Bu yöntem, yalnız kuruluş yeri seçiminde değil, pek çok işletme faaliyetinde de karar aracı olarak kullanılmaktadır. Faktör karşılaştırma veya puanlama yöntemi olarak da adlandırılan bu yöntemde ilk olarak kuruluş yerini etkileyen faktörler bir liste hâlinde tespit edilir. Daha sonra, faktörlerin çeşitli yoğunluk dereceleri için bir sıralama yapılır ve ağırlıklar verilir. Her aday yerin, her faktör için aldığı puanlar belirlenir. Sonraki aşamada alınan puanlar, faktör ağırlıkları ile çarpılarak ağırlıklı puanlar bulunur. Tüm puanlar toplanarak her aday yerin aldığı toplam puan hesaplanır. En yüksek puanı alan yer tercih edilir. Yönetimin derecelemesinde ve puanlamasında subjektifliğin fazla oluşu sakıncalı olarak kabul edilmektedir. Yararlı tarafı ise yöntemin basit ve uygulanabilir olmasıdır. Bu yöntemde kolaylıkla ölçülemeyen ya da ölçülmesi pahalıya mal olan etmenler, grup uzlaşımı gibi nesnel yaklaşımlarla sayısallaştırılır. Etmenlerin seçim açısından taşıdığı önemlerin eşit olup olmamasına göre, etmenler farklı ve çift ağırlıklandırma olmak üzere iki türlü ağırlıklandırılabilmektedir.

Başabaş analizi yöntemi, kurulması istenen tesis yeri için birden fazla alternatifin olduğu durumda ve her bir tesis için sabit maliyetlerin ve değişken maliyetlerin belirlenebildiği zaman kullanılabilen tesis yeri seçimi yöntemidir.