LOJİSTİK YÖNETİMİ

Latincede yol, çizgi ya da yatak anlamına gelen “strateji” kavramının bilimsel bir disiplin olarak gelişmesi öncelikle askerî alanda olmuştur. İşletmecilik açısından baktığımızda ise strateji kabaca “bir işletmenin uzun dönemli temel amaçlarının saptanması ve bu amaçlara ulaşabilmek için gerekli kaynakların tahsis edilerek onların kullanımında kabul edilen yollardır” şeklinde tanımlanabilir.

İhtiyaç tabanlı konumlandırma; özel bir grup müşterinin çoğu veya bütün ihtiyaçlarını sunmakla alakalıdır (Porter, 1996). Bu tip konumlandırma, özelleştirilmiş faaliyetler ile hizmet verilebilecek farklı ihtiyaçları bulunan müşteri grupları mevcut olduğunda uygundur.

İşletme kaynakları, bir işletmenin ürün/hizmet üretim sürecinin girdilerini oluşturan somut ve soyut varlıkların tamamı (Wernerfelt, 1984; Grant, 1991; Hall, 1992) olup işletmenin stratejik yönü ve kârlılığı üzerinde doğrudan etkileri bulunmaktadır. İşletme kaynakları kabaca (1) finansal kaynaklar, (2) fiziksel kaynaklar, (3) insan kaynakları,
(4) teknolojik kaynaklar, (5) işletme şöhreti ve (6) diğer örgütsel kaynaklardır (Grant, 1991; Sadler, 2003) olarak sınıflandırılabilir.

İşletmelerde stratejiler üst kademelerde oluşturulmakta ve alt kademeler tarafından uygulanmaktadır. Bu nedenle, yönetim basamaklarının farklı kademelerinde strateji ile ilgili olarak farklı uğraşlar yapılmaktadır. Bu nedenle, büyük işletmelerde hiyerarşik olarak üç değişik düzeyde strateji geliştirmeden söz edilebilir: Kurumsal stratejiler, iş yönetimi stratejileri ve fonksiyonel (departman) stratejileri. Bu stratejiler işletmede farklı yönetim kademelerinin katkısı ile geliştirilmektedir.

I.Ansoff kendi döneminin iş dünyasındaki konjonktürel gelişimlerini inceleyerek stratejik seçimlerin esasını büyüme üzerine dayandırmış ve büyüme vektörü, faaliyet sahası, rekabet avantajı ve sinerji kavramlarını strateji elemanları olarak ifade etmiştir.

M. Porter, stratejiyi “farklı bir dizi faaliyeti kapsayan benzersiz ve değerli bir pozisyonun yaratılmasıdır” şeklinde tanımlamaktadır. Doğru cevap D'dir.

İşletmelerde stratejiler üst kademelerde oluşturulmakta ve alt kademeler tarafından uygulanmaktadır. İş birimi stratejileri, çeşitlendirme yapmış bir şirkete ait işletmelerden her birine ait stratejilerdir. Ürün, satış bölgeleri, dağıtım merkezleri, reklam
kampanyaları, malzeme alımı, envanter kontrolü ve lojistik kararları fonksiyonel strateji seviyesinde incelenir. Her bir işletmenin çevresi ile arasındaki ilişkileri iş birimi stratejileri düzenler. Doğru cevap C'dir.

Farklılaşma stratejisi, müşteriler tarafından değer atfedilen benzersiz özellikler sunan bir ürün ve / veya hizmeti geliştirerek müşterilerin bunun rakip tekliflerden farklı olduğunu algılamasını sağlamayı gerektirir. Geniş kitleye hitap eder. Doğru cevap C'dir.

Lojistik stratejilerinin işletme stratejilerinin ışığında belirlenmesi ve buna uygun stratejik planlamanın yapılarak operasyonel seviyede sağlanacak etkinlik ve verimliliğin stratejik çıktılara katkı sağlaması bir dizi sıralı işlem adımları çerçevesinde gerçekleşir. Öncelikle işletmenin çevresi incelenerek mevcut durumu ve önceki stratejilere göre bulunulan pozisyon değerlendirilir. Doğru cevap A'dır.

Farklılaşma stratejisinin uygulanmasında dört boyut ve yol vardır. Bunlar; (1) rakiplere ne zaman daha üstün bir tekniğe ve teknolojiye dayanılarak yapılan farklılaşma, (2) kalite iyileştirme çabalarını güçlendirerek yapılan farklılaştırma, (3) müşterilere sağlam destek hizmetleri ve satış sonrası hizmetleri ve satış sonrası hizmetleri rakiplere nazaran daha süratli, etkili, kaliteli vb gerçekleştirilerek yapılan farklılaştırma ve (4) rakiplerin en az kalite ve nitelikteki ürün ve hizmetleri daha düşük fiyata vermeye dayanan farklılaştırmadır.

Çevik lojistik stratejileri bağlamında uyarlanacak süreç ve eylemlerin temel özellikleri şunlardır.
• Amaç müşteri memnuniyetini sağlamak olup müşteri istekleri sistematik bir biçimde ele alınır.
• Lojistik süreçler, müşteri taleplerini karşılayacak veya aşacak seviyede tasarlanır.
• Esnek ve dolayısıyla müşterilerin değişen taleplerine cevap verebilecek bir sistem
kurulur.

• Kalite ve müşteri için ortaya çıkarılan değer, ön planda tutulur.
• Hizmetin verilmesi veya ürünün teslimatı sonrasında müşteri memnuniyetine ilişkin geri bildirim alınmasına daha fazla önem verilir.
• Rakipler, mevcut ve potansiyel müşteriler sürekli olarak izlenir ve analiz edilir.

Tedarik zinciri ve lojistik yönetiminde rekabet öncelikleri maliyet, kalite, hizmet, esneklik, zaman, teknoloji ve yerdir. Doğru cevap E'dir.

Rekabet Öncelikleri

Maliyet, Kalite, Hizmet, Esneklik, Zaman, Teknoloji, Yer.

Lojistik sistem içerisinde bazı faaliyetlerde maliyetler öncelikli olarak gözetilirken diğer faaliyetlerdeki kayıplarla bir ödünleşme içinde olmak gerekmektedir. Diğer taraftan hem müşteri hem de işletme için değer yaratabilmek için mevcut seviyede karşılaşılan tüm ısraflar ortadan kaldırılarak maliyetler müşteri hizmet kalitesinden taviz verilmeden düşürülmeye devam edilecektir. İşte bu yaklaşım “yalın lojistik” olarak genelleştirilmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yalın yaklaşıma göre değerin sürekli akışını sağlamak bazı durumlarda müşterinin talep etmediği ürün ve hizmetlerin pazara sunulmasıyla sonuçlanabilir. Bu nedenle sadece akışa yönelmek yalın strateji açısından yeterli olmamaktadır. Müşterilerin değeri üreticiden çekmesini sağlamak gerekir. Doğru cevap E'dir.

Müşteri odaklı kuruluşlar tipik olarak aşağıdaki özelliklere sahip bulunmaktadırlar:
• Tam anlamıyla müşteri tatmini amacında bulunmak
• Müşterilere kuruluşa ulaşmakta kolaylık sağlamak
• Tam olarak müşterilerin ne istediğini bulmak
• Bu talepleri karşılamak ve aşmak için lojistik faaliyetleri düzenlemek
• Müşteri talep değişkenliğine karşı esnek olmak ve çabuk cevap verebilmek
• Üstün kalite ve değer saygınlığına sahip olmak
• Müşteri memnuniyetinden emin olabilmek için satış sonrası kontrolleri yapmak
• Dışa doğru bakmak böylelikle kuruluşlar her zaman müşterilerle, potansiyel müşterilerle, rakiplerle ve diğer başka şeylerle de temas halinde olur.

Çevik stratejilerde lojistik süreçler, müşteri taleplerini karşılayacak veya aşacak seviyede tasarlanır. Doğru cevap D'dir.

Farklı ülkeler arasında seyahat eden yük paketlerinin üzerindeki zorunlu sembol, işaret ve yazılarda bir kültür ögesi olan dil ve alfabe farklılıkları nedeniyle uluslararası standartların dışına çıkılması sonucu birçok karışıklıklar ortaya çıkmaktadır. Bu durumda gönderici, alıcı, varış noktası, parça numarası, menşei, yükün içeriği gibi açıklayıcı bilgileri içeren etiketlerde uluslararası ortak sembol ve işaretlerin kullanılması operasyonları kolaylaştıracaktır. Aksi takdirde varış noktalarındaki gümrüklü depolarda katma değerli hizmetler başlığı altında yapılacak yeniden işaretleme faaliyetleri yükün akış hızını keseceği gibi ilave maliyete de neden olacaktır. Bunun yanında konşimento, beyanname ve diğer evraklarda da aynı bilgiler yer almalıdır. Farklı hacim, uzunluk ve/veya ağırlık ölçülerini kullanılması gümrük geçişlerinde dolayısıyla lojistik operasyonlarda gecikmelere neden olabilmektedir

İşletmeleri doğrudan veya dolaylı olarak etkilemekle birlikte işletmeler tarafından kontrol edilemeyen uzak çevrenin değerlemesi politik ve yasal, ekonomik, sosyokültürel ve teknolojik çevre unsurların bir bütün olarak incelendiği PEST analizi ile yapılır. Doğru cevap B'dir.

Ürünlerin tazeliği müşteri ihtiyaçlarıyla uyumu akla getirmelidir. Doğru cevap A'dır.