Lojistik İletişimi ve Bilgi Sistemleri

Bilgi teknolojisi, bilgisayar tabanlı bilgi sistemlerinin, özellikle yazılım uygulamalarının ve bilgisayar donanımının incelenmesi, tasarlanması, yaratılması, kullanılması, desteklenmesi ve yönetilmesidir.

Lojistik yönetimi, tedarik zincirinin entegrasyonu ve koordinasyonu yoluyla müşterilerin ihtiyaçlarının karşılandığı bir araçtır.

Bilişim sistemi, bilgi kümelerinin toplanması, saklanması, işlenmesi, dağıtılması, karar verilmesi ve iletilmesi için gerekli olan bir bilgi kümeleri sistemi ve genellikle bir veri tabanlı yönetim sistemi kullanan bir bilgisayar sistemi şeklinde tanımlanabilir.

Bilişim sistemlerinde, bilgi oluşturma süreci aşamaları veri girişi, veriyi enformasyona çevirme (işlem), çıktı, depolama, dağıtım ve sistem performansının izlenmesi olarak özetlenebilir.

Tedarik zinciri üyeleri arasında iletişim kanallarının hızlı ve doğru biçimde işletilmesi, rekabet güçlerine etki etmektedir. Günümüz
işletmeleri hız ve müşteri isteklerine yanıt verebilirlik ile stratejik açıdan rekabet üstünlüğü elde edebileceklerini bilmektedirler. Ancak bu üstünlüğün sürdürülebilmesi için gereken şeylerden birisi, tüm bu operasyonların maliyet avantajı yaratacak şekilde
yapılabilmesidir. Bu kapsamda üretim ve depo yerlerinin seçimi, bu tesislerdeki operasyonların eş zamanlı ve entegre faaliyet gösterebilmesi, müşteri istek ve beklentilerine dayanan bir talep, envanter ve tedarik planlamasının yapılabilmesi, üretim sürecinin çizelgelenmesi ve bitmiş ürünlerin doğru pazarlara dağıtımın yapılabilmesi için sürekli bir iletişime ihtiyaç duyulmaktadır.

Tedarik zinciri ortaklarını dışarıya entegre etmek için, gerekli diğer tüm faaliyetlerden önce, tedarik zincirinin ikinci görevi, sürekli ve kesintisiz bilgi paylaşımı olarak ortaya çıkmaktadır. Ancak, bu ilişkileri kurmak için zincirin her iki tarafının da nihai müşterileri memnun etmek ve herkes için kârı en üst seviyeye çıkarmak için, satış ve tahmin bilgilerini paylaşma istekliliğinin yanı sıra yeni ürünler, genişleme planları, yeni süreçler ve yeni pazarlama kampanyaları hakkındaki bilgilerle paylaşmaya istekli olmaları gerekir. 

Bilgi teknolojileri aslında işletmenin en tepedeki stratejik amaçlarını destekler. Bu stratejik amaçlara BT’nin etkileri şunlardır:

• Operasyonel mükemmeliyet
• Yeni ürünler, hizmetler, iş modelleri
• Etkin müşteri, tedarikçi ilişkileri
• Rekabetçi avantaj
• Hayatta kalma
• Etkin karar verme

Veri, işletmedeki operasyon kayıtlarının ham şekilde kaydedilmiş hâlidir.

Tüm işletmelerin operasyonlarını sonradan raporlayabilmek ve yönetim kararlarında kullanabilmek için, veri kaydına ihtiyacı
vardır.

Enformasyon, verinin anlam kazanmış ve belirli bir amaç için şekillenmiş hâlidir.

İşletmelerde veri, kurumsal yazılımlar (ERP, CRM, vb.) işlenerek, kullanılabilir enformasyon hâline gelir.

Bilgi, kurumsal tecrübe veya çalışma yoluyla kazanılmış, birikimdir.

Bilgiden sonra gelen aşama olarak adlandırılan bilgelik, bilginin sentez yoluyla bütünleştirilmesi ve sindirilmesi durumudur.

Veri toplama amacıyla kullanılan belli başlı araçlar şunlardır:

• Barkod ve Karekod
• Radyo Frekanslı Tanımlama Sistemleri (RFID)
• Ses ve Işıkla Toplama
• İnsansız Hava Aracı
• Artırılmış Gerçeklik
• Küresel Konumlandırma Sistemi (GPS)

Veri iletişiminin temel amacı, kullanıcının bilgisayarları, terminalleri ve uygulama programları arasında bilgi alışverişi yapmaktır.

Veri iletişimi ve ağlarını oluşturmanın temel amacı, dünyadaki herhangi iki nokta arasında kesintisiz veri alışverişini sağlamaktır.

İşletmelerde sıklıkla kullanılan veri iletimi yöntemleri şunlardır:

• Web Servisleri ve Sunucu Mimarisi
• XML Dili Kullanımı
• Elektronik Veri Değişimi (EDI)
• Bulut (Cloud) Sistemler
• Nesnelerin İnterneti (IoT)
• Blok-Zincir (Blockchain)

Lojistik operasyonlarıyla ilişkili belli başlı kurumsal yazılım türleri şunlardır?

• Üretim Kaynakları Planlama (MRP)
• Kurumsal Kaynak Planlama (ERP)
• Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM)
• Tedarikçi İlişkileri Yönetimi (SRM)
• Depo Yönetim Sistemleri (WMS)
• Nakliye Yönetim Sistemleri (TMS)
• Kargo ve Araç Yükleme ve Optimizasyonu (CLO)
• Konteyner Yönetim Sistemleri (CMS)
• Saha Yönetim Sistemi (YMS)

İşletmenin tedarik lojistiği, üretim lojistiği ve dağıtım lojistiğinin etkili ve verimli yürütülmesi kaynakların etkin kullanımını gerektirir. Bu nedenle öncelikle etkili planlama şarttır. Ancak bu planlamanın da kısa sürede ve çok faktörü dikkate alarak yapılması gereklidir.

İşletmelerde ERP ve MRP gibi sistemler temel faaliyetlerin planlanmasında kolaylık sağlamaktadır. Fakat bu tip temel yazımlar farklı senaryoları değerlendirmek, optimizasyon yapmak ve kısıtları dikkate almak gibi özelliklerden yoksundur. Bu aşamada yeni tesis yeri belirlenmesi, lojistik ağın iyileştirilmesi, en uygun güzergahın belirlenmesi, sonlu kapasite çizelgeleme, optimal seçimin yapılması, farklı senaryo sonuçlarının oluşturulması ve karşılaştırılması gibi işlemler için daha gelişmiş araçlara ihtiyaç duyulmaktadır. Dolayısıyla birden fazla aracın eş zamanlı ve entegre olarak kullanımını gerektirmektedir.