Aof Panel

S

Taşımacılık ne demektir?

Taşımacılık en genel genel hâli ile ‘ihtiyaç duyulanların, bulundukları yerden, ihtiyaç duyuldukları yere, ihtiyaç duyuldukları anda olacak şekilde fiziksel olarak hareket ettirilmeleri’ şeklinde tanımlanabilir. Bu yaklaşıma göre bir ürünün taşınması sayesinde ekonomik olarak değerinin artırılması veya değer kazandıran bir süreci bütünlemesi gerekir.

S

"Taşıma ile ‘yer’ ve ‘zaman’ değeri kazandırılır." ifadesi ne anlama gelmektedir?

Taşıma ile ‘yer’ ve ‘zaman’ değeri kazandırılır. Bir başka ifadeyle ürünün bir noktadan diğerine taşınması ile yer değiştiren mal, yeni yerinde, eskisine göre daha değerli hâle gelir.

S

Taşımacılık yönetiminde başarılı olunması için cevaplanması gereken sorular nelerdir?

Taşımacılık yönetiminde başarılı olunması için cevaplanması gereken bazı sorular şunlardır:

Ne taşınacak?
Nereden, nereye taşınacak?
Hangi kısıtlamalara tabi olacak?
Ne ile nasıl taşınacak?
Ne zaman taşınacak?
Ne kadar taşınacak?
Nerede taşınacak?
Taşımanın maliyetine olacak?
Birden çok araçla taşınacaksa ne olacak?
Hangi taşıma yöntemleri ile nasıl taşınacak?
Araçlar nasıl yüklenecek?

S

Taşıma sürecinde karşılaşılabilecek kısıtlamalar hangi başlıklar altında incelenir?

Taşıma sürecinde ne tür kısıtlamalarla karşılaşacağını önceden tespit etmek taşımanın başarılı olmasında kayda değer öneme sahiptir. Taşıma kısıtları taşıma süreçlerinin tasarlanmasında birçok belirsizliği ortadan kaldırır. Taşıma sürecinde karşılaşılabilecek kısıtlamalar şu başlıklar altında incelenir:

Taşıma altyapısından kaynaklanan kısıtlamalar
Coğrafi koşullardan iklimin değişmesinden veya doğa olaylarından kaynaklanan kısıtlamalar
Siyasi, idari ve bölgesel yapılanmadan kaynaklanan kısıtlamalar
Limanlardan, Garlardan Terminallerden ve Havaalanlarından kaynaklanan kısıtlamalar

S

Taşıma kararları verilirken kullanılan özel tasarım taşıma şekilleri nelerdir?

Taşıma kararları verilirken şu özel tasarım taşıma şekillerinden birisi tercih edilir:

Doğrudan taşıma
Döngülü taşıma (milk run)
Dağıtım deposu kullanarak taşıma
Özel dizayn taşıma

S

Birden fazla çıkış noktasından, birden fazla hedefe yapılan doğrudan taşıma biçimine ne ad verilir?

Birden fazla çıkış noktasından, birden fazla hedefe yapılan doğrudan taşıma biçimi, doğrudan taşımadır. Hedeflerin çıkış noktalarının sayısı azken koordinasyonu kolaydır, arttıkça karmaşıklaşır. Ara depo veya dağıtım merkezi gibi tesislere gerek duyulmaz.

S

Taşıma modları ne demektir?

Taşıma modları, taşıma biçimlerinin yapıldığı yere göre sınıflandırılmış biçimidir.

S

Taşımacılık modları kaç başlık altında toplanır?

Taşımanın nerede yapıldığına göre yapılan ulaştırma modları tercih edilerek üç farklı başlık altında toplanır:

1. Kara Modları:

Kara yolu Taşımacılığı
Demir yolu Taşımacılığı
Boru Hattı Taşımacılığı
Teleferik Taşımacılığı
Konveyör Taşımacılığı

2. Hava Modları:

Hava yolu Taşımacılığı
Uzay Taşımacılığı

3. Deniz Modları:

Deniz yolu Taşımacılığı
İç Suyolu (Nehir)Taşımacılığı

S

Taşımacılık modlarının kullanım biçimleri nelerdir?

Taşımacılık modlarının kullanım biçimleri şunlardır:

Tek modlu taşıma: Sadece bir taşımacılık türünü kullanarak yapılan taşımalardır.
Çok modlu taşıma: Birden fazla taşımacılık türünü birbirini takip eder biçimde kullanarak yapılan taşımalardır.
Kombine taşıma: Birden fazla taşımacılık türünün eş zamanlı olarak kullanarak yapılan taşımalardır.

S

Taşıma modlarının seçiminde etkili olan unsurlar nelerdir?

Taşıma modlarının seçiminde etkili olan unsurlar olarak maliyet, hız, kapasite, etkinlik ve taşıma kısıtlamaları sayılabilir.

S

Karayolu taşımacılığının avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Avantajları: Kapıdan kapıya teslim imkânı sağlar. Her türlü yük çeşidi kara yolu ile taşınabilir. İlk yatırım maliyetleri diğer taşıma biçimlerine göre daha düşüktür. Kısa mesafelerde en kullanışlı taşıma biçimidir. Taşınacak ürün başka bir taşıma moduna ihtiyaç duyulmadan yükleme noktasından alınıp teslim noktasına kadar taşınabildiğinden elleçleme sayısını azaltır.

Dezavantajları: Üstünlüklerine karşın karayolundan yapılan taşımalarda bazı kısıtlar da bulunur. Diğer taşıma biçimlerine göre sınırlı taşıma kapasitesine sahiptir. Coğrafi koşullardan daha fazla etkilenir. Diğer modlara göre çevreye verdiği zarar daha fazladır. Trafik sıkışıklığı olan yerlerde zamana uyulması güçtür. Gündüz mesai saatlerinde büyük tonajlı araçlar şehir merkezlerinde kullanılamaz. Taşınacak yükün ölçeği arttıkça maliyet yükselir. Hacim arttıkça kullanım avantajı azalır.Düşük değişken, sabit yüksek maliyetlere sahiptir.

S

Demir yolu taşımacılığının avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Avantajları: Kara yolundan çok sayıda kamyon ile taşınacak yüklerin bir seferde göreli olarak ekonomik biçimde taşınmasına imkân sağlar. İşletim maliyetleri diğer taşıma biçimlerine göre düşüktür. İnsan taşımacılığında en etkili toplu taşıma biçimidir. Coğrafi koşullardan daha az etkilenir. Diğer modlara göre çevreye verdiği zarar daha azdır. Çift hatların olduğu güzergâhlarda trafik sıkışıklığı sorunu yaşamaz. Şehir merkezlerinde bulunan garlar sayesinde daha merkezî teslimata imkân verir. Düşük sabit maliyetlere sahiptir. Taşıma mesafesinin ve yükün ölçeğinin artmasına bağlı olarak birim taşıma maliyeti en düşük taşıma biçimlerinden birisidir. Çok farklı vagon tipleri olduğundan çok farklı ürünlerin taşınmasına imkân sağlar. Diğer ulaşım modlarına göre, demir yolunda kaza riski daha azdır. Yüksek hızlı trenler (henüz yük taşımasalar da) uçaklardan sonra en hızlı taşıma aracıdır.

Dezavantajları: Tüm avantajlarına karşın, kapıdan kapıya teslim için diğer taşıma biçimlerine ihtiyaç duyar. Yük taşımacılığında diğer taşıma biçimlerine göre daha yavaştır. Yük miktarının bir katar (50 vagon) dan az olması hâlinde yük taşıması ekonomik değildir. İlk yatırım maliyetleri yüksektir. Kapıdan kapıya teslim için daha fazla elleçleme faaliyeti gerekir. Demir yollarının inşası bazı coğrafyalarda güçtür. Demir yolu taşımacılığında kaza riski daha az olsa da kazalarda ölü sayısı ve maddi zarar çok büyük olur. Taşımada vibrasyon hassasiyeti olan ürünlerde hasar olasılığı ve ambalaj giderleri artar. Gabariden taşan daha büyük boyutlara sahip yükün tüneller nedeni ile taşınması imkânsızdır. Raylara tabi olduğundan güzergâh elastikiyeti düşüktür. Demir yolunun ve yükleme rampalarının müşterek kullanılması çok iyi koordineyi gerektirir. Yüklemelerin veya boşaltmaların gecikmesi durumunda önemli sıkıntılar yaşanabilir.

S

Deniz yolu taşımacılığının avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Avantajları: Büyük ölçekli her tür ürünün taşınması için en ekonomik ve kullanışlı taşıma biçimidir. Uzun soluklu mesafelerde diğer taşıma biçimlerinden maliyet etkinliği daha fazladır. Coğrafi koşullardan etkilenmez. Güvenlidir, kaza riski diğer modlardan daha düşüktür. Çevre dostudur. Ölçeğe bağlı olarak birim taşıma maliyeti düşer. Sabit maliyetlidir.

Dezavantajları: Denizlere ve limanlara tabi olduğundan elastik değildir. Taşıma süreleri ve elleçleme hedef zamanları diğer modlara göre çok fazladır. İlk yatırım maliyetleri çok yüksektir. Limanların ve kanalların kapasite sınırlamalarına tabidir. Küçük ölçekli taşımalarda maliyet etkin değildir. Taşınan yükün niteliğine ve ölçeğine bağlı olarak kazalarda çevreye verdiği zarar büyüktür. Kapıdan kapıya teslim imkânı olmadığından daha fazla elleçlemeye neden olur. Deniz yolu taşımacılık süreçlerinde yaşanan kazalarda kayıpların maddi ve manevi boyutu da büyüktür. Kısa mesafelerde maliyet etkin değildir.

S

Hava yolu taşımacılığının avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Uçak gövdelerine sığabilen boyutlardaki her türlü ürünün taşınması için en hızlı taşıma biçimidir. Okyanus aşan uzun soluklu mesafelere hızlı taşıma gerektiğinde tek alternatiftir. Güvenlidir, kaza riski diğer modlardan daha düşüktür. İlk yatırım maliyetleri çok yüksektir. Taşıma süreleri ve elleçleme hedef zamanları diğer modlara göre çok kısadır. İşçilik ve taşıma maliyetleri taşınan personele ve yüke göre değişmez. Yüksek taşıma hızı nedeniyle depolama maliyetlerini ve bekleme sürelerini düşer. Hava koşullarına hassasiyeti yüksektir. Giderek artan hava trafiği, hava taşımacılığı ile yük taşımasını güçleştirir. Birim taşıma maliyeti diğer taşıma biçimlerine yüksektir. Güvenli olmasına rağmen olası kazalardan kayıpların maddi ve manevi boyutu büyüktür. Havalimanlarına bağlı olduğundan elastik değildir. Taşınan yükün niteliğine ve ölçeğine bağlı olarak kazalarda çevreye verdiği zarar büyüktür. Kapıdan kapıya teslim imkânı olmadığından daha fazla elleçlemeye neden olur. Kısa mesafelerde kara ve demir yolu daha etkilidir. Sürekli değişen petrol fiyatlarındaki değişime bağlı olarak değişken işletme maliyetleri yüksektir. Küresel krizlere karşı hassastır.

S

Boru hattı taşımacılığının avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Avantajları: Büyük ölçekli sıvı veya sıvılaştırılmış başta petrol ve doğal gaz taşınması için en ekonomik ve kullanışlı taşıma biçimidir. İşletim maliyetleri düşüktür. Coğrafi koşullardan etkilenmez. Çevreye hemen hiç zarar vermez. Birim taşıma maliyeti düşüktür. Sabit maliyetlidir. Kullanım kapasiteleri yüzde 80-90’a yakındır. İşletimi ve bakımı kolaydır. Az personelle idame ettirilebilir.

Dezavantajları: Sıvı tip ürünler dışındaki ürünler taşınamaz. Statik yapısı nedeniyle elastikiyet sağlamaz. Sabotajlara, hırsızlığa karşı güvenliğinin alınması zordur. İlk yatırım maliyetleri çok yüksektir. Demir yollarına benzer şekilde döşendiğinde arazi koşullarına bağlı maliyetler değişkenlik gösterebilmektedir.

S

Depo nedir?

‘Depo’ en genel hâliyle, bir şeyin daha sonra gerektiğinde kullanılmak için korunması veya saklanması maksadıyla bulundurulduğu yer anlamına gelir. Lojistik açıdan depolar ‘ham madde tedarikinden başlayarak tüketim noktasına kadar olan süreçte ham maddelerin, parçaların, yarı mamullerin ve bitmiş ürünlerin elde tutulmasının yanı sıra depolama esnasında bazı lojistik ihtiyaçların giderildiği yerler’dir.

S

Depolama ne demektir?

Depolama, depo içinde icra edilen faaliyetler bütünüdür.

S

Depolarda bulunan malzemeler, kullanıldığı süreçlere bağlı olarak kaç sınıfa ayrılmıştır?

Depolarda bulunan malzemeler, kullanıldığı süreçlere bağlı olarak ham madde ve yarı mamuller, üretim sürecinde olan malzemeler, nihai ürünler, dağıtım envanteri, bakım onarım ve işletme parçaları, tüketilmeyen malzemeler, idari ve güvenlik malzemeleri olarak 7 sınıfa ayrılır.

S

Günümüzde depoların fonksiyonları nelerdir?

Günümüzde depoların fonksiyonları aşağıdaki gibidir:

Stoklama işlevi
Toplama işlevi
Yığın bölünmesi işlevi
Konsolidasyon işlevi
Taşıma faydası işlevi
Süreç erteleme işlevi
Ters lojistik işlevi
Hizmet işlevi
Hafif montaj işlevi

S

Genel olarak uyulması hâlinde, depolama süreçlerinde etkinliği artıracağı değerlendirilen depolama prensipleri nelerdir?

Genel olarak uyulması hâlinde, depolama süreçlerinde etkinliği artıracağı değerlendirilen depolama prensipleri aşağıdadır:

Depolama süreçleri, işletme stratejileri ve üretim süreçleri ile uyumlu olmalıdır.
Depolama ve envanter yönetim süreçlerinde senkronizasyon sağlanmalıdır. Envanter kayıtlarında depoda görünen malzemenin, kayıtlarda olduğu miktar ve nitelikte depoda bulunması beklenir.
Depolama planları ve pratiklerinde elastikiyet ve süreklilik olmalıdır. Üretim süreçlerinde yaşanan değişimlere depoların ayak uydurması öngörülür.
Depolama süreçleri güvenilir olmalıdır.Malzemeler depodan zamanında teslim alınabilmeli, depolara konulacak malzemeler depoya zamanından teslim edilebilmelidir. Aksi takdirde işletmeye gereksiz maliyet yükleyecek ‘koltuk altı’ veya ‘merdiven altı’ depoları adı verilen personel tarafından oluşturulan malzeme bulundurma bölümleri oluşur.
Depolama faaliyetleri maliyet etkin olmalı, depolama ihtiyaçları karşılanırken, optimum miktarda ve maliyetle kaynak kullanılmasına dikkat edilmelidir.
İlk giren ilk çıkar (FIFO) prensibi depolama yönetiminin en etkili prensipleri arasındadır.
Depolama süreçlerinde yetkiler açıkça belirlenmelidir. Hangi malzemelerin depoya teslim alınmasına veya depolardan çıkarılacak malzemelerde kimin yetkili olduğu öncesinden belirlenmelidir. Depolama ile ilgili teknik alt yapı ihtiyaçlarla uyumlu olmalıdır.

* Depolardaki düzenine ait yetki seviyesine göre paylaşılan bir depolama yerleşim planı olmalıdır. Depoda aranan bir malzeme veya depolama için kullanılan elleçleme ekipmanının depo içinde nerede olması gerektiği belli bir sistemle belirlenmeli ve bilinmelidir.

S

İçinde bulunan ürüne göre depo çeşitleri nelerdir?

Depolar, kullanım amaçlarına, tiplerine veya işletilme biçimlerine göre birden fazla şekilde sınıflandırılabilir. Depolar içinde bulunan ürüne göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılır:

Genel depolar
Özel depolar
Antrepolar

S

Depo yönetim kararları kapsamında bulunan "stratejik seviyede alınan kararlar"ın özellikleri nelerdir?

Depo yönetim kararları kapsamında bulunan stratejik seviyede alınan kararların özellikleri şunlardır:

Depo yerinin ve tipinin seçimi, deponun satın alınması, inşası veya dış kaynak kullanılması gibi üst düzeyde alınan depolama kararlarıdır.
İşletme yönetim kurulunca alınır.
Stratejik niteliktedir.
Temel ilke ve prensipleri içerir.

S

Depo yönetim kararları kapsamında bulunan "taktik seviyede alınan kararlar"ın özellikleri nelerdir?

Depo yönetim kararları kapsamında bulunan "taktik seviyede alınan kararlar"ın özellikleri şunlardır:

Depo işletilmesi ile ilgili elleçleme ekipmanın rafların seçimi ve kullanılma yöntemleri gibi depolama kararlarıdır.
Depolamadan sorumlu lojistik yöneticiler tarafından alınır.
Stratejik hedeflerin pratiğe dökülmesi ile ilgilidir.

S

Depo yönetim kararları kapsamında bulunan "operatif seviyede alınan kararlar"ın özellikleri nelerdir?

Depo yönetim kararları kapsamında bulunan "operatif seviyede alınan kararlar"ın özellikleri şunlardır:

Uygulamaya dönük pratiklerin planlanmasını kapsar.
Malzemelerin depo içindeki yerinin belirlenmesi, sipariş toplanması usulleri, sayım işlemleri gibi depolama kararlarıdır.

S

Elleçleme ne demektir?

İngilizce handling terimin tercümesi olarak lojistik literatürde kullanılmaya başlanan elleçleme, en yalın haliyle bir malzemenin yerinin insan veya makine gücüyle değiştirilmesidir. Elleçleme yerine literatürde, ‘aktarma’, ‘yükleme/ boşaltma’ gibi terimlerin kullanıldığına da rastlanır. Bir malzemenin gelen bir sipariş üzerine müşteriye teslimi sürecinde, raftan alınıp sevk edilecek araca yüklenmesine kadar icra edilen faaliyetlere elleçleme, araca yüklendikten sonra malın hedef noktaya götürülmesine kadar icra edilen faaliyetlere taşıma, aracın hedef noktasında boşatılması ve yeni depodaki rafına konulması ‘elleçleme’ denilir.

S

Elleçleme prensipleri nelerdir?

Elleçleme faaliyetlerinin icrasında belli bazı prensiplere uyulması elleçlemenin etkinliğine kayda değer fayda sağlar:

Standardizasyon
Süreklilik
Elastikiyet
Etkinlik
Optimizasyon

S

Elleçleme ekipmanları nelerdir?

Elleçleme süreçlerinde forkliftler, konteynerler, yükleme boşaltma vinçleri, mekanik ve robotik taşıma ekipmanları, paletler gibi elleçleme ekipmanından hangisinin kullanılacağına karar verilir. Bu seçim yapılırken birçok faktör etkili olur.

Fiziki Lojistik Faaliyetler: Taşımacılık, Depolama ve Elleçleme