LOJİSTİK PLANLAMA VE MODELLEME

Filo toplu olarak aynı hizmeti yapan ve bir merkezden yönetilen kara, deniz ve hava taşıtlarına verilen addır.

Genellikle 20 adet araca sahip olan filolar küçük, 100 araca kadar olanlar orta ve 100 araç üzeri filolar büyük filo olarak sınıflandırılabilir.

Genellikle 20 adet araca sahip olan filolar küçük, 100 araca kadar olanlar orta ve 100 araç üzeri filolar büyük filo olarak sınıflandırılabilir.

Şoförlerin günlük çalışma süresi olan 9 saati geçmemesi gerekmektedir.

Kapasiteli ARP: Belirli bir yük cinsinden kapasiteleri bilinen standart araç filosuyla ve araç kapasitelerinin aşılmasını engelleyen kısıtlarla dağıtım/toplama yapılan ARP tipidir.

Çok depolu ARP: Bir işletmenin müşterilerine hizmet verebileceği birkaç deposunun olduğu ARP tipidir.

Süpürme algoritması, tek merkezden (örneğin bir depodan) çıkıp ziyaret edilecek noktalar (müşteriler) arasında dış döngüler oluşturarak aynı merkeze geri dönmeye dayalı sezgisel bir yaklaşımdır.

Stokastik ARP: ARP içindeki bileşenlerden bir veya birkaçının rasallık içermesi durumudur.

Zaman pencereli ARP: Müşterilere yapılacak teslimatların belirli zaman aralıklarında gerçekleştirilmesini sağlayacak kısıtların eklendiği ARP’dir.

Literatürde araç yükleme problemi, verilen bir yük setinin taşıma kabı içinde kalan boşluğu hacim ve/veya ağırlık cinsinden minimize edecek şekilde yüklenmesi olarak tanımlanmaktadır.

Filo, tüm taşıma modlarında birden fazla aracı bünyesinde bulundurarak taşımacılık hizmeti veren işletmelerin sahip olduğu araç topluluğudur. Bu araçların etkin ve verimli şekilde yönetilmesi işletmelerin lojistik anlamda önemsedikleri konuların başında gelmektedir.

Filo toplu olarak aynı hizmeti yapan ve bir merkezden yönetilen kara, deniz ve hava taşıtlarına verilen addır.

Filo yönetimi, Lojistik Derneği (LODER) tarafından, faaliyet kapsamı içindeki noktalar arasında malzeme, insan ve/veya hizmetlerin taşınmasında kullanılacak olan taşıma araçlarının bir merkez tarafından seçimi, rotalanması, yüklenmesi ve takibi gibi etkinliklerin tümü şeklinde tanımlanmaktadır.

Yanıt E seçeneğidir.

Taşıma belgelerinin hazırlanması gibi sefer öncesi faaliyetler, seferlerin planlanması, sefer halindeki araçların küresel konumlandırma sistemleri ile takibi, araç bakım ve onarım faaliyetlerinin planlanması ve yönetimi, şoförlerin çalışma süre ve koşullarının yönetimi gibi süreçler sistematik olarak yürütülmelidir. Yanıt E seçeneğidir.

Operasyonel düzeyde, araç rotalama, yük konsolidasyonu ile sevkiyat çizelgeleme ve takibi filo yönetimi problemler ele alınır. Yanıt A seçeneğidir.

Araç Rotalama Problemi (ARP); literatürde çok uzun yıllardır çalışılan, kesikli bir çözüm uzayında arama yapan, kombinetoryal optimizasyon sınıfına giren, tam sayılı programlama yaklaşımı ile çözülmeye çalışılan zor bir problem tipidir. Bir araç filosu ile belirli bir veya birkaç noktadan, yine belirli sayıda düğüm noktası veya müşteri olarak ifade edilebilecek lokasyonları ziyaret ederek hizmet vermeyi hedefler. Yanıt D seçeneğidir.

Araç Rotalama Problemi (ARP), coğrafi olarak dağılmış bir dizi şehir veya müşteri için bir veya birkaç depodan hizmet verecek bir araç filosu için bir dizi rotanın belirlenmesi gereken tüm problem tiplerine verilen genel bir addır. ARP’de amaç, depo veya depolardan başlayıp yine bu depolarda sonlanacak şekilde rotalar belirleyerek talep miktarları bilinen müşterilere teslimatları yaparken toplam mesafe veya süreyi minimize etmektir. Temel ARP üzerinde belirli kabuller yapılarak ve bunlar farklı kısıtlarla ifade edilerek ARP tipleri oluşturulabilir.

Kapasiteli ARP: Belirli bir yük cinsinden kapasiteleri bilinen standart araç filosuyla ve araç kapasitelerinin aşılmasını engelleyen kısıtlarla dağıtım/toplama yapılan ARP tipidir.

Stokastik ARP: ARP içindeki bileşenlerden bir veya birkaçının rasallık içermesi durumudur. Genellikle ziyaret edilecek talep noktaları, talep miktarları veya sürelerde rassallık bulunmaktadır.

ARP problemlerinin çözülmesi için problemin matematiksel olarak modellenmesi gerekir.

Yanıt B seçeneğidir.

ARP problemleri içindeki en basit ve bilinen model sonsuz kapasiteye sahip tek araç ile tek depodan dağıtım yapılması durumudur. Bu model, literatürdeki Gezgin Satıcı Problemi (Travelling Salesman Problem - TSP) ile özdeştir. Bu ARP’de amaç, n adet müşteri lokasyonunun her birini bir kez ziyaret edip başlangıç noktasına geri dönerken minimum uzunlukta bir tur elde etmektir. Buna göre yanıt B seçeneğidir.

ARP gibi daha spesifik problemlere özel olarak geliştirilmiş sezgisel yöntemler de bulunmaktadır. Tüm sezgisel yaklaşımların ortak özelliği, optimuma yakın değerleri vermesidir. Büyük boyutlu problemler için optimum değerin ne olduğu bilinmediği için başarı seviyelerini optimuma yakınlık şekilde ölçmek mümkün değildir. Genellikle optimum sonuçları bulunabilen küçük boyutlu problemler üzerinde denenerek bu değere ne kadar yaklaştıklarına bakılır. Diğer bir durum da literatürde yer alan veri setleri üzerinden gidilerek, önceki çözümlere oranla nasıl bir üstünlük sağlandığına bakılmasıdır. Yanıt A seçeneğidir.

Kapasitesi belirli bir araç filosu ile dağıtım veya toplama yapılıp kapasite büyüklüğüne bağlı olarak birden fazla rota elde edilir. Süpürme algoritmasının uygulanabilmesi için ziyaret edilecek noktalarının bir koordinat sistemi üzerinde haritalandırılması gerekmektedir. Ardından araçların çıkıp rota sonunda geri dönecekleri depo noktası merkez kabul edilerek, buradan herhangi bir yöne doğru düz bir çizgi çizilir. Çizginin uzunluğu, depoya en uzak noktadaki müşteriye ulaşmaya yetecek ölçüde olmalıdır. Bu çizgi, süpürme işlemi için saat veya tersi yönünde döndürülerek müşteriler ile kesişimler dikkate alınır. Yarıçap çizgisi bir müşteri noktası ile kesiştiğinde, bu müşterinin arz ya da talebi aracın kullanılmamış kapasitesinden küçükse rota üzerindeki bir sonraki müşteri olarak kabul edilir. Aynı anda çizginin kesiştiği iki müşteri bulunmaktaysa rota üzerindeki bir önceki müşteriye daha yakın olan müşteri tercih edilir. Yanıt C seçeneğidir.

Tasarruf algoritmasının adımları sırayla aşağıdaki gibidir.

Yanıt C seçeneğidir.

Kapasitesi sabit ve bilinen bir çantanın (taşıma aracının) içine, yine değerleri ve ağırlıkları/hacimleri bilinen maddelerin (yüklerin) uygun şekilde yerleştirilerek toplam değeri (geliri) maksimize eden problem tipi sırt çantası problemidir. Yanıt B seçeneğidir.