LOJİSTİK PLANLAMA VE MODELLEME

Siparişlerin daha kolay toplanabilmesi ve depoların daha iyi yönetilebilmesi için Chan ve Chan (2011)’a göre, depolarda uygulanacak dört farklı politika vardır:
1. Depo yerleşim tasarımı
2. Ürünlerin depolama alanlarına stoklanması
3. Sipariş toplama politikası
4. Rotalama politikası

Geleneksel tek bloklu ve çok bloklu depolara ek olarak son yıllarda koridor tasarımı bakımından modern depo yerleşimleri üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Gue ve Meller (2009) geleneksel depo koridor tasarımına alternatif iki yeni koridor tasarımı olarak Uçan-V ve balık kılçığı tasarımını geliştirmişlerdir.

Öztürkoğlu ve diğerleri (2012) de üç yeni koridor tasarımı olarak Apolet, Yaprak ve Kelebek tasarımlarını geliştirmişlerdir.

Rastgele stoklama: Yeni gelen bir ürün herhangi boş bir lokasyona eşit olasılıkla rastgele yerleştirilir.

En yakın boş lokasyona stoklama: Yeni gelen bir ürün depo girişine en yakın ilk boş lokasyona yerleştirilir.

Tahsis edilmiş (atanmış) alana stoklama: Her ürün türü için ayrılmış sabit bir konum vardır.

Tam (dolu) devir stoklama: Ürünler devir hızına göre depoya yerleştirilir. Daha yüksek satış hızına sahip (en çok sipariş edilen) ürünler daha kolay ulaşılabilir lokasyonlara yerleştirilirken stok devir hızı düşük olan ürünler daha uzak alanlara yerleştirilir. En sık kullanılan ölçüt Sipariş Başına Hacim İndeksi (SBHİ)’dir. Ürünün stoklama alanının (hacminin) sipariş miktarına oranıdır. Geçmişte gerçekleşen talep oranı bilgisi kullanılarak hesaplanır. Bu kurala göre SBHİ değeri küçük olan ürünler depoda ulaşılması daha yakın alanlara yerleştirilir.

Sınıf tabanlı stoklama: Ürünler sipariş sıklığına göre sınıflandırılır. Her ürün sınıfı kendisi için ayrılan alana yerleştirilir. En sık kullanılan yöntem ABC analizidir. Buna göre ürünler talep frekanslarına göre A, B veya C kategorilerine ayrılarak en çok talep gören A sınıfındaki ürünler en yakına yerleştirilirken en az talep gören C sınıfındaki ürünler en uzağa yerleştirilir.

Grup (aile) tabanlı stoklama: Birlikte seçilmesi muhtemel ürünler kümelenerek birbirlerine yakın yerlere yerleştirilir.

Depolarda stok sınıflandırılması yapılırken ABC metodunun Pareto prensibinden (20/80) yola çıkılarak oluşturmuş olduğu söylenebilir. Pareto prensibine göre değişkenlerin %20’si sonuçların %80’ini meydana getirir

Otomasyona dayalı toplama: Sipariş manuel olarak toplanmaz. Tam otomatik makine ve robotlar aracılığıyla sipariş toplama işlemi gerçekleşir.

Bartholdi ve Hackman (2005)’a göre gezinme süresi boşa harcanan zaman ve katma değer yaratmayan aktivitedir. Bu nedenle, gezinme süresini kısaltmak, bir depoda verimliliği artırmak için önemli bir alandır.

De Koster ve diğerleri (2007) tarafından belirtildiği gibi, bir depodaki sipariş toplayıcıların sipariş toplama rotası problemi Gezgin Satıcı Problemi (GSP)’ne benzemektedir.

S-şekilli sezgisel: En az bir ürün içeren bir koridor tamamen dolaşılır. Ürün içermeyen koridorlara girilmez. S-şekilli sezgisel pratikte depolarda en sık kullanılan rotalama yöntemidir.

Orta nokta sezgiseli: Depo alanı ortadan iki eşit bölgeye (yarıya) bölünür. Ön yarıdaki ürünler ön koridordan toplanırken arka yarıdaki ürünler arka koridordan toplanır

fabrika depolarında üretim faaliyetlerine devam edebilmesi, dönemsel bazda değişiklik gösteren talep ile üretim miktarlarının dengelenmesi, fazla üretim yaparak ölçek ekonomisinden faydalanılması, sipariş maliyetlerinin azaltılması, belirsizliklere karşı sürecin iyi yönetilmesi, promosyon veya indirim fırsatlarının değerlendirilmesi gibi amaçlarla stok tutulmaktadır.

Bir ürün satın alınmasaydı veya üretilmeseydi bu ürüne bağlanan paranın başka bir şekilde kullanılabileceğini ifade eden terim fırsat maliyetidir.

Tipik bir dağıtım deposunda dört temel işlev vardır:

1. Kabul 2. Stoklama 3. Sipariş toplama 4. Sevkiyat

Stoklama politikası depoya gelen yeni ürünlerin nasıl yerleşeceğini belirler.

Gue ve Meller (2009) geleneksel depo koridor tasarımına alternatif iki yeni koridor tasarımı olarak Uçan-V ve balık kılçığı tasarımını geliştirmişlerdir.

Rastgele stoklama: Yeni gelen bir ürün herhangi boş bir lokasyona eşit olasılıkla rastgele yerleştirilir.

Sınıf tabanlı stoklama: Ürünler sipariş sıklığına göre sını andırılır.

Kutuya toplama: Depo sipariş toplama bölgelerine ayrılmıştır. Tüm bölgeler birbirine konveyörler ile bağlanmıştır. Müşteri siparişleri konveyör üzerinde hareket eden kutulara aktarılır.

Bu sınıflar arasında De Koster ve diğerleri (2007)’ne göre, toplayıcıdan parçalara en yaygın olarak kullanılan sistemlerdir.

Rotalama depolarda bir müşteri sipariş listesi çerçevesinde ürünlerin hangi sıra ile toplanacağı ve toplanırken hangi yolun izlenmesi gerektiğinin kararıdır.

Depo tasarımlarında kanat depo tasarımı bulunmamaktadır.