LOJİSTİK PLANLAMA VE MODELLEME

Van Den Berg ve Zijm (1999)’e göre depoları üçe ayırabiliriz: dağıtım depoları, üretim depoları ve anlaşmalı depolar. Dağıtım depoları genelde birçok tedarikçi tarafından ürünlerini müşterilere göndermek amacıyla ortak kullanılır. Üretim depoları ise genelde üretim tesisi içinde hammaddeler, yarı mamuller ve bitmiş ürünlerin muhafaza edildiği ve dağıtıldığı yerlerdir. Anlaşmalı depolar ise genellikle birden fazla müşteri adına depolama faaliyetlerinin yürütüldüğü depolardır.

Depoların yerleşim tasarımı ile amaçlanan, sipariş toplayıcı için toplama listesindeki tüm ürünleri toplarken; ürünlerin toplama sırasını belirleyerek depoda kat edilen toplam mesafeyi en aza indirmektir. Sipariş toplayıcı, toplama listesindeki tüm ürünleri toplarken ürünlerin toplama sırasını belirleyerek depoda kat edilen toplam mesafeyi en aza indirmek, depo içi trafiği en azlamak, toplam kullanılan alanı en çoklamak gibi değişik amaçları göz önünde bulundurabilir.

Altı temel stoklama yöntemi vardır:

Rastgele stoklama yönteminde ürünler depodaki boş lokasyonlara eşit olasılıkla yerleştirildiğinden depolama alanı etkin şekilde kullanılmış olur. Ürünlerin talep sıklığını belirlemek için yeterli veri bulunmadığı durumlarda uygulanabilir.

Depolarda stok sınıflandırılması yapılırken ABC metodunun Pareto prensibinden (20/80) yola çıkılarak oluşturmuş olduğu söylenebilir.  Pareto prensibine göre değişkenlerin %20’si sonuçların %80’ini meydana getirir. Bu kurala göre A sınıfı ürünler satışların %80’ini, B sınıfı ürünler satışların %15’ini ve C sınıfı ürünler ise satışların %5’ini oluşturur. Buna rağmen A sınıfı ürünler depodaki ürünlerin %20’lik, B sınıfı ürünler depodaki ürünlerin %30’luk ve C sınıfı ürünler depodaki ürünlerin %50’lik kısmını oluşturur. Söz konusu miktar ve değer oranları kesin olmamakla birlikte yaklaşık oranlardır.

Sipariş toplama sistemleri tasarımında aşağıdaki amaçlar dikkate alınır:

Topla ve ayrıştır: Birden fazla müşteri siparişinin bulunduğu kutular sipariş kümeleri oluşturur. Konveyörler aracılığıyla sipariş toplayıcılar sipariş listesi kapsamında ürünleri kutulardan çekerler.

Parçalardan toplayıcıya: Sipariş toplayıcı toplama alanında yürümez. Bunun yerine ürünler otoma- tik araçlar vasıtasıyla depolama alanlarından sipariş toplama alanına getirilir. Bagaj konveyörleri, otomatik depolama /çekme sistemleri kullanılan araçlardandır.

Gezgin satıcı problemi (GSP), evinden çıkan bir satış elemanın uğraması gereken şehirlerin hepsine ve sadece bir kere uğrayarak ve en az mesafe kat ederek tekrar evine dönmesi için takip etmesi gereken rota olarak tanımlanır.

Artan ürün çeşitliliği depoların büyümesine ve müşteri siparişlerinin toplanmasında karmaşıklıklara sebep olmaktadır. Soruda belirtilen politikalar, siparişlerin daha kolay toplanabilmesi ve depoların daha iyi yönetilebilmesi için uygulanacak politikalardır. Yanıt A seçeneğidir.

Amaç, toplama listesindeki tüm ürünleri toplarken sipariş toplayıcı için sipariş listesindeki ürünlerin toplama sırasını belirleyerek depoda kat edilen toplam mesafeyi en aza indirmektir. Sipariş toplayıcı, toplama listesindeki tüm ürünleri toplarken ürünlerin toplama sırasını belirleyerek depoda kat edilen toplam mesafeyi en aza indirmek ve depo içi trafiği en azlamaktır. Yanıt B seçeneğidir.

Grup (aile) tabanlı stoklama: Birlikte seçilmesi muhtemel ürünler kümelenerek birbirlerine yakın yerlere yerleştirilir. Yanıt C seçeneğidir.

Ürünler sipariş sıklığına göre sınıflandırılır. Her ürün sınıfı kendisi için ayrılan alana yerleştirilir. En sık kullanılan yöntem ABC analizidir. Buna göre ürünler talep frekanslarına göre A, B veya C kategorilerine ayrılarak en çok talep gören A sınıfındaki ürünler en yakına yerleştirilirken en az talep gören C sınıfındaki ürünler en uzağa yerleştirilir. Depolarda stok sınıflandırılması yapılırken ABC metodunun Pareto prensibinden (20/80) yola çıkılmıştır. Yanıt E seçeneğidir.

Çevrim süresinin kısaltılması: Çevrim süresi müşteri siparişinin depoya ulaşmasıyla sevkiyata kadar geçen süredir. Müşteri memnuniyeti ve lojistik piyasasındaki rekabet bakımından bu sürenin azaltılması çok önemlidir. Yanıt A seçeneğidir.

Kutuya toplama: Depo sipariş toplama bölgelerine ayrılmıştır. Tüm bölgeler birbirine konveyörler ile bağlanmıştır. Müşteri siparişleri konveyör üzerinde hareket eden kutulara aktarılır. Yanıt B seçeneğidir.

Sipariş toplama faaliyeti bir depodaki depo işletme maliyetlerinin %55’ini, sevkiyat faaliyetleri %20'sini, stoklama faaliyetleri %15'ini ve kabul faaliyetleri ise depo işletme maliyetlerinin %10'unu oluşturur. Yanıt E seçeneğidir.

Her yoldan mutlaka geçmeli ilgili problemin amaçlarından ya da kısıtlarından biri değildir. Aksi takdirde amaç asla toplama mesafeyi en aza indirmek olamaz. Belirtilen diğer ifadeler doğrudur. Yanıt E seçeneğidir.

Orta nokta sezgiseli: Depo alanı ortadan iki eşit bölgeye (yarıya) bölünür. Ön yarıdaki ürünler ön koridordan toplanırken arka yarıdaki ürünler arka koridordan toplanır. Yanıt C seçeneğidir.

Karma sezgiseli: Bu sezgisel S-şekilli sezgisel ve geri dönüş sezgisellerinin özelliklerini birleştirir. Ürün içeren ardışık iki koridordaki en uzak iki ürünün yerleri arasındaki gezinme mesafesi karşılaştırılır. Önceki koridordan sonraki koridordaki en uzak ürüne geçerken kat edilen mesafe hem S-şekilli sezgisele hem de geri dönüş sezgiseline göre hesaplanarak kısa olan seçilir. Koridorlar ya S-şekilli kat edilir ya da aynı taraftan girilir ve çıkılır. Yanıt B seçeneğidir.

Dağıtım depoları ile devam edersek tipik bir dağıtım deposunda dört temel işlev vardır:
1. Kabul
2. Stoklama
3. Sipariş toplama
4. Sevkiyat