LOJİSTİK PLANLAMA VE MODELLEME

Yönetim tarafından hedef olarak belirlenen teslimat süresince oluşacak talebi karşılama olasılığına, hizmet seviyesi denir.

Bir traktör deposuna günlük talep miktarı normal dağılıma uygun olarak gelmektedir. Günlük ortalama talep 6 traktör, standart sapması ise 1,2 traktör. Depo siparişini verdikten sonra yeni traktörler 5 gün sonra teslim edilmektedir. Depo yönetimi traktör taleplerinin %95’ini karşılamak üzere hedef belirlemiştir. Eldeki traktör stoku 60 günde bir sayılmaktadır. Stok sayıldığında elde 8 traktör varsa sipariş miktarı ne olmalıdır?

397,96 traktör

Problemin çözümü sayfa 98'dedir.

Satın alma maliyeti ve siparişlerin teslimat sürelerinin sabit olduğu, sipariş miktarına sınırlandırma getirilmeyen, toplam yıllık stok maliyetinin en az değerini verecek olan sipariş miktarını belirlemek amaçlan stok planlaması modeli ekonomik sipariş miktarı (ESM) modelidir.

Toplam yıllık stok maliyeti, bir döngünün stok maliyetinin döngü sayısı ile çarpılması ile elde edilir. Ya da maliyet kalemleri ayrı ayrı bir döngü için hesaplanıp döngü sayısı ile çarpılır ve böylece elde edilen her bir maliyet kaleminin yıllık toplam ederleri toplanır.

Ekonomik Sipariş Miktarı (ESM) modeli deterministik bir modeldir. Toplam yıllık stok maliyetinin en az değerini verecek olan sipariş miktarını
belirlemek amaçlanır. Toplam yıllık stok maliyeti:
• Satın alma maliyeti,
• Elde tutma maliyeti ve
• Sipariş verme maliyetinin
toplamından oluşur. Bu modelin detaylarına girmeden önce bu modele ilişkin varsayımları listeleyelim:
1. Talep kesin olarak bilinmektedir ve talep
hızı (zaman içerisindeki değişimi) sabittir.
2. Satın alma fiyatı sabittir, zamana ve miktara
göre değişiklik göstermez.
3. Sipariş miktarı üzerinde bir sınırlama yoktur.
4. Sipariş miktarının tamamı tek seferde teslim edilir.
5. Stokta mal bulunmaması durumuna izin
verilmez.
6. Siparişlerin teslimat süreleri sabittir.

R= LD - nQ formülü ile hesaplandığında yanıt 124,36 adettir.

Stok Maliyetleri
Stok ile ilgili ana maliyet kalemleri şunlardır: satın alma maliyeti, sipariş maliyeti, elde tutma maliyeti ve stokta mal bulunmamasının maliyetidir. Bu
saydıklarımız dışında da sistemin özelliğine göre farklı maliyet kalemleri bulunabilir, ancak çoğunlukla o tür maliyet kalemleri saydıklarımız maliyet
kalemleri ile birleştirilebilir. Stok planlamasında amaç çoğunlukla oluşacak toplam maliyeti en aza indirmek ya da kârı en yüksek hale getirmek üzere
sipariş miktarını ve sipariş zamanını belirlemektir.

Ekonomik üretim miktarı modelinde sipariş bir bütün halinde teslim edilmez, peyderpey teslim edilir.

Miktara bağlı indirim hesaplamasında fonksiyonun en az değerini veren noktayı bulmak için fiyat kırılım noktalarındaki toplam yıllık stok maliyetine de bakmamız gerekir.

Bu firmada teslimat süresince gelecek talepleri karşılama olasılığı 0,70 ve elde stok bulunmama olasılığı 0,30'dur.

Stok bulundurmanın ana amacı, müşteri talebini karşılamaktır.

Ürün denetleme ve muhasebeleştirme maliyetleri sipariş maliyetleri kapsamındadır.

Teslimat süresi açısından teslimatın gecikmesi gibi erken teslim edilmesi de arzu edilmeyen bir durumdur.

Soruda geçen sistem sürekli izlenen stok sistemidir. Bu sistemde yeniden sipariş noktası seviyesi kullanılır.

A sınıfı ürünler stokta sürekli izlenen stok sistemi ile takip edilmelidir.

ESM modelinde kullanılacak parametreler arasında bir birim ürünün satın alma maliyeti (C) ile yıllık toplam talep miktarı (D) çarpımı yıllık satın alma maliyetini verir.

ESM modelinde Yıllık Sipariş Verme Maliyeti, Döngü Sipariş Verme Maliyeti ile Yıllık Döngü Sayısı çarpımı ile hesaplanır.

EÜM modelinde Q ve C çarpımı Döngü Üretim Maliyetini, Döngü Üretim Maliyeti ile Yıllık Döngü Sayısı Çarpımı Yıllık Üretim Maliyetini verir.

Piyasa koşullarında ürünlerin satın alma maliyetlerinin miktara bağlı indirime göre hesaplanması gerekliliği göz önüne alındığında toplam yıllık stok maliyeti hesaplanırken ilk adım Q' değerinin hesaplanmasıdır.

Talebin rassal bir dağılıma uyması durumunda yeniden sipariş verme noktası hesaplanırken standart sapma sayısı ile teslimat süresindeki talebin varyansının karekökü çarpımı ile teslimat süresindeki ortalama talep değeri toplanır.