LOJİSTİK PLANLAMA VE MODELLEME - Deneme Sınavı - 7

Siparişin toplanması için kat edilen mesafenin artması

Depolama alanının stokta bulunmayan ürünlere tahsis edilerek ürün gelmese de boş olarak beklemeye devam etmesi

I. Sipariş toplayıcının kat ettiği toplam mesafeyi en aza indirgemek

II. Sipariş listesindeki ürünleri doğru toplamak

III. Birim zamanda daha çok ürün toplamak

IV. Müşteriye sevkiyat zamanını en küçüklemek

I. Otomasyona dayalı toplama

II. Parçalardan toplayıcıya

III. Topla ve ayrıştır

V. Kutuya toplama

Tek bloklu depolarda sipariş toplama rotası belirlemede en yaygın kullanılan sezgisel yaklaşımlar aşa- ğıdaki gibidir: 1. S-şekilli sezgisel: En az bir ürün içeren bir koridor tamamen dolaşılır. Ürün içermeyen koridorlara girilmez. S-şekilli sezgisel pratikte depolarda en sık kullanılan rotalama yöntemidir. Şekil 5.15’te S-şekilli sipariş toplama rotasının bir örneği verilmiştir. Depo Girişi Şekil 5.15 S-şekilli sezgisel örnek sipariş toplama rotası 2. Geri dönüş sezgiseli: Sipariş toplayıcı en az bir ürün içeren her koridora hep aynı taraftan girer ve aynı taraftan çıkar. Sadece ürün içeren koridorlar ziyaret edilir. Şekil 5.16’da geri dönüş sezgiseli uygulanan bir sipariş toplama rotasının örneği verilmiştir. Depo Girişi Şekil 5.16 Geri dönüş sezgiseli örnek sipariş toplama rotası 122 Depo Planlaması ve Yönetimi 3. Orta nokta sezgiseli: Depo alanı ortadan iki eşit bölgeye (yarıya) bölünür. Ön yarıdaki ürünler ön koridordan toplanırken arka yarıdaki ürünler arka koridordan toplanır. Şekil 5.17’de orta nokta sezgiseli uygulanan bir sipariş toplama rotasının örneği verilmiştir. Depo Girişi Şekil 5.17 Ortak nokta sezgiseli örnek sipariş toplama rotası 4. En büyük aralık sezgiseli: Sipariş toplayıcı en az bir ürün içeren bir koridordaki en büyük aralığa kadar giriş ve aynı taraftan çıkış yapar. En büyük aralık aşağıdaki üçünün maksimum değeridir: i. iki ardışık ürün arasındaki mesafe ii. koridorun ön tarafına en yakın ürün ile koridorun başlangıcı arasındaki mesafe iii. koridorun arka tarafına en yakın ürün ile koridorun bitişi arasındaki mesafe Söz konusu en büyük aralık, sipariş toplayıcının kat etmediği mesafeyi temsil eder. Şekil 5.18’de en büyük aralık sezgiseli uygulanan bir sipariş toplama rotasının örneği verilmiştir.

Sipariş toplama sistemleri tasarımında aşağıdaki amaçlar dikkate alınır: 1. Verimlilik artışı: Sipariş toplamada verimliliğin artması toplanan ürün sayısıyla doğru orantılıdır. Birim zamanda toplanan ürün sayısı kaydedilerek verimlilik değeri hesaplanır. 2. Çevrim süresinin kısaltılması: Çevrim süresi müşteri siparişinin depoya ulaşmasıyla sevkiyata kadar geçen süredir. Müşteri memnuniyeti ve lojistik piyasasındaki rekabet bakımından bu sürenin azaltılması çok önemlidir. 3. Doğru ürünün toplanması: Sipariş toplama sürecinde müşterinin talep ettiği doğru ürünü doğru miktarda toplamak şarttır. Bu amaçla ışıklı ve sesli toplama sistemleri, barkod tarayıcılar gibi teknolojiler kullanılmaktadır.

Söz konusu beş çeşit sipariş toplama sistemlerinin detayları aşağıdaki gibidir: 1. Toplayıcıdan parçalara: Sipariş toplayıcı, depo yerlerinden ürün almak için toplama rotası boyunca yürür veya bir araç sürer. Toplayıcıdan parçalara sistemleri ayrıca, ürünlere depolama raflarına doğrudan erişilebiliyorsa ‘düşük seviyeli’, eğer vinç gibi bir araç ile erişilebiliyorsa ‘yüksek seviyeli’ olarak sınıflandırılır.

Parçalardan toplayıcıya: Sipariş toplayıcı toplama alanında yürümez. Bunun yerine ürünler otomatik araçlar vasıtasıyla depolama alanlarından sipariş toplama alanına getirilir. Bagaj konveyörleri, otomatik depolama /çekme sistemleri kullanılan araçlardandır.

Ekonomik Sipariş Miktarı (ESM) Modeli Ekonomik Sipariş Miktarı (ESM) modeli deterministik bir modeldir. Toplam yıllık stok maliyetinin en az değerini verecek olan sipariş miktarını belirlemek amaçlanır. Toplam yıllık stok maliyeti: • Satın alma maliyeti, • Elde tutma maliyeti ve • Sipariş verme maliyetinin toplamından oluşur. Bu modelin detaylarına girmeden önce bu modele ilişkin varsayımları listeleyelim: 1. Talep kesin olarak bilinmektedir ve talep hızı (zaman içerisindeki değişimi) sabittir. 2. Satın alma fiyatı sabittir, zamana ve miktara göre değişiklik göstermez. 3. Sipariş miktarı üzerinde bir sınırlama yoktur. 4. Sipariş miktarının tamamı tek seferde teslim edilir. 5. Stokta mal bulunmaması durumuna izin verilmez. 6. Siparişlerin teslimat süreleri sabittir.

Stok seviyesini bilmek

Stoklama politikası depoya gelen yeni ürünlerin nasıl yerleşeceğini belirler.

Bir depo düzeni, blok sayısına bağlı olarak tek bloklu (tek duraklı) ve çok bloklu (çok duraklı) olarak sınıflandırılabilir. Amaç, toplama listesindeki tüm ürünleri toplarken sipariş toplayıcı için sipariş listesindeki ürünlerin toplama sırasını belirleyerek depoda kat edilen toplam mesafeyi en aza indirmektir. Sipariş toplayıcı, toplama listesindeki tüm ürünleri toplarken ürünlerin toplama sırasını belirleyerek depoda kat edilen toplam mesafeyi en aza indirmek, depo içi trafiği en azlamak, toplam kullanılan alanı en çoklamak gibi değişik amaçları göz önünde bulundurabilir.

Geleneksel tek bloklu ve çok bloklu depolara ek olarak son yıllarda koridor tasarımı bakımından modern depo yerleşimleri üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Gue ve Meller geleneksel depo koridor tasarımına alternatif iki yeni koridor tasarımı olarak Şekil 5.3’te görülen Uçan-V ve  balık kılçığı tasarımını geliştirmişlerdir. Öztürkoğlu ve diğerleri de üç yeni koridor tasarımı olarak Apolet, Yaprak ve kelebek tasarımlarını geliştirmişlerdir. Her iki çalışma da birim yük olarak tabir edilen ve elleçleme ekipmanları tarafından tek bir birim olarak taşınabilen malzeme öbeklerinin (palet, konteyner gibi) rasgele olarak stoklandığı depolar için sunulmuştur.

Rastgele stoklama: Yeni gelen bir ürün herhangi boş bir lokasyona eşit olasılıkla rastgele yerleştirilir.

Sınıf tabanlı stoklama: Ürünler sipariş sıklığına göre sınıflandırılır. Her ürün sınıfı kendisi için ayrılan alana yerleştirilir. En sık kullanılan yöntem ABC analizidir. Buna göre ürünler talep frekanslarına göre A, B veya C kategorilerine ayrılarak en çok talep gören A sınıfındaki ürünler en yakına yerleştirilirken en az talep gören C sınıfındaki ürünler en uzağa yerleştirilir.

Kutuya toplama: Depo sipariş toplama bölgelerine ayrılmıştır. Tüm bölgeler birbirine konveyörler ile bağlanmıştır. Müşteri siparişleri konveyör üzerinde hareket eden kutulara aktarılır.

Toplayıcıdan parçalara en yaygın olarak kullanılan sistemlerdir. Ayrıca, manuel düşük seviyeli, toplayıcıdan parçalara sistemler, Batı Avrupa’daki tüm sipariş toplama sistemlerinin %80’inden fazlasını oluşturur.

Gezinme sipariş toplama süresinde en büyük paya sahiptir, dolayısıyla sipariş toplama sisteminin performansı üzerinde büyük bir etkisi vardır. Sipariş toplama operasyonundaki en büyük yüzdesi nedeniyle, gezinme süresi iyileştirme için en büyük potansiyele sahiptir.

S-şekilli sezgisel: En az bir ürün içeren bir koridor tamamen dolaşılır. Ürün içermeyen koridorlara girilmez. S-şekilli sezgisel pratikte depolarda en sık kullanılan rotalama yöntemidir.

Matematiksel modelin mümkün çözümlerinin uyması gereken ve karar değişkenlerinin doğrusal fonksiyonlarından oluşan her bir eşitsizliğe kısıt denir.