LOJİSTİK PLANLAMA VE MODELLEME - Deneme Sınavı - 6

Dağıtım depoları ile devam edersek tipik bir dağıtım deposunda dört temel işlev vardır:

Rotalama ise sipariş toplayıcının ürünleri depodan toplama sırasına karar vermesidir.

Depo yerleşim tasarımı deponun kaç bloktan oluşacağı, koridorlar arasındaki mesafe, raf düzeninin nasıl olması gerektiği vb. konuları ele alır.

Stoklama politikası depoya gelen yeni ürünlerin nasıl yerleşeceğini belirler.

En yakın boş lokasyona stoklama: Yeni gelen bir ürün depo girişine en yakın ilk boş lokasyona yerleştirilir.

Tam (dolu) devir stoklama: Ürünler devir hızına göre depoya yerleştirilir. Daha yüksek satış hızına sahip (en çok sipariş edilen) ürünler daha kolay ulaşılabilir lokasyonlara yerleştirilirken stok devir hızı düşük olan ürünler daha uzak alanlara yerleştirilir.

Grup (aile) tabanlı stoklama: Birlikte seçilmesi muhtemel ürünler kümelenerek birbirlerine yakın yerlere yerleştirilir.

Toplayıcıdan parçalara: Sipariş toplayıcı, depo yerlerinden ürün almak için toplama rotası boyunca yürür veya bir araç sürer. Toplayıcıdan parçalara sistemleri ayrıca, ürünlere depolama raflarına doğrudan erişilebiliyorsa ‘düşük seviyeli’, eğer vinç gibi bir araç ile erişilebiliyorsa ‘yüksek seviyeli’ olarak sınıflandırılır.

Topla ve ayrıştır: Birden fazla müşteri siparişinin bulunduğu kutular sipariş kümeleri oluşturur. Konveyörler aracılığıyla sipariş toplayıcılar sipariş listesi kapsamında ürünleri kutulardan çekerler.

Parçalardan toplayıcıya: Sipariş toplayıcı toplama alanında yürümez. Bunun yerine ürünler otomatik araçlar vasıtasıyla depolama alanlarından sipariş toplama alanına getirilir. Bagaj konveyörleri, otomatik depolama /çekme sistemleri kullanılan araçlardandır

Adım 1: Problemin tanımlanması
Adım 2: Karar ağacının, karar noktaları, şans noktaları, karar dalları ve şans dalları kullanılarak çizilmesi.
Adım 3: Şans dallarının yani olayların olasılık değerlerinin yerleştirilmesi
Adım 4: Son noktadan başlayarak, geriye doğru, şans noktaları için beklenen değerin hesaplanması, karar noktaları için seçeneklerin karşılaştırarak en iyi seçeneğin belirlenmesi
Adım 5: Ağacın en başındaki karar noktasından başlayarak, ileriye doğru, en iyi karar seçenek adımlarının belirlenmesi.

Matematiksel modeller lojistik süreçlerin planlanmasında ve karar problemlerinde çok yoğun kullanılmaktadır. Bu sebeple bu modellerin daha detaylı tanımlarını yapacağız. Hem modelleme kolaylığı hem de en iyi çözümün hızlı ve net hesaplanabilinmesinden dolayı en yaygın kullanılan matematiksel model tipi doğrusal programlama ile başlayacağız.

Genellikle 20 adet araca sahip olan filolar küçük, 100 araca kadar olanlar orta ve 100 araç üzeri filolar büyük filo olarak sınıflandırılabilir.

Filo yönetiminin temel bileşenlerinden şoförlerle ilgili olarak çalışma koşulları AETR gibi anlaşmalarla uluslararası düzeyde belirlenmiştir. Şoförlerin günlük çalışma süresi olan 9 saati geçmemesi, 4,5 saati geçmeden en az 45 dakika mola vermeleri, 11 saat olan günlük dinlenme sürelerinin sağlanması, 6 gün boyunca çalışılmışsa haftalık 1 gün dinlenme izinlerinin verilmemesi, uzun mesafelere hızlı taşımalar gerekliyse kurallara uygun şekilde  2 şoförle çalışılması temel konulardır

Filolarda araç hareketlerine ilişkin problemler sunlardır:

Dolu/yarı dolu araç hareketleri
Araç atama
Araç envanteri
Araç yeniden konumlandırma

Stokastik ARP: ARP içindeki bileşenlerden bir veya birkaçının rasallık içermesi durumudur. Genellikle ziyaret edilecek talep noktaları, talep miktarları veya sürelerde rassallık bulunmaktadır.

ARP özelinde ele alındığında, literatürde sıkça kullanılan iki sezgisel yaklaşım görülmektedir. Bunlar, süpürme ve tasarruf algoritmalarıdır.

Amaç fonksiyon veya kısıttan en az biri doğrusal değilse bu model tipine doğrusal olmayan programlama (DOP) denir.

Süpürme algoritması, tek merkezden (örneğin bir depodan) çıkıp ziyaret edilecek noktalar (müşteriler) arasında dış döngüler oluşturarak aynı merkeze geri dönmeye dayalı sezgisel bir yaklaşımdır.

Literatürde araç yükleme problemi, verilen bir yük setinin taşıma kabı içinde kalan boşluğu hacim ve/veya ağırlık cinsinden minimize edecek şekilde yüklenmesi olarak tanımlanmaktadır.