LOJİSTİK PLANLAMA VE MODELLEME - Deneme Sınavı - 11

Dağıtım depoları ile devam edersek tipik bir dağıtım deposunda dört temel işlev vardır:
1. Kabul
2. Stoklama
3. Sipariş toplama
4. Sevkiyat

Siparişlerin daha kolay toplanabilmesi ve depoların daha iyi yönetilebilmesi için Chan ve Chan (2011)’a göre, depolarda uygulanacak dört farklı politika vardır:
1. Depo yerleşim tasarımı
2. Ürünlerin depolama alanlarına stoklanması
3. Sipariş toplama politikası
4. Rotalama politikası

Geleneksel tek bloklu ve çok bloklu depolara ek olarak son yıllarda koridor tasarımı bakımından modern depo yerleşimleri üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Gue ve Meller (2009) geleneksel depo koridor tasarımına alternatif iki yeni koridor tasarımı olarak Uçan-V ve balık kılçığı tasarımını geliştirmişlerdir.

Öztürkoğlu ve diğerleri (2012) de üç yeni koridor tasarımı olarak Apolet, Yaprak ve Kelebek tasarımlarını geliştirmişlerdir.

Rastgele stoklama: Yeni gelen bir ürün herhangi boş bir lokasyona eşit olasılıkla rastgele yerleştirilir.

En yakın boş lokasyona stoklama: Yeni gelen bir ürün depo girişine en yakın ilk boş lokasyona yerleştirilir.

Tahsis edilmiş (atanmış) alana stoklama: Her ürün türü için ayrılmış sabit bir konum vardır.

Tam (dolu) devir stoklama: Ürünler devir hızına göre depoya yerleştirilir. Daha yüksek satış hızına sahip (en çok sipariş edilen) ürünler daha kolay ulaşılabilir lokasyonlara yerleştirilirken stok devir hızı düşük olan ürünler daha uzak alanlara yerleştirilir. En sık kullanılan ölçüt Sipariş Başına Hacim İndeksi (SBHİ)’dir. Ürünün stoklama alanının (hacminin) sipariş miktarına oranıdır. Geçmişte gerçekleşen talep oranı bilgisi kullanılarak hesaplanır. Bu kurala göre SBHİ değeri küçük olan ürünler depoda ulaşılması daha yakın alanlara yerleştirilir.

Sınıf tabanlı stoklama: Ürünler sipariş sıklığına göre sınıflandırılır. Her ürün sınıfı kendisi için ayrılan alana yerleştirilir. En sık kullanılan yöntem ABC analizidir. Buna göre ürünler talep frekanslarına göre A, B veya C kategorilerine ayrılarak en çok talep gören A sınıfındaki ürünler en yakına yerleştirilirken en az talep gören C sınıfındaki ürünler en uzağa yerleştirilir.

Grup (aile) tabanlı stoklama: Birlikte seçilmesi muhtemel ürünler kümelenerek birbirlerine yakın yerlere yerleştirilir.

Depolarda stok sınıflandırılması yapılırken ABC metodunun Pareto prensibinden (20/80) yola çıkılarak oluşturmuş olduğu söylenebilir. Pareto prensibine göre değişkenlerin %20’si sonuçların %80’ini meydana getirir

Otomasyona dayalı toplama: Sipariş manuel olarak toplanmaz. Tam otomatik makine ve robotlar aracılığıyla sipariş toplama işlemi gerçekleşir.

Bartholdi ve Hackman (2005)’a göre gezinme süresi boşa harcanan zaman ve katma değer yaratmayan aktivitedir. Bu nedenle, gezinme süresini kısaltmak, bir depoda verimliliği artırmak için önemli bir alandır.

Filo toplu olarak aynı hizmeti yapan ve bir merkezden yönetilen kara, deniz ve hava taşıtlarına verilen addır.

Genellikle 20 adet araca sahip olan filolar küçük, 100 araca kadar olanlar orta ve 100 araç üzeri filolar büyük filo olarak sınıflandırılabilir.

De Koster ve diğerleri (2007) tarafından belirtildiği gibi, bir depodaki sipariş toplayıcıların sipariş toplama rotası problemi Gezgin Satıcı Problemi (GSP)’ne benzemektedir.

Genellikle 20 adet araca sahip olan filolar küçük, 100 araca kadar olanlar orta ve 100 araç üzeri filolar büyük filo olarak sınıflandırılabilir.

Şoförlerin günlük çalışma süresi olan 9 saati geçmemesi gerekmektedir.

Kapasiteli ARP: Belirli bir yük cinsinden kapasiteleri bilinen standart araç filosuyla ve araç kapasitelerinin aşılmasını engelleyen kısıtlarla dağıtım/toplama yapılan ARP tipidir.

S-şekilli sezgisel: En az bir ürün içeren bir koridor tamamen dolaşılır. Ürün içermeyen koridorlara girilmez. S-şekilli sezgisel pratikte depolarda en sık kullanılan rotalama yöntemidir.

Orta nokta sezgiseli: Depo alanı ortadan iki eşit bölgeye (yarıya) bölünür. Ön yarıdaki ürünler ön koridordan toplanırken arka yarıdaki ürünler arka koridordan toplanır

Çok depolu ARP: Bir işletmenin müşterilerine hizmet verebileceği birkaç deposunun olduğu ARP tipidir.

Süpürme algoritması, tek merkezden (örneğin bir depodan) çıkıp ziyaret edilecek noktalar (müşteriler) arasında dış döngüler oluşturarak aynı merkeze geri dönmeye dayalı sezgisel bir yaklaşımdır.

Stokastik ARP: ARP içindeki bileşenlerden bir veya birkaçının rasallık içermesi durumudur.

Zaman pencereli ARP: Müşterilere yapılacak teslimatların belirli zaman aralıklarında gerçekleştirilmesini sağlayacak kısıtların eklendiği ARP’dir.

Literatürde araç yükleme problemi, verilen bir yük setinin taşıma kabı içinde kalan boşluğu hacim ve/veya ağırlık cinsinden minimize edecek şekilde yüklenmesi olarak tanımlanmaktadır.