LOJİSTİK PLANLAMA VE MODELLEME - Deneme Sınavı - 3

Sistem parametrelerinin sabit değerler ve reel sayılar olan karar değişkenleri ile ifade edildiği ve sistem davranışlarının bu parametrelerin doğrusal fonksiyonları ile açıklandığı ve karar vericinin amacının karar değişkenlerinin doğrusal bir fonksiyonu ile ifade edilebildiği matematiksel model tipine Doğrusal Programlama denir.

Monte Carlo Benzetim (Simülasyon) metotu; sistem parametrelerinin belirli bir olasılık dağılımına sahip olduğu durumlarda, çoğu zaman bilgisayar kodu kullanılarak yaratılan, stokastik modelin belirli bir süre ilerletilerek karar değişkenlerinin gözlemlenmesi ve istatistik kullanılarak bu değişkenlerinin alabileceği ortalama değerlerin hesaplanmasından ibarettir.

Yöneylem araştırması, bir organizasyon içinde süreçlerin koordinasyonu ve yürütülmesi ile ilgili gerçek (karmaşık) problemleri çözmek için matematiksel modelleme yöntemleri kullanan disiplinlerarası bir bilimdir.

3. Aşama: Model Geliştirme Özellikle matematiksel model geliştirmeye çalıştığımızda bu aşamada, araştırmacının artık analitik becerilerini hayal gücü ile birleştirerek problem tanımına en yakın modeli 2. aşamada tanımlanan veri tipleri kullanarak oluşturması gerekmektedir. Bu aşamada model tanımına bağlı kalmaya çalışırken gereksiz detaylardan da kaçınmalı ve en basit model oluşturulmaya çalışılmalıdır. Aksi takdirde ya 5. aşamada bu modeli çözmek ya da 7. aşamada bu çözümü uygulamakta zorluk çekilecektir. En etkili modeli oluşturmak için en gerçekçi model ile en rahat çözülebilen model arasındaki dengeyi kurmak önemlidir. Dikkatsiz bir analist rahat çözülebilen, standart modelleri problem tanımına uydurmak için gerekli varsayımları yaratabilir ki bu da onu gerçek problemi çözmekten uzak bir modele götürebilir.

6. Aşama: Yönetime Sunuş Bu aşamada analist kurguladığı modeli ve çözüm önerisini (veya tavsiyelerini) karar vericiye (müşteri) sunar. Aynı ilk aşama olduğu gibi modelden probleme bir geri dönüş olması gerekir. İlk aşamada problemi modele kodlayan analist, bu sefer de ters-kodlama (decoding) dediğimiz model sonuçlarını karar vericinin anlayacağı seviye ve dile uygun hale getirerek sunmalıdır.

Karar değişkenlerinin doğal sayı olması zorunlu olan doğrusal programlama modellerine tam sayılı doğrusal programlama (TDP) denir.

Bir matematiksel modelde amaç fonksiyonu birden fazla ve bir diğeri ile çatışan kriterleri kapsıyorsa, bu modellere kısıtlarının yapısına bakılmaksızın, çok kriterli karar verme (ÇKKV) modeli denir.

R=LD-nQ =224,359-2x100= 24.359

Lojistik planlama ve modelleme de tahmin için kullanılan nitel yöntemler

Uzman görüşü

Pazar araştırması

Odak grupları

Tarihsel analoji

Delfi metodu

Panel fikir birliği yöntemi

şeklindedir. Hareketli ortalama bir nicel tahmin yöntemidir.

Panel Fikir Birliği Yöntemi
Bu yöntem, bir işletmenin üyelerinin tahminlerini belirlemek için tüm düzeylerde çalışanları bir araya getirir. Tüm katılımcıların fikirlerini beyan etmelerini sağlayacak açık bir süreçtir.

Örneğin, pazarı çok iyi tanıyan satış temsilcisiyle üst düzey yönetici arasında
fikir ayrılığı ortaya çıkabilir. Sonunda panel uzlaşma yöntemi tahminleri birleştirir ve fikir alışverişi yapar.

Otokorelasyon, oluşumun sürekliliğini gösterir. Belli
bir noktada beklenen değer kendi geçmiş değerleri ile büyük
ölçüde ilişkilidir.

Buna örnek olarak bekleme hattı teorisi verilir. Bekleme hattının uzunluğu yüksek oranda otokorelasyona sahiptir. Bekleme hattının nispeten uzun olması ileride hattın kısa bir süre sonra hala uzun olmasını bekleriz.

Çoğu zaman serisinde sezonsallık, trend ve döngüsellik görülür. Tahmin yöntemi seçerken ilk önce verinin hangi desene uyduğunu tanımlamak gerekir. Trend veri setindeki doğrusal artış veya azalış desenidir.
Ürün yaşam döngüsünde büyüme ve tamamlanma sürecini iyi ifade eder. S eğrisindeki en önemli özellik trendin yavaş büyümeden hızlı büyümeye veya tersi şeklinde değişmesidir.

Nicel yöntemleri üç sınıfa ayırabiliriz. Bunlar;
zaman serileri,
nedensel ilişkiler ve benzetimdir.

Sezonsallık(mevsimsellik), verinin her takvim yılında tekrarlanan düzenli ve öngörülebilir değişiklik sergilediği bir zaman dizisinin karakteristiğidir. Bir yıllık, aylık, haftalık hatta günlük bir süre içinde tekrarlayan veya tekrar eden herhangi bir öngörülebilir dalgalanma veya desenin sezonsal olduğu varsayılır.

Üstel düzeltme yönteminde, geleceği tahmin etmek için yalnızca üç veri gerekir: en son tahmin, o tahmin dönemi için gerçekleşen gerçek talep ve
bir yumuşatma sabit alfa (α). Düzeltme sabiti, düzeltme düzeyini ve tahmin ile gerçek olaylar arasındaki farklılıklara bağlıdır. Üstel düzeltme sabiti
gerçek verideki değişime göre denenerek ve tahmin hatası hesaplanarak revize edilir.  Alfa (α) değeri  0 ile 1 arasında bir değer alır.

Tahminler hiçbir zaman tam sonucu vermez.
Bunun yerine en yakın sonucu bulmaya çalışırız.
Gerçek veri ile tahmin değeri arasındaki farka tahmin
hatası denir. Kullanılan yöntemler

1) Ortalama mutlak sapma 

2) Ortalama kareler hatası

3) Ortalama mutlak  yüzdelik hata

Doğru cevap A şıkkıdır. Lojistik şirketleri planlama yaparken kısa, orta ve uzun vadeli tahminlere ihtiyaç duyar. Personel çizelgeleme, üretim planlama ve sevkiyat kısa vadeli tahminlere dayanır. Lojistik planlamada stratejik orta vadeli tahminler genellikle hammadde ihtiyacını belirlemek, geçici personel istihdamı, makine ve teçhizat satın alımı gibi faaliyetler için gelecekteki kaynak gereksinimini belirlemede kullanılır. Uzun vadeli planlamalar içinse hedef pazara giriş ve pazardan ne zaman çıkılacağı gibi, çevresel faktörlerin tahmininde kullanılmaktadır.

Doğru cevap B şıkkıdır. Günlük çıkış yapacak kamyon, tır ya da herhangi bir sevkiyat aracı sayısı planlamasında günlük talebe, ulaşılacak mesafeye, yük miktarına göre tahminleme yöntemleriyle planlama yapmak gerekmektedir. Bu tür tahminler görece kısa vadede olup taktiksel tahmin olarak adlandırılır.