LOJİSTİK PLANLAMA VE MODELLEME - Deneme Sınavı - 15

Müşterinin talebini karşılamak üzere doğru ürünü, doğru miktarda, doğru zamanda ve doğru yerde hazır etmek lojistiğin en genel tanımıdır.

Stok sisteminin parametreleri; maliyet kalemlerini, süreleri ve talebi içerir. Karar
değişkenleri ise sipariş verme zamanı ve sipariş büyüklüğüdür.

Tedarik zinciri; tedarikçi, imalatçı, depo, dağıtımcı ve perakendeciyi arasındaki taşımacılık, paketleme, depolama, muayene, gözetim ve denetim, sipariş gibi faaliyetleri içerir.

Taktik seviye kararlar orta vadelidir ve satın alma, üretim, stok kararları, ulaştırma modlarının seçimi, müşteri kontratları gibi kararları içerir.

Stok planlamasında önemli parametrelerden birisi de sürelerdir. Bir siparişin verildikten ne kadar süre sonra elimize ulaşacağı bilgisi ne zaman sipariş vermemiz gerektiğine doğrudan etkiler. Bu nedenle:
• siparişin işlem görme süresi,
• eğer sipariş bir üretim süreci sonrasında hazırlanacak ise üretim süresi,
• siparişin hazırlanma süresi,
• yükleme-indirme süresi,
• ulaşım süresi

Ortadan kaldırılması hedeflenen atık ve kayıplara örnek olarak: fazla stoklar, gereksiz işlemler, hatalı ürünler, gereksiz taşıma ve beklemeler, gereksiz hareketler verilebilir.

Değer katmayan her türlü işlem ve faaliyetin ortadan kaldırılması sonucu oluşan tedarik zincirine “Yalın Tedarik Zinciri” denir.

Tepki zamanı: müşterinin talebinin oluşması ile talebin karşılanması arasındaki süredir.

Tedarik zinciri ağ tasarımında Kaç tane depo olmalı, depolar nerelerde konumlandırılmalı, ne büyüklükte olmalı, hangi ürünler depolanmalı? gibi sorular yer almaktadır?

Tedarik zinciri ağı, tüm işlemlerin üzerinde yürütüleceği bir altyapı niteliğinde olduğundan maliyetlerin büyük kısmı ağın tasarımı ile ilişkilidir.

Şans noktaları, karar vericinin kontrolünde olmayan, belirli olasılıklar ile gerçekleşmesi beklenen olaylar belirtildiği noktalara nedir.

Karar ağacı oluşturmanın yöntemini şu şekilde belirtebiliriz:

Adım 1: Problemin tanımlanması
Adım 2: Karar ağacının, karar noktaları, şans noktaları, karar dalları ve şans dalları kullanılarak çizilmesi.
Adım 3: Şans dallarının yani olayların olasılık değerlerinin yerleştirilmesi
Adım 4: Son noktadan başlayarak, geriye doğru, şans noktaları için beklenen değerin hesaplanması, karar noktaları için seçeneklerin karşılaştırarak en iyi seçeneğin belirlenmesi
Adım 5: Ağacın en başındaki karar noktasından başlayarak, ileriye doğru, en iyi karar seçenek adımlarının belirlenmesi.

Sipariş maliyeti sipariş geçme ile ilgili oluşan maliyetleri, ulaştırma maliyetini, mal elleçleme, muayene, teslimat, muhasebeleştirme, denetleme gibi maliyetleri içerir. Çoğunlukla sipariş büyüklüğünden bağımsızdır ve sipariş başı oluşan bir maliyettir.

Sipariş maliyeti sipariş geçme ile ilgili oluşan maliyetleri, ulaştırma maliyetini, mal elleçleme, muayene, teslimat, muhasebeleştirme, denetleme gibi maliyetleri içerir. Çoğunlukla sipariş büyüklüğünden bağımsızdır ve sipariş başı oluşan bir maliyettir.

Teslimat süresi bir siparişin verilmesinden itibaren, siparişin teslim edilmesine kadar geçen toplam süredir.

Stoktaki ürünleri sınıflandırmak üzere Pareto Kuralından esinlenen bir sınıflandırma sistemi kullanılır. Pareto Kuralı 80-20 Kuralı olarak da bilinir ve İtalyan Ekonomist Vilfredo Pareto tarafından öne sürülmüştür. Kabaca, sonuçların %80’inin sebeplerin %20’sinden kaynaklanması olarak ifade edilebilir.

Lojistik kelimesi etimolojik açıdan incelendiğinde Antik Yunanca’da “hesaplama bilimi” anlamına geliyordu. Antik Yunanlılar, savaştaki keşif sürecinde askerî ihtiyaçları hesaplamada uzman olan subaylara “logistikos” diye atıfta bulunuyorlardı (Tepic vd. 2011).

Toplam yıllık maliyeti en aza indiren sipariş miktarına Ekonomik Sipariş Miktarı (ESM) denir.

Dönemsel stok izlemede elde bulunan stok miktarı önceden belirlenmiş olan eşit zaman aralıklarında sayılır. Bu yöntem ile stok seviyesi hakkında sürekli veri toplama ihtiyacı olmadığından daha az gayret ve maliyet gerektirir.

Teslimat süresince oluşacak beklenen talebi karşılama olasılığına hizmet seviyesi denir.