LOJİSTİK MALİYETLERİ VE RAPORLAMA II

Yirminci yüzyılın son döneminde dünyada teknoloji kullanımının gelişmesi ve üretim süreçlerine entegre edilmesi, farklı ülkelerde faaliyet gösteren işletmeler arasındaki ticari sınırların ortadan kalkmasına, dünyanın tek bir pazar hâline gelmesine ve bu pazarda işletmelerin birbirleriyle yoğun rekabet içine girmesine neden olmuştur.

Müşteri değeri, işletme tarafından müşteriye sağlanan faydaların, müşterinin bu faydalar için yaptığı ödemelere oranlanması ile hesaplanmaktadır. İşletmeler müşteriye değer sağlama oranını artırmak için ya sundukları faydaları artırmalı ya da maliyetlerini
düşürmelidirler.

Müşteri kârlılık analizi, işletmelerin mevcut müşterileri ve potansiyel müşterileri hakkında önemli bilgiler sağlamakta ve alacakları stratejik kararlarda yol gösterici olmaktadır. İşletmelerin mevcut müşterilerinden sağlanan gelirler ile bu gelirleri elde edebilmek için katlanılan maliyetlerin/ giderlerin ayrıntılı bir şekilde tespit edilmesi bakımından müşteri kârlılık analizi işletmeler için son derece önemlidir

İşletmelerde müşterilere ilişkin kârlılıkların hesaplanabilmesi için belirli faaliyetlerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu faaliyetleri;
• Müşteri profilinin oluşturulması ve aktif müşterilerin belirlenmesi,
• Müşterilerden sağlanan gelirin belirlenmesi,
• Müşterilere sunulan ürün, satış-pazarlama ile lojistik maliyetlerin hesaplanması,
• Müşteri kârlılıklarının hesaplanması,
• Müşteri kârlılık analizi sonucu elde edilen bilgilerin stratejik kararlar için kullanılması
olarak sınıflandırmak mümkündür.

Hemen belirtmek gerekir ki işletmeler söz konusu lojistik faaliyetleri etkin ve verimli yönetememeleri durumunda ek maliyetlere de katlanmak zorunda kalabilmektedirler.
Bu ek maliyetleri;
• Fazla amortisman maliyetleri,
• Bozulma, hasar ve kayıp maliyetleri,
• Geç teslimat maliyetleri,
• Hata ve ceza maliyetleri,
• Bilgi sistemleri / bilgi iletişim maliyetleri,
• Personel maliyetleri,
• En uygun (optimum) olmayan sipariş miktarı maliyetleri,
• Atıl kapasite(depo, taşıma aracı vb) maliyetleri
olarak sınıflandırmak mümkündür.

İşletmelerin müşterilerine ilişkin kârlılıklarının hesaplanmasında en önemli nokta, müşteri maliyetlerinin gerçeğe yakın bir şekilde hesaplanmasıdır. Müşteri maliyetlerinin gerçeğe yakın bir şekilde hesaplanabilmesi, tüm müşteriler için ortak olan endirekt maliyetlerin müşterilere doğru bir şekilde yüklenmesi ile mümkün olmaktadır.

Günümüz rekabet ortamında işletmelerin ayakta kalabilmesi ve varlığını devam ettirebilmesi, müşterilerinin istek ve ihtiyaçlarına uygun ürün ve hizmetleri sunması bir başka ifadeyle müşterilerini tatmin etmeleri ile mümkün olmaktadır.

Bu kapsamda işletmeler müşterilerinin kâr marjlarını yükseltmek, lojistik hizmet maliyetlerini düşürmek için aşağıda belirtilen konularda stratejik karar alabilmektedir ;
i. Talep edilen özellikli lojistik faaliyetler için
ek bedel istemek
ii. Lojistik süreçleri geliştirmek ve gelişen teknolojiye entegre etmek
iii. Müşterilerin tercih ettiği lojistik faaliyetlere
yatırım yapmak
iv. Lojistik faaliyetleri, uzmanlaşmış üçüncü/
dördüncü parti lojistik işletmelere devretmek
v. İşletmelerin lojistik ağ yapısını gözden geçirmek ve optimum maliyeti sağlayacak şekilde ağ kurulumunu yenilemek

Müşteri kârlılığı, “belirli bir dönemde bir müşterinin yarattığı gelirden, müşteri maliyetlerinin düşülmesi ile belirlenen müşteri düzeyinde bir değişken” olarak da tanımlanabilir.Müşteri kârlılığına ilişkin tanımlardan da anlaşıldığı gibi müşteri kârlılığını, müşterilerden elde edilen satış geliri ile müşteriler için katlanılan maliyet olmak üzere iki unsur etkilemektedir.

Müşteri tatmini, “müşterinin, satın alma eyleminden önceki beklentileri ile satın alma eylemi gerçekleştikten sonra ürünün gösterdiği performans arasındaki farklılıkların değerlendirilmesine ilişkin tepkisi” olarak tanımlanabilmektedir.