LOJİSTİK MALİYETLERİ VE RAPORLAMA II

Başarım: İşletmeyi oluşturan tüm bileşenlerin, işletme amaçlarını gerçekleştirme derecesidir. bir işi yapan bireyin, bir grubun, bir bölümün veya bir işletmenin ulaşılması istenen hedefe yönelik elde ettiği sonuçların nicel ve nitel ifadesi olarak ta belirtilebilir.

Başarım (performans) kavramı çok boyutlu bir yapıya sahip olup, genel kabul gören bir sınıflandırmaya göre yedi boyut içermektedir. Bu boyutlar etkinlik, kalite, verimlilik, yenilik, verim
ve girdilerden faydalanma, çalışma yaşamının kalitesi, kârlılık ve bütçeye uygunluktur. Performansın boyutlarının değerlendirilmesinde çok sayıda ölçütten yararlanılmaktadır

İşletmelerin kaynaklarını ne oranda etkin ve etkili kullandığını
gösteren bir başarım (performans) ölçüsüdür. Kaynakların etkin ve etkili kullanımı tespit edebilmek için, kullanılan kaynaklar (girdi) ile üretilen miktarlar (çıktı) arasında bir ilişki kurulmalıdır. bu anlamda Hizmet çıktı olarak değerlendirilebilir.

Yenilik: Mevcut koşullar altında başarımın iyileştirilmesi ya da ortaya çıkan yeni gereksinimleri karşılayabilecek faaliyetlerde bulunmayı ifade etmektedir. Yeniliğin ölçümünde ise her yeni projenin fayda/ maliyet oranı, yeni projelerin işletmenin kârlılığına ya da büyümesine etkisi, yeni uygulanan üretim yöntemleri sayısı, yeni yöntem ve teknoloji uygulamaları sonucu zaman ve maliyet tasarrufu gibi performans ölçütlerinden yararlanılmaktadır.

Mevcut durumun belirlenmesi ile başlayıp hedeflerin tespit edilmesi, başarım ölçütlerinin oluşturulması, başarımın ölçülmesi ve değerlendirilmesi ile başarımın iyileştirilmesine yönelik çalışmaların gerçekleştirilmesinden oluşur.

Ölçülebilmeli: Amaçlar belirgin, niteliksel ve sayısal ifade edilebilir olmalıdır.

Diğer seçenekler ise;

• Tutarlı Olmalı: Amaçlar, işletmenin değerleri, bölüm hedefleri ile çelişkili olmamalıdır.
• Açık ve Kesin Olmalı: Amaçlar, açık anlaşılır ve iyi tanımlanmış olmalıdır.
• Meydan Okumalı: Amaçlar mevcut durumdan daha yüksek başarım (performans) standartları geliştirmeyi teşvik etmelidir.

• Kabul Edilebilir Olmalı: Amaçlar, yöneticiler ve çalışanlarca kabul edilebilir olmalıdır.

Başarım yönetiminin üçüncü aşamasında işletmenin amaç ve hedefleri dikkate alınarak direkt amaç ve hedeflerle ilişkilendirilebilen "başarım ölçütleri" oluşturulmaktadır

Performans prizmasının temelini işletmenin
paydaşları ile ilişkisi oluşturmaktadır. Performans
prizmasına göre performans ölçüm göstergelerinin
oluşturulmasında her bir performans boyutundaki
soruların cevaplandırılması gerekmektedir.
Bu sorular şöyle sıralanabilir (Demir ve Taşkın,
2006:1697);
Paydaşların memnuniyeti: İşletmenin kilit paydaşları kimlerdir ve bu paydaşların işletmeden beklentileri nelerdir?
Stratejiler: Paydaş beklentilerinin karşılanmasında işletme hangi stratejilere ihtiyaç duyar?
Süreçler: İşletme stratejilerinin gerçekleştirilmesi için hangi süreçlere gereksinimi vardır?
Yetenekler: Süreçlerinin geliştirilmesi için işletmeler ne tür yeteneklere sahip olmalıdır?
Paydaş katkısı: İşletmenin paydaşlarından beklentileri nelerdir?

İyi tasarlanmış bir lojistik başarım yönetim ve
değerleme sürecinin birtakım özellikleri taşıması
gerekmektedir. İyi bir lojistik başarım yönetim ve
değerleme süreci kapsamlı, neden odaklı, dikey ve
yatay bütünleşmeyi sağlamalı, karşılaştırılabilir ve
faydalı olmalıdır.

Dikey bütünleşme: Süreç, karar alıcılar için
işletmenin tüm strateji ve hedeflerini anlamlı hâle getirir ve göstergeler ile her düzeye uygun ödüllendirme sistemi arasında
bağlantı oluşturur.

Hissedar Değeri: Beklenen katma değerin net bugünkü değeridir.  Lojistik faaliyetlerin önemli bilanço kalemleri üzerindeki etkisi arasında yer almaz.

Üretim artışı

İyileştirmeye yönelik önlemler alma

Verimlilik

Başarım
İşletmeyi oluşturan tüm bileşenlerin, işletme amaçlarını gerçekleştirme derecesidir. diğerleri başarımın/performansın değerlendirilmesinde kullanılan ölçütlerdir.

Mal veya hizmet çıktıdır.

VERİMLİLİK ARTIŞI

Başarım yönetim sürecinin birinci aşamasında işletmenin mevcut başarım
düzeyine ilişkin ayrıntılı ve gerçekçi bilgi edinilmektedir. Başarımın geliştirilebilmesi için mevcut durum analizi bir zorunluluk olduğundan, bu aşamanın başarım yönetim sürecinin en önemli aşamasını oluşturduğu görülmektedir (Çakmak ve Ocaklı, 2006:215).

Şekil 7.3

Başarım yönetimi açısından işletme amaçları:
• Tutarlı Olmalı: Amaçlar, işletmenin değerleri, bölüm hedefleri ile çelişkili olmamalıdır.
• Açık ve Kesin Olmalı: Amaçlar, açık anlaşılır ve iyi tanımlanmış olmalıdır.
• Meydan Okumalı: Amaçlar mevcut durumdan daha yüksek başarım (performans) standartları geliştirmeyi teşvik etmelidir.
• Ölçülebilmeli: Amaçlar belirgin, niteliksel ve sayısal ifade edilebilir olmalıdır.
• Ulaşılabilir Olmalı: Belirlenen amaçlar, çalışanların yetenekleri doğrultusunda belirlenmelidir.
Amaçların başarılmasında para, zaman, araç, diğer insanların desteği, tecrübe, eğitim eksikliği gibi
çalışanların kontrolü dışındaki engeller olmamalıdır.
• Kabul Edilebilir Olmalı: Amaçlar, yöneticiler ve çalışanlarca kabul edilebilir olmalıdır.
• Zamanla İlişkilendirilmeli: Amacı gerçekleştirmek için zaman sınırlaması getirilmelidir.
• Takım Çalışmasına Odaklanmalı: Amaçlar, çalışanların bireysel çabaları yanında takım çalışmasını
da teşvik etmelidir.

Şekil 7.5 Performans piramidi. Diğerler dışında yer alır.

Dengeli ölçüm kartı, işletme başarısını dört boyutta ele almaktadır. Dengeli ölçüm kartının çatısını oluşturan bu dört boyut aşağıda belirtilmiştir
(Jamaludin, 2006:40):
• Finans boyutu
• Müşteri boyutu
• İşletme içi süreçler boyutu
• Öğrenme ve gelişme boyutu