LOJİSTİK MALİYETLERİ VE RAPORLAMA I

Uygulamadaki yaygın sınıflandırma, yatırımların özeliklerine göre yapılan sınıflandırmadır. Buna göre yatırımları aşağıda belirtildiği gibi dört grupta ele almak mümkündür (Tatar, 1993:10-14 – Aktunç, 1985: 299);

İkame (yeni proje) yatırımları,

Genişletme yatırımları,

Yenileştirme (modernleştirme) yatırımları,

Stratejik yatırımlar.

Doğru cevap B'dir.

Stratejik Yatırımlar: İşletmenin varlığını koruması ve gelişmesi amacıyla yapılan yatırımlardır. Bu tür yatırımlar, işletmenin teknolojik gelişmeler ve rekabet sonucunda karşı karşıya kaldığı riski azaltmak amacıyla yapılacağı gibi işletmede iyi bir sosyal ve psikolojik ortamın yaratılmasına katkı sağlamak amacıyla da yapılabilir.

Esneklik: Duran varlık yatırımları ile birlikte işletmenin fonları uzun bir süre belirli bir alana bağlanmakta ve bu durum karar alma sorumluluğu taşıyanlarda, bir ölçüde de olsa karar alma esnekliğinin kaybolmasına yol açmaktadır. Yatırım kararı alanlar, fonların uzun bir süre belirli alanlara ayrılması nedeniyle, gelecekte ortaya çıkabilecek olayların baskısı altında kalabilmektedir.

Verilenlerin hapsi uzun vadeli yatırımlardır. Ayrıca 

Forklift, paketleme makinesi, yükleme ve boşaltma asansörü, vinç, yürüyen bant gibi her türlü araç, gereç, makine ve tesis,

Bilgisayar, barkod araç-gereçleri, araç takip sistemi, vb. de bu yatırımlar arasında sayılabilir.

Vergi Usul Kanunu’nun 269. maddesinde ise gayrimenkuller başlığı altında maliyet bedeli ile değerlemeye tabi tutulacak varlıklar aşağıdaki gibi sayılmıştır;

Gayrimenkullerin tamamlayıcı unsurları ve ayrıntıları

Tesisat ve makineler,

Gemiler ve diğer taşıtlar,

Gayrimaddi haklar.

Noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve tellaliye giderleri ile emlak alım ve taşıt alım vergilerinin maliyet bedeline eklenmesi veya genel giderler arasında gösterilmesi ise yükümlülerin isteğine bırakılmıştır.

İşletme faaliyetlerinin yürütülmesi için kullanılan her türlü büro makine ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap ve mobilya gibi varlıklar “255 Demirbaşlar” hesabında izlenir. Bu hesaba kaydedilen varlıklar maliyet bedeli ile değerlemeye tabi tutulur ve bu varlıklara amortisman ayrılır.

İ̇şletmenin belli bir bedel ödeyerek elde ettiği imtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve unvan gibi yasal tasarrufları ile kamu otoritelerinin işletmeye belli alanlarda tanıdığı kullanma, yararlanma gibi yetkiler dolayısıyla yaptığı harcamalar “260 Haklar” hesabında izlenir.

Kiralanan gayrimenkullerin geliştirilmesi veya ekonomik değerinin sürekli olarak artırılması amacıyla yapılan giderler (normal bakım, onarım ve temizleme giderleri hariç) ile bu gayrimenkulün kullanılması için yapılıp kira süresinin sonunda mal sahibine bırakılacak olan varlıkların bedelleri “264 Özel Maliyetler” hesabında izlenir.

Ekonomik ömrü sınırlayan nedenler; fiziki yıpranmaya, teknolojik yıpranmaya ya da ekonomik yıpranmaya bağlı olabilir.

Vergi Usul Kanunu’na göre lojistik yatırımlara amortisman ayrılabilmesi için lojistik yatırım unsurlarının aşağıdaki şartlara sahip olması gerekmektedir;

İşletmenin aktife girmiş olması (envanterine kayıtlı olması),

Yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunması,

İşletmede bir yıldan fazla kullanılması,

Amortisman konusu varlıklar arasında yer alması (değerinin belli bir tutarın üzerinde olması).

Belli bir üretim gücünün elde edilmesi için yapılan her türlü harcama yatırım olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yatırımlar kısa ve uzun vadeli yatırımlar şeklinde bir ayrıma tabi tutulmaktadır. Nakit ve nakit benzeri varlıklar, işletmenin normal faaliyet döngüsü içinde paraya dönüştürülmesi amaçlanan tahvil veya hisse senetleri gibi geçici yatırım niteliğindeki finansal varlıklar ile stoklar ve alacaklar, kısa vadeli yatırımlar ya da çalışma sermayesi olarak tanımlanır. İşletmenin normal faaliyet döngüsünden daha uzun bir sürede paraya dönüştürülmesi amaçlanan uzun vadeli alacaklar, iştirak ve sabit kıymet yatırımları ise uzun vadeli yatırımlar olarak tanımlanır. Doğru cevap E'dir.

Genişletme Yatırımları talepteki değişikliklere bağlı olarak yapılan yatırımlardır. Mevcut kapasitenin uzun vadeli talep tahminini karşılamadığı durumda teknolojiyi değiştirmeksizin yeni üniteler eklenmesi ile üretim miktarını veya ürün çeşidini artırmayı hedef alan yatırımlardır.Doğru cevap B'dir.

Stratejik Yatırımlar işletmenin varlığını koruması ve gelişmesi amacıyla yapılan yatırımlardır. Bu tür yatırımlar, işletmenin teknolojik gelişmeler ve rekabet sonucunda karşı karşıya kaldığı riski azaltmak amacıyla yapılacağı gibi işletmede iyi bir sosyal ve psikolojik ortamın yaratılmasına katkı sağlamak amacıyla da yapılabilir. Doğru cevap D'dir.

Lojistik faaliyetlerin yapılması için elde bulundurulan nakit ve nakit benzeri varlıklar ile ambalaj malzemesi ve yakıt gibi sarf malzemelerini kısa vadeli, dönen varlık niteliğindeki lojistik yatırımlar olarak ifade etmek mümkündür. Lojistik faaliyetlerin yerine getirilmesi için gerekli olan depo binası veya depolama alanı, forklift, taşıma bantları, yükleme ve boşaltma vinçleri, kamyon, tır, uçak, gemi gibi taşıma araçları, vb. maddi duran varlıklar ile ağ(web) hizmetleri, yazılım programları ve isim hakkı gibi maddi olmayan duran varlıklara yapılan yatırımlar ise uzun vadeli, duran varlık niteliğindeki lojistik yatırımlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde maddi duran varlıklar “işletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlık kalemleri” şeklinde tanımlanmıştır. Maddi Duran Varlıklar, Tekdüzen Hesap Planı’nda aşağıda belirtilen hesap numaraları ve isimleriyle yer almaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yatırım maliyetleri ise gelecekte fayda elde etmek amacıyla bugünden edinilen varlıklar için katlanılan fedakarlıkların parasal tutarıdır.

İşletmelerin kurulması, yeni şubeler açılması veya işlerin sürekli olarak genişletilmesi amacıyla yapılan ve karşılığında maddi bir değer elde edilmeyen giderlerin aktifleştirilmesi durumunda “262 Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri” hesabı kullanılır. Doğru cevap E'dir.

Lojistik işletmeler, faaliyetlerini yerine getirirken nakit ve nakit benzeri varlıklar, malzeme stoku gibi dönen varlıklar ile makine, araç, gereç, taşıt, bina, arazi ve arsa gibi duran varlıklara ihtiyaç duyarlar. Dönen varlık niteliğindeki lojistik yatırımlar, paraya dönüşmeleri en çok bir yıl süren varlıklardır.

İşletmenin belli bir bedel ödeyerek elde ettiği imtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve unvan gibi yasal tasarrufları ile kamu otoritelerinin işletmeye belli alanlarda tanıdığı kullanma, yararlanma gibi yetkiler dolayısıyla yaptığı harcamalar “260 Haklar” hesabında izlenir. Doğru cevap D'dir.