LOJİSTİK MALİYETLERİ VE RAPORLAMA I

İşletmeler maliyet hesaplama sistemlerini oluştururken aşağıdaki
etkenleri göz önünde bulundurmalıdırlar.
• Üretim tarzı ve üretilen ürünün cinsi
• Üretim teknolojisi
• Örgüt yapısı
• İşletmenin büyüklüğü
• Rekabet ortamı
• Yasa ve diğer düzenlemeler
• İhtiyaç duyulan maliyet bilgisinin niteliği

Üretim Gider Yerleri
• Esas Üretim Gider Yerleri
• Yardımcı Üretim Gider Yerleri
• Hizmet Gider Yerleri,
• Üretim Yerleri Yönetimi Gider Yerleri

ESAS ÜRETİM GİDER YERLERİ

Giderlerin Tümünün Temel Alınıp Alınmamasına Göre Maliyet Yöntemleri
o Tam Maliyet Yöntemi
o Normal Maliyet Yöntemi
o Kısmi Maliyet Yöntemi
 • Değişken Maliyet Yöntemi
 • Direkt (Asal) Maliyet Yöntemi
 • İleri Değişken Maliyetleme Yöntemi

Maliyet sisteminin oluşturulmasındaki ilk aşama maliyet hesaplamalarının safha (evre) maliyet yöntemine göre mi yoksa sipariş maliyet yöntemine göre mi yapılacağına karar vermektir.

MAMÜL VEYE HİZMET MALİYETİ

Dönem giderleri

Normal maliyet yönteminde, kullanılan kapasiteye karşılık gelen sabit üretim giderleri aşağıdaki gibi hesaplanır.Öncelikle işletmenin o dönem içinde katlanmış olduğu sabit genel üretim giderleri tespit edilir.

Dönem sonunda ise gerçekleşen fiili maliyetler ile standart maliyetler karşılaştırılır. Ortaya çıkan olumlu ve olumsuz farklar Tekdüzen Hesap Planı’ında 7 nolu hesap sınıfında yer alan fark hesaplarında izlenir.

Türk Vergi Mevzuatı’na göre işletmeler maliyetlerini fiili maliyet şeklinde izlemek zorunda olmaları nedeniyle uygulamada işletmelerin maliyetlerini bu yöntemle hesapladıkları görülmektedir.

Tekdüzen Hesap Planı’nda;

Üretim Gider Yerleri:

Dönem Gider Yerleri:

Doğru yanıt; hizmet gider yerleri, yardımcı üretim gider yerleri ve üretim yerleri yönetim giderlerini kapsayan II-III-IV olup B seçeneğidir.

Üretim işletmelerinin üretim sürecinde karşılaşmış olduğu, sabit veya değişken gider ayrımı gözetilmeksizin içinde bulunulan dönemde katlanılan tüm üretim giderlerini, o dönemde üretilen mamullerin maliyetine yüklenmesini esas alan yöntem, "tam maliyet yönetimi"dir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Üretim işletmelerinin üretim sürecinde, katlanmış olduğu değişken üretim giderlerinin tamamını, sabit üretim giderlerinin ise sadece kullanılan kapasiteye karşılık gelen kısmının, o dönemde üretilen mamul ya da hizmetlerin maliyetine yükleyen yöntem, normal maliyet yöntemidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Giderlerinin üretilen yarı mamul veya mamullere yüklenmesi gerektiğini kabul etmektedir. Bu yöntemde sadece değişken giderler dönemin üretim maliyetine yüklenir. Değişken maliyet yönteminde sabit genel üretim giderleri üretim maliyetlerine aktarılmamaktadır. Bu yöntem, bir siparişin kabul veya reddedilmesi veya fiyatlama gibi kararların alınmasında kullanılmakta olup vergi mevzuatı ile muhasebe standartları tarafından kabul gören bir yöntem değildir. Buna göre B seçeneği yanlıştır.

Yöntemde, değişken ve sabit genel üretim giderlerinin tamamı dönem gideri kabul edilmektedir. Özel yönetim kararlarında kullanılmakta olup vergi mevzuatı ile muhasebe standartları tarafından kabul gören bir yöntem değildir.  Yalnızca A seçeneğinde verilen ifade doğrudur.

Üretim işletmelerinin katlandığı ya da gerçekleştirmiş olduğu maliyetlere, fiili maliyetler denir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Standart maliyet yönteminde üretim maliyetlerinin bilimsel esaslar çerçevesinde önceden belirlenmesi ve dönem sonunda bu maliyetlerin gerçekleşen fiili tutarlarla karşılaştırılarak olumlu ve olumsuz sapmaların bulunması, bu maliyet yöntemini maliyet kontrolü açısından önemli kılmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Tahmini maliyet yönteminde birim veya toplam maliyetlerin hesaplanması üretim veya hizmet işlemi gerçekleşmeden önce yapılmaktadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Üretim işletmelerinde, üretilmesi planlanan mamul ya da hizmetlerin maliyetleri, saptanma şekillerine göre hesaplanan üç yöntem, sipariş, safha maliyeti ve karma yöntemleridir.

Karma maliyet yönteminde, direkt ilk madde ve malzeme giderleri üretilen partiler açısından ayrı olarak izleniler. Yöntem bu yönüyle sipariş maliyet yöntemine benzer. Direkt işçilikler ile genel üretim giderleri ise işlem bazında izlenir. Yöntem bu yönüyle de safha maliyet yöntemine benzemektedir. Doğru yanıt D seçeneğidir.