LOJİSTİK MALİYETLERİ VE RAPORLAMA I - Deneme Sınavı - 3

Stratejik Yatırımlar işletmenin varlığını koruması ve gelişmesi amacıyla yapılan yatırımlardır. Bu tür yatırımlar, işletmenin teknolojik gelişmeler ve rekabet sonucunda karşı karşıya kaldığı riski azaltmak amacıyla yapılacağı gibi işletmede iyi bir sosyal ve psikolojik ortamın yaratılmasına katkı sağlamak amacıyla da yapılabilir. Doğru cevap D'dir.

Lojistik faaliyetlerin yapılması için elde bulundurulan nakit ve nakit benzeri varlıklar ile ambalaj malzemesi ve yakıt gibi sarf malzemelerini kısa vadeli, dönen varlık niteliğindeki lojistik yatırımlar olarak ifade etmek mümkündür. Lojistik faaliyetlerin yerine getirilmesi için gerekli olan depo binası veya depolama alanı, forklift, taşıma bantları, yükleme ve boşaltma vinçleri, kamyon, tır, uçak, gemi gibi taşıma araçları, vb. maddi duran varlıklar ile ağ(web) hizmetleri, yazılım programları ve isim hakkı gibi maddi olmayan duran varlıklara yapılan yatırımlar ise uzun vadeli, duran varlık niteliğindeki lojistik yatırımlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde maddi duran varlıklar “işletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlık kalemleri” şeklinde tanımlanmıştır. Maddi Duran Varlıklar, Tekdüzen Hesap Planı’nda aşağıda belirtilen hesap numaraları ve isimleriyle yer almaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yatırım maliyetleri ise gelecekte fayda elde etmek amacıyla bugünden edinilen varlıklar için katlanılan fedakarlıkların parasal tutarıdır.

İşletmelerin kurulması, yeni şubeler açılması veya işlerin sürekli olarak genişletilmesi amacıyla yapılan ve karşılığında maddi bir değer elde edilmeyen giderlerin aktifleştirilmesi durumunda “262 Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri” hesabı kullanılır. Doğru cevap E'dir.

Lojistik işletmeler, faaliyetlerini yerine getirirken nakit ve nakit benzeri varlıklar, malzeme stoku gibi dönen varlıklar ile makine, araç, gereç, taşıt, bina, arazi ve arsa gibi duran varlıklara ihtiyaç duyarlar. Dönen varlık niteliğindeki lojistik yatırımlar, paraya dönüşmeleri en çok bir yıl süren varlıklardır.

İşletmenin belli bir bedel ödeyerek elde ettiği imtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve unvan gibi yasal tasarrufları ile kamu otoritelerinin işletmeye belli alanlarda tanıdığı kullanma, yararlanma gibi yetkiler dolayısıyla yaptığı harcamalar “260 Haklar” hesabında izlenir. Doğru cevap D'dir.

Dönen varlık niteliğindeki lojistik yatırımlar, paraya dönüşmeleri en çok bir yıl süren varlıklardır. Duran varlık niteliğindeki lojistik yatırımların ise işletmede bir yıldan daha uzun süre kullanılması beklenmektedir. Bu nedenle duran varlık niteliğindeki lojistik yatırımları bir yılı aşan sürelerde paraya dönüşmelerinin beklendiği varlıklar olarak tanımlamak mümkündür.

Yatırımlar, yatırım gelir – gider süreleri, yatırımın özelikleri, geniş-dar anlamda yatırımlar, yatırımların bağlı bulundukları faaliyet alanları gibi farklı ölçütlere göre sınıflandırılması olanaklıdır. Uygulamadaki yaygın sınıflandırma ise yatırımların özeliklerine göre yapılan sınıflandırmadır. Buna göre yatırımları aşağıda belirtildiği gibi dört grupta ele almak mümkündür.

• İkame (yeni proje) yatırımları, • Genişletme yatırımları, • Yenileştirme (modernleştirme) yatırımları, • Stratejik yatırımlar.

İkame (Yeni Proje) Yatırımları: Kullanılamaz durumda olan veya eski teçhizatın yerine yeni bir teçhizatın alınması işlemine ikame yatırım denir. Bu yatırımlar, kurulu bir tesiste üretilmeyen veya üretilmesi verimli olmayan ürünün üretilmesi için hazırlanan, yeni bir tesis kurulmasını amaçlayan bir projeyi gerçekleştirmek üzere yapılan yatırımlardır.

Amortisman kavramını açıklayan değişik tanımlar bulunmaktadır. Genel olarak amortismanı, “işletmede kullanılan duran varlıkların kullanıldıkları sürece uğradıkları değer azalmalarının gider yazılması işlemi” (Sevilengül, 2009: 410) olarak tanımlamak mümkündür. Bu anlamda uzun vadeli lojistik yatırımları ile dönemin hizmet üretim maliyeti arasında ilişki amortisman işlemleri ile kurulmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Uzun vadeli lojistik yatırımları aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:

• Depo binası, • Depolama alanları (arazi ve arsa), • Kamyon, tır, uçak, helikopter, gemi, tren, boru hattı gibi her türlü taşıma aracı, • Forklift, paketleme makinesi, yükleme ve boşaltma asansörü, vinç, yürüyen bant gibi her türlü araç, gereç, makine ve tesis, • Bilgisayar, barkod araç-gereçleri, araç takip sistemi, vb. • Bilişim sistemleri, ağ (web) sitesi, intranet (işletme içi iletişim için), extranet (tedarikçi ve müşteri ile iletişim için), elektronik veri değişim sistemleri, GPS (Küresel Konumlandırma Sistemi), otomatik tanımlama, veri tanımlama sistemleri vb. • Patent, lisans, isim veya kullanım hakları.

Vergi Usul Kanunu’nun 269. maddesine göre iktisadi işletmelere dahil tüm gayrimenkuller maliyet bedelleri ile değerlemeye tabi tutulur. Vergi Usul Kanunu’nun 262. maddesine göre maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin edinimi ya da değerinin artırılması nedeniyle yapılan ödemelerle bunlarla ilgili diğer tüm giderlerin toplamını ifade etmektedir. Vergi Usul Kanunu’nun 269. maddesinde ise gayrimenkuller başlığı altında maliyet bedeli ile değerlemeye tabi tutulacak varlıklar aşağıdaki gibi sayılmıştır;

• Gayrimenkullerin tamamlayıcı unsurları ve ayrıntıları • Tesisat ve makineler, • Gemiler ve diğer taşıtlar, • Gayrimaddi haklar.

Maddi olmayan duran varlıklar, THP’nda aşağıda belirtilen hesap numaraları ve isimleri ile yer alır.

260- Haklar 261- Şerefiye 262- Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri 263- Araştırma ve Geliştirme Giderleri 264- Özel Maliyetler 267- Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar 268- Birikmiş Amortismanlar (-) 269-Verilen Avanslar

Vergi Usul Kanunu’na göre lojistik yatırımlara amortisman ayrılabilmesi için lojistik yatırım unsurlarının aşağıdaki şartlara sahip olması gerekmektedir;

• İşletmenin aktife girmiş olması (envanterine kayıtlı olması),

• Yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunması,

• İşletmede bir yıldan fazla kullanılması,

• Amortisman konusu varlıklar arasında yer alması (değerinin belli bir tutarın üzerinde olması). Doğru cevap D'dir.

Amortisman kavramını açıklayan değişik tanımlar bulunmaktadır. Genel olarak amortismanı, “işletmede kullanılan duran varlıkların kullanıldıkları sürece uğradıkları değer azalmalarının gider yazılması işlemi"

Vergi Usul Kanunu’na göre lojistik yatırımlara amortisman ayrılabilmesi için lojistik yatırım unsurlarının aşağıdaki şartlara sahip olması gerekmektedir

• İşletmenin aktife girmiş olması (envanterine kayıtlı olması), • Yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunması, • İşletmede bir yıldan fazla kullanılması, • Amortisman konusu varlıklar arasında yer alması (değerinin belli bir tutarın üzerinde olması).

Lojistik maliyetlerin ihtiyaca uygun bir şekilde hesaplanabilmesi için yapılması gereken ilk iş, bu amaç doğrultusunda bir muhasebe bilgi sisteminin kurulmasıdır

Muhasebe bilgi sistemi, işletme sürecinde ortaya çıkan finansal nitelikteki olayları, finansal bilgi kullanıcılarının ihtiyacına cevap verecek, finansal bilgi kullanıcısının i!ine yarayan bilgileri saptayan, kayıtlayan, bu kayıtları i!şeyen, raporlayan ve ihtiyaç duyulduğunda tekrar kullanılması için saklayan finansal bilgi sistemidir.

Finansal olay ve faaliyetlerin işlenmesi: Muhasebe sürecinde hesaplar aracılığıyla yevmiye defterine kayıtlanan ve büyük defterlerde sınıflandırılan olay ve faaliyetler ham veri niteliğindedir.