LOJİSTİK MALİYETLERİ VE RAPORLAMA I - Deneme Sınavı - 7

Toplam maliyet bir dönem içerisinde üretilen tüm ürün veya hizmetler için katlanılmak durumunda olunan dolaysız ve dolaylı giderlerin toplamıdır.

Birim maliyet bir dönem içerisinde üretilen tüm ürün veya hizmet birimi için katlanılmak durumunda olunan tutarladır.

Ortalama maliyet bir ürün veya hizmet grubunun toplam maliyetinin elde edilen ürün veya hizmet sayısına bölünmesi elde edilir.

Üretimdeki bir birim artışın bir birim maliyette neden olduğu artıştır.

Belirli bir amaca ulaşmak için vaz geçilen net kazanç fırsat maliyetidir.

Değişken giderler üretim hacmine bağlı olarak artan veya azalan giderlere değişken gider adı verilir.

Fırsat maliyeti hesabında var olan birikimini harcayacağı ve ek olarak da yıllık gelirinin de azalacağı dikkat alınması durumunda 100.000 TL + (70.000 TL – 55.000 TL) = 115.000 TL olacaktır.

Maliyet, belli bir hedefe ulaşmak için katlanılan fedakârlıkların parasal ifadesidir. Tanımda geçen fedakarlıklar; nakit ödemesi olabileceği gibi, edinilen varlık veya sağlanan hizmet karşılığında bir varlığın karşı tarafa verilmesi, bir yükümlülük altına girilmesi (borçlanma), bir alacaktan vazgeçilmesi veya bir hizmetin sunulması şeklinde de olabilir. Her ne şekilde olursa olsun katlanılan fedakarlığın parasal tutar karşılığının hem ortaya çıkış yerleri, hem de ortaya çıkış şekline göre belirlenmesi gerekir. Bunun yanında maliyetlerin davranış şekillerinin bilinmesi de işletmelerin hem gündelik kararları, hem de uzun vadeli stratejik kararları açısından son derece önemlidir.

Gider, “işletmenin amaçlarını gerçekleştirmesi doğrultusundan yapılan harcama ve tüketimleri” ifade etmektedir. Bir başka ifadeyle gider, “işletmenin varlığını ve faaliyetlerini sürdürebilmesi ve bir gelir elde edebilmesi için belli bir dönemde işletmenin kullandığı ve tükettiği varlık ve hizmetlerin parasal tutarı” olarak tanımlanmaktadır.

Varlık ve hizmet tüketimlerinin gider veya maliyet (stoklanabilir gider) olmalarındaki temel ayrım; varlık ve hizmet tüketimlerinin ortaya çıktıkları dönemle ilgili olup olmamasıdır. Dönemle ilişkili olarak tüketilen varlık ve hizmetlerin tutarları dönem gideri olarak ifade edilirken, gelecek dönemlerle ilişkili olan varlık ve hizmet tüketimleri maliyet olarak ifade edilmektedir.

Yararı tükenen maliyetin gider olabilmesi için maliyete işletme amaçları doğrultusunda ve kabul edilebilir makul bir tutarda katlanılması gerekir. İşletme amacı dışında veya kabul edilebilir aralıkların dışında yararı tükenmiş maliyet, gider olarak değil zarar olarak tanımlanır. Bu ifadeden hareketle zarar, işletme faaliyetleri sırasında yapılan ve gerekli olmayan ya da gereğinden fazla olarak yapılan tüketimlerdir.

Kasko için yapılan harcama aracın işletme amacı doğrultusunda kullanılması için zorunlu bir gider değildir ve o dönemin hizmet üretim maliyeti olarak kabul edilir. Bu hizmet üretim maliyeti, hizmetin yerine getirilmesi ile birlikte gidere dönüşecektir. Lojistik faaliyetleri sırasında bir taşıtın aşırı hız yapması ve bunun sonucunda trafik cezası ödenmesi durumunda ödenen bu tutar, gider veya maliyet olarak değil zarar olarak kabul edilecektir.

Muhasebe maliyetleri, genelde nihai mamul veya hizmet (lojistik vb.) maliyetini oluşturan maliyetlerdir. İşletme yöneticileri bu maliyetlerden hareket ederek faaliyetleri değerlendirebilir. Bu açıdan maliyetler aşağıdaki gibi bir sınıflandırmaya tabi tutulabilir: Toplam Maliyet, Birim Maliyet, Ortalama Maliyet, Marjinal Maliyet.

Bir karar işlemi sırasında, alınacak karardan etkilenmeyen, karar sürecinde göz önünde bulundurulmayan maliyetler batmış maliyet olarak tanımlanmaktadır. Örneğin üretilen mamullerin taşınması işinin bir lojistik işletmesine verilip, verilmemesi kararında işletmenin aktiflerinde yer alan araçların net değerleri (satın alma maliyeti – birikmiş amortismanlar) batmış maliyet olarak değerlendirilir.

Arızi satış zararları, işletmede kullanılan ve edinilmesi sırasında satılma amacı olmayan, örneğin, demirbaş ve binalar vb. Varlıkların, satışı sırasında satış fiyatları ile kayıtlı değerleri arasındaki olumsuz farklardan oluşur.

Giderler, gerçekleşmiş olup olmamalarına göre fiili, standart ve tahmini giderler olmak üzere üçe ayrılabilir. Fiili Giderler: Bu tür giderler katlanılmış, gerçekte ortaya çıkmış giderler olarak da tanımlanabilir. Ödenmiş işçi ücretleri ile mamul ve hizmet üretim maliyetinde kullanılmış ilk madde ve malzemeler bu tür giderlere örnek olarak verilebilir.

İşletmeler maliyet hesaplama sistemlerini oluştururken göz önünde bulundurmaları gereken etkenlerden biri işletmenin büyüklüğüdür.

İşletmelerin ihtiyaç duydukları maliyet bilgileri rakip işletmelerle ilgili bilgilerde kullanılmaz.

Bir lojistik işletmesi gider yerlerini bölümlediğinde Yemekhane Bölümü, Esas Üretim Gider Yerlerinde yer almaz.

Araştırma ve geliştirme, pazarlama, satış ve dağıtım ile genel yönetim giderleri üretimle ilişkili olmaması nedeniyle bu gider yerlerinde ortaya çıkan giderlerin üretim veya hizmet maliyetlerine aktarılmadan doğrudan sonuç hesaplarına aktarılması gerekir.