LOJİSTİK MALİYETLERİ VE RAPORLAMA I - Deneme Sınavı - 13

Lojistikle ilgili tanımlar incelendiğinde, lojistik kavramının bir ürünün bir yerden diğer bir yere taşınmasından öte, bir anlayışı ifade ettiği görülmektedir. Bu anlamda, lojistik en genel anlamıyla, bir ürünün kaynağından tüketicisine ulaştırmak için yapılan tüm faaliyetler olarak tanımlanabilir. Bu faaliyetler tedarik zinciri olarak ifade edilen bir halka içinde gerçekleşmektedir. Geleneksel tedarik zinciri içinde, taşıma faaliyetlerinin yanı sıra elleçleme (elden geçirme), dağıtım, depolama, stok yönetimi, paketleme, gümrük ve sigorta gibi faaliyetler de bulunmakta ve bu faaliyetler bir bütün olarak lojistiği ifade etmektedir (Kaynak, 2005: 52-53). Bu faaliyetlerin etkin bir şekilde yönetimi günümüzde işletmeler açısından son derece önemli hale gelmiştir. Doğru cevap E' dir.

Literatürde lojistik faaliyetlerin farklı şekillerde sınıflandırıldıkları görülmektedir. Bir görüşe göre aşağıda olduğu gibi lojistik faaliyetleri ana faaliyetler ve destekleyici faaliyetler başlıkları altında gruplandırıp açıklamak mümkündür (Kayabaşı, 2007: 60).

Ana Faaliyetler • Talep Tahmini • Stok Yönetimi • Müşteri Hizmetleri • Sipariş İşleme • Taşıma • Depolama

Destekleyici Faaliyetler • Üretim Planlaması • Ambalajlama • Tesis (Yer) Seçimi • Satın Alma • Diğer Faaliyetler

Doğru cevap E' dir.

Tanımlardan da anlaşıldığı gibi lojistik kavramı bir süreç içinde ortaya çıkan faaliyetler bütününü açıklamak için kullanılmaktadır. Lojistik faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için iyi bir planlama ve planlanan işlerin faaliyet sahasında etkin şekilde yönetilmesi gereklidir (Özcan, 2008: 9). Literatürde lojistik faaliyetlerin farklı şekillerde sınıflandırıldıkları görülmektedir. Bir görüşe göre aşağıda olduğu gibi lojistik faaliyetleri ana faaliyetler ve destekleyici faaliyetler başlıkları altında gruplandırıp açıklamak mümkündür (Kayabaşı, 2007: 60).

Ana Faaliyetler • Talep Tahmini • Stok Yönetimi • Müşteri Hizmetleri • Sipariş İşleme • Taşıma • Depolama

Destekleyici Faaliyetler • Üretim Planlaması • Ambalajlama • Tesis (Yer) Seçimi • Satın Alma • Diğer Faaliyetler

Doğru cevap D' dir.

Lojistik faaliyetlerin etkin ve verimli yönetilememesi durumunda, işletme aşağıda sayılan ve lojistik maliyetler kapsamında değerlendirilen bazı ek maliyetlere katlanır durumunda kalabilir. (Önüt ve Tuzkaya, 2009: 8):

• Fazla amortisman maliyetleri,

• Bozulma, hasar ve kayıp maliyetleri,

• Geç teslimat maliyetleri,

• Hata ve ceza maliyetleri,

• Bilgi sistemleri / bilgi iletişim maliyetleri,

• Personel maliyetleri,

• En uygun (optimum) olmayan sipariş miktarları maliyetleri,

• Atıl kapasite (depo, taşıma aracı, vb.) maliyetleri. 

Doğru cevap D' dir.

Lojistik faaliyetlerin etkin ve verimli yönetilememesi durumunda, işletme aşağıda sayılan ve lojistik maliyetler kapsamında değerlendirilen bazı ek maliyetlere katlanır durumunda kalabilir. (Önüt ve Tuzkaya, 2009: 8):

• Fazla amortisman maliyetleri,

• Bozulma, hasar ve kayıp maliyetleri,

• Geç teslimat maliyetleri,

• Hata ve ceza maliyetleri,

• Bilgi sistemleri / bilgi iletişim maliyetleri,

• Personel maliyetleri,

• En uygun (optimum) olmayan sipariş miktarları maliyetleri,

• Atıl kapasite (depo, taşıma aracı, vb.) maliyetleri. 

Doğru cevap C' dir.

Temel lojistik maliyet unsurlarını aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür.

• Taşıma maliyeti,

• Depolama maliyeti,

• Elleçleme maliyeti,

• Sipariş işleme ve bilgi yönetimi maliyeti,

• Stok yönetimi maliyeti,

• Diğer lojistik maliyetler.

Doğru cevap A' dır.

Ana başlıklar itibariyle belirtilen lojistik maliyet unsurları incelendiğinde, bu maliyetlerin bir kısmının belirgin (açık) lojistik maliyetler, bir kısmının ise belirgin olmayan (gizli) lojistik maliyetler oldukları görülür. Belirgin lojistik maliyetler tedarik, taşıma, dağıtım, sipariş, iletişim, paketleme, stok ve ambalaj maliyetleridir. Belirgin olmayan lojistik maliyetler ise stok bulundurma, faiz (vade farkı), fırsat maliyetleri ve hasar maliyetleri ile yetersiz lojistik hizmetlerden kaynaklanan ekstra lojistik hizmetlerin maliyetleridir.

Doğru cevap A' dır.

Depolama Alanı Maliyeti: Depolama alanı maliyeti stok yerlerinin yeniden düzenlenmesi, stokların sevk edilmesi, ısıtma ve kira gibi maliyetleri kapsamaktadır. Doğru cevap B' dir.

Stok Aktarma Maliyeti: Bazı durumlarda stoklar, demode olma ihtimaline karşılık, bir mağazadan diğer bir mağazaya aktarılabilir. Örneğin; ana mağazada bulunan bazı malların belli bir süre içinde satılmaması durumunda fabrika satış mağazalarına aktarılması gibi durumlarda yükleme, boşaltma ve taşıma için katlanılan maliyetler stok aktarma maliyetleri olarak ifade edilir. Doğru cevap B' dir.

Ana başlıklar itibariyle belirtilen lojistik maliyet unsurları incelendiğinde, bu maliyetlerin bir kısmının belirgin (açık) lojistik maliyetler, bir kısmının ise belirgin olmayan (gizli) lojistik maliyetler oldukları görülür. Belirgin lojistik maliyetler tedarik, taşıma, dağıtım, sipariş, iletişim, paketleme, stok ve ambalaj maliyetleridir. Belirgin olmayan lojistik maliyetler ise stok bulundurma, faiz (vade farkı), fırsat maliyetleri ve hasar maliyetleri ile yetersiz lojistik hizmetlerden kaynaklanan ekstra lojistik hizmetlerin maliyetleridir. Doğru cevap C' dir.

İşletmeler maliyet hesaplama sistemlerini oluştururken aşağıdaki
etkenleri göz önünde bulundurmalıdırlar.
• Üretim tarzı ve üretilen ürünün cinsi
• Üretim teknolojisi
• Örgüt yapısı
• İşletmenin büyüklüğü
• Rekabet ortamı
• Yasa ve diğer düzenlemeler
• İhtiyaç duyulan maliyet bilgisinin niteliği

Üretim Gider Yerleri
• Esas Üretim Gider Yerleri
• Yardımcı Üretim Gider Yerleri
• Hizmet Gider Yerleri,
• Üretim Yerleri Yönetimi Gider Yerleri

ESAS ÜRETİM GİDER YERLERİ

Giderlerin Tümünün Temel Alınıp Alınmamasına Göre Maliyet Yöntemleri
o Tam Maliyet Yöntemi
o Normal Maliyet Yöntemi
o Kısmi Maliyet Yöntemi
 • Değişken Maliyet Yöntemi
 • Direkt (Asal) Maliyet Yöntemi
 • İleri Değişken Maliyetleme Yöntemi

Maliyet sisteminin oluşturulmasındaki ilk aşama maliyet hesaplamalarının safha (evre) maliyet yöntemine göre mi yoksa sipariş maliyet yöntemine göre mi yapılacağına karar vermektir.

MAMÜL VEYE HİZMET MALİYETİ

Dönem giderleri

Normal maliyet yönteminde, kullanılan kapasiteye karşılık gelen sabit üretim giderleri aşağıdaki gibi hesaplanır.Öncelikle işletmenin o dönem içinde katlanmış olduğu sabit genel üretim giderleri tespit edilir.

Dönem sonunda ise gerçekleşen fiili maliyetler ile standart maliyetler karşılaştırılır. Ortaya çıkan olumlu ve olumsuz farklar Tekdüzen Hesap Planı’ında 7 nolu hesap sınıfında yer alan fark hesaplarında izlenir.

Türk Vergi Mevzuatı’na göre işletmeler maliyetlerini fiili maliyet şeklinde izlemek zorunda olmaları nedeniyle uygulamada işletmelerin maliyetlerini bu yöntemle hesapladıkları görülmektedir.