LOJİSTİK MALİYETLERİ VE RAPORLAMA I - Deneme Sınavı - 10

Belirgin lojistik maliyetler tedarik, taşıma, dağıtım, sipariş, iletişim, paketleme, stok ve ambalaj maliyetleridir. Belirgin olmayan lojistik maliyetler ise stok bulundurma, faiz (vade farkı), fırsat maliyetleri ve hasar maliyetleri ile yetersiz lojistik hizmetlerden kaynaklanan ekstra lojistik hizmetlerin maliyetleridir.

Stok Bulundurma Maliyetleri; Vade Farkı Maliyeti, Fırsat Maliyeti ve Hasar Maliyeti

Taşıma maliyetleri lojistik maliyetler içinde önemli bir paya sahiptir. Bu durum taşıma ile lojistiğin özdeşleştirilmesine yol açmaktadır.

Toplam Lojistik Maliyet = [Taşıma maliyetleri + Depolama maliyetleri + Sipariş ve bilgi süreci maliyetleri + Her parti mala ilişkin maliyetler + Stok bulundurma maliyetleri]

Stok hizmet maliyetleri stokların elde bulundurulması nedeni ile katlanılan maliyetleri kapsamaktadır.

Tersine lojistik faaliyetler; kısaca herhangi bir nedenle iade olan malların yönetimine ilişkin olarak katlanılan maliyetler şeklinde tanımlanabilir.

Dağıtım faaliyetlerinin etkin yönetimi ile taşıma maliyetlerini düşürmek mümkündür. Bu doğrultuda dağıtım maliyetlerinin etkin yönetimi amacıyla tam sayılı doğrusal programlama, bulanık mantık, Frekansı ile Tanımlama (RFID -Radio Frequency Identification) ve GPS- Global Positioning System) gibi farklı yöntemler geliştirilmiştir. Geliştirilen bu yöntemler sayesinde işletmelerin taşıma maliyetlerini düşürebildikleri görülmektedir.

Stok bulundurma maliyetlerinden stok hizmet maliyeti sigorta maliyetleridir. A ve C şıkkında belirtilen maliyetler depolama maliyeti, D şıkkındaki stok riski maliyeti, E şıkkındaki sermaye maliyetidir.

Lojistik faaliyetleri ana faaliyetler ve destekleyici faaliyetler başlıkları altında gruplandırıp açıklamak mümkündür.

Ana Faaliyetler

• Talep Tahmini
• Stok Yönetimi
• Müşteri Hizmetleri
• Sipariş İşleme
• Taşıma
• Depolama

Destekleyici Faaliyetler

• Üretim Planlaması
• Ambalajlama
• Tesis (Yer) Seçimi
• Satın Alma
• Diğer Faaliyetler

Lojistik faaliyetleri ana faaliyetler ve destekleyici faaliyetler başlıkları altında gruplandırıp açıklamak mümkündür.

Ana Faaliyetler

• Talep Tahmini
• Stok Yönetimi
• Müşteri Hizmetleri
• Sipariş İşleme
• Taşıma
• Depolama

Destekleyici Faaliyetler

• Üretim Planlaması
• Ambalajlama
• Tesis (Yer) Seçimi
• Satın Alma
• Diğer Faaliyetler

Avrupa Birliği ülkeleri genelinde yapılan bir araştırmada farklı sektörlere ilişkin lojistik maliyetlerin (taşımacılık, depolama, stoklama, yönetim) ürünün satış fiyatı içindeki payının aşağıdaki gibi olduğu saptanmıştır.

• Perakende % 8,9
• İlaç % 8,8
• Kağıt % 14,4
• Makine, % 9,3
• Gıda % 10,4
• Elektrikli aletler % 12,6
• Bilişim % 10,3
• Kimya % 10,2
• Otomotiv % 8,9

Parti birim miktar maliyeti satın alınan veya üretilen mamul partileri ile ilgili maliyetler olup, bu maliyetler lojistik sistemdeki herhangi bir değişiklik olması durumunda doğrudan değişebilir. Mamul parti maliyetleri, genellikle mamul hazırlama maliyetleriyle kapasite maliyetlerinden oluşmaktadır. Bu maliyetlere, malzeme elleçleme maliyetleri de dahildir. Mamul parti maliyetleri, satın alınan veya satılan mamullerin miktarına göre değişebilir.

Sipariş maliyetleri, siparişin alınması, siparişe ilişkin bilgilerin ilgili yerlere verilmesi, sipariş süreci ve diğer ilgili işlemlere ilişkin maliyetlerden oluşur. Sipariş sürecine ilişkin kurulmuş bilgi sistemine ilişkin maliyetler de sipariş maliyetleri içinde yer almaktadır.

Taşıma maliyetleri, taşıma faaliyetleri sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bu maliyetler vergi, harç, yakıt, işçilik, bakım ve onarım ile sigorta maliyetlerini kapsamaktadır. Taşıma maliyetlerini taşınan ürünün ağırlığı, hacmi, tehlikeli ürün olup olmaması, taşıma mesafesi gibi değişkenler belirlemektedir. Ham madde ve malzemeler, mamullere oranla daha az değere sahip olmalarına rağmen, hacim, ağırlık ve çeşitliliklerinden dolayı toplam lojistik maliyetleri içinde önemli yer tutabilir. Bunun yanında ileri teknoloji ürünü değerli mamullerin taşıma maliyetleri, toplam lojistik maliyetler içinde küçük bir paya sahip olabilir. Taşıma maliyetleri toplam olarak ifade edilebileceği gibi alışlara ilişkin taşıma maliyeti, sevkiyata ilişkin taşıma maliyeti veya her bir müşteriye ilişkin taşıma maliyetleri şeklinde de bir ayrıma tabi tutulabilir.

Stok Hizmet Maliyeti: Stok hizmet maliyetleri stokların elde bulundurulması nedeni ile katlanılan maliyetleri kapsamaktadır. Bu tür maliyete örnek olan sigorta maliyetleri, stok seviyesinden çok stok değerine bağlı olup malın risk derecesi ile doğrudan ilgilidir. Pahalı malların çalınma riski, ucuz mallara göre daha yüksektir. Dolayısıyla bu malların sigorta maliyetleri daha yüksek olmaktadır. Aynı şekilde çabuk bozulabilen ürünler de sigorta açısından yüksek riskli ürünler olup bu ürünlerin sigorta maliyetleri de diğer ürünlere göre daha yüksek olmaktadır.

Stok Riski Maliyetleri: Bu maliyetler işletmeden işletmeye farklılık göstermekle birlikte malların modasının geçmesi, bozulması veya hasar görmesi veya eskimesi nedeni ile katlanılan maliyetleri ifade eder.

Stok Aktarma Maliyeti: Bazı durumlarda stoklar, demode olma ihtimaline karşılık, bir mağazadan diğer bir mağazaya aktarılabilir. Örneğin; ana mağazada bulunan bazı malların belli bir süre içinde satılmaması durumunda fabrika satış mağazalarına aktarılması gibi durumlarda yükleme, boşaltma ve taşıma için katlanılan maliyetler stok aktarma maliyetleri olarak ifade edilir.

Depolama süreci, müşteri ihtiyaçlarının en düşük maliyetle karşılanmasında önemli rol oynar. Depolama, lojistik sürecin başından sonuna kadar stokların depolanması için gerçekleştirilen tüm faaliyetleri açıklamak için kullanılan bir kavramdır. Depolama maliyetleri işçi, depolama alanı, sigorta ve depolarda kullanılan araç gereçlerin maliyetlerinden oluşur. Depo yönetiminin amacı bu maliyetleri mümkün olduğunca en aza indirmektir.

ambalajlama ana lojistik faaliyetlerinden birisi değildir ve doğru cevap e seçeneğidir.

müşteri hizmetleri destekleyici lojistik faaliyetlerden birisi değildir. doğru yanıt d seçeneğidir.