LOJİSTİK İLKELERİ

Tersine lojistik olarak adlandırılan, atıkların ve geri dönüşümün lojistiği de ayrı bir uzmanlık alanı olarak gelişmektedir.

Tehlikeli maddelerle ilgili kuralların temel amacı, tehlikeli maddelerin emniyetli biçimde taşınmalarını sağlamaktır.

Radyoaktif maddelerin emniyetli biçimde taşınmaları için tavsiye edilen prosedürler ise Uluslararası Atom Enerji Ajansı tarafından ortaya konur ve Ajans, bunları Radyoaktif Maddelerin Emniyetli Taşınmasıyla İlgili Düzenlemeler (Regulations for the Safe Transport of Radioactive Material (IAEA TS-R-1) adlı dokümanda yayımlar.

Tüm dünyada deniz taşımacılığı ile çok miktarda ve farklı çeşitlerde kimyasal taşınmaktadır. Deniz yoluyla tehlikeli madde taşımacılığına ilişkin uluslararası kurallar, SOLAS, MARPOL ve CSC gibi IMO sözleşmeleri ile düzenlenmekle birlikte, bu sözleşmelerin ilgili hükümleri “Kod” adı verilen belgelerle detaylandırılmıştır.

Hava taşımacılığında tehlikeli maddelerin taşınmasındaki kurallar ICAO tarafından belirlenmektedir.

Kara yoluyla tehlikeli madde taşımacılığını düzenleyen kurallar ADR adıyla anılmaktadır.

ADR Konvansiyonu’nun amaçları şu şekilde sıralanabilir:

• Kara yoluyla uluslararası taşımacılıkta emniyetin artırılması,

• Tehlikeli maddelerin taşınmasına ilişkin BM Tavsiyelerine dayanarak tehlikeli atıklar dâhil olmak üzere tehlikeli malların sınıflandırılması, paketlenmesi, etiketlenmesi ve test edilmesiyle ilgili hükümlerin, diğer taşıma şekilleri ile uyumlu biçimde ortaya konulması,
• Kara yoluyla tehlikeli mal taşıyan araçların yapımı, donanımı ve işleyişine yönelik koşulların ortaya konulmasıdır.

Demir yoluyla tehlikeli madde taşımacılığını düzenleyen kurallar RID adıyla anılmaktadır.

Avrupa’da iç su yolları ile yapılan tehlikeli madde taşımacılığı ile ilgili olarak daha önce yapılmış düzenlemeler bulunmaktaydı. Ancak ADN ile bu düzenlemeler uluslararası nitelik kazanmıştır. Avrupa Birliği kara yolu, demir yolu ve iç suyollarında yapılan tehlikeli madde taşımacılığını genellikle birlikte ele almaktadır.

Tehlikeli madde taşımacılığında eğer gönderimi istenen madde herhangi bir şekilde tanımlanamıyorsa bu madde taşımaya kabul edilemez.

Kimyasal, fiziksel ve biyolojik birtakım özelliklerinden dolayı canlı cansız varlıklar ve çevre için risk oluşturan madde ve nesneler tehlikeli madde olarak adlandırılır.

Canlılara ya da mallara yönelik kazaları ve çevreye verilecek hasarı mümkün olduğunca önlemek amacıyla tehlikeli maddelerin taşınmasının birtakım düzenlemelere bağlanması gerekir.

Kişilerin veya mülkün zarar görme olasılığının, sürekli bir tehlike tanımlama ve emniyet riski yönetimi süreci aracılığıyla kabul edilebilir bir seviyeye indirildiği, bu seviyede veya daha altında tutulduğu durum, emniyet olarak tanımlanmaktadır.

Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi Tehlikeli Maddeler Uzmanlar Alt Komitesi ve Uluslararası Atom Enerji Ajansı tehlikeli maddelerle ilgili temel düzenlemeleri yapan iki kuruluştur.

Hava taşımacılığında tehlikeli maddelerin taşınmasındaki kurallar ICAO tarafından belirlenmektedir.

Tüm dünyada deniz taşımacılığı ile çok miktarda ve farklı çeşitlerde kimyasal taşınmaktadır. Deniz yoluyla tehlikeli madde taşımacılığına ilişkin uluslararası kurallar, SOLAS, MARPOL ve CSC gibi IMO sözleşmeleri ile düzenlenmekle birlikte, bu sözleşmelerin ilgili hükümleri “Kod” adı verilen belgelerle detaylandırılmıştır.

Tehlikeli maddelerin kara yoluyla taşınmasıyla  ilgili düzenlemelerin başında Tehlikeli Malların Kara yolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması (European Agreement Concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road) gelmektedir. Kısaca ADR (Accord Européen Relatif au Transport International des Marchandises Dangerous par Route) olarak anılan bu anlaşma esasen uluslararası nitelikte olmayıp Avrupa’ya yönelik bölgesel nitelikte ve çok uluslu bir anlaşma niteliğindedir.

Üç çeşit paketleme grubu vardır:
• PG I Yüksek derecede risk,
• PG II Orta derecede risk,
• PG III Düşük derecede riski ifade eder.

P: Taşınacak tehlikeli madde deniz kirleticidir veya listedeki jenerik isimdeki ürünün
veya materyalin büyük bölümü deniz kirleticiden oluşmaktadır.

Paket grubu yanında belli harflerle paketin performansı belirtilir:
• X PG I, PG II ve PG III
• Y PG II ve PG III
• Z PG III
Buna göre X performansa sahip bir paket tüm grupları taşıyabilir.