LOJİSTİK İLKELERİ

Maliyet, herhangi bir şeye sahip olabilmek için katlanılan bedeldir.

Maliyet sınıflandırmaları;
• Yatırım ve işletme maliyetleri,
• Üretim çıktısına yüklenme biçimine göre maliyetler,
• Davranış şekline göre maliyetler,
• Faaliyet hacmi ile ilişkisine göre maliyetler,
• Gerçekleşme durumuna göre maliyetler,
• Kararlarda kullanım amacına göre maliyetler,
• İşletme işlevlerine göre maliyetler,
• Gider çeşitlerine göre maliyetler.

Kendisinden beklenen yararın elde edilemeyeceği kesinleşen giderler, doğrudan dönem zararına dönüşür. Bunlar dönem giderleri ile birlikte gelir tablosunda raporlanan fakat işletme faaliyetlerine katkısı olmayan, çalışmayan kısım (boş kapasite) giderleri, önceki hesap dönemlerinden kalan gider ve zararlar ile diğer olağan dışı gider ve zararlardır.

Lojistik maliyet unsurları şöyle sıralanabilir;
• Taşıma maliyeti,
• Depolama maliyeti,
• Elleçleme maliyeti,
• Sipariş işleme ve bilgi yönetimi maliyeti,
• Stok yönetimi maliyeti,
• Diğer lojistik maliyetler.

Maliyet muhasebesi sisteminde genellikle talep edilen bilgiler şunlardır;
• Üretim maliyetini belirlemek,
• Planlamaya yardımcı olmak,
• Maliyet kontrolüne yardımcı olmak,
• Özel yönetim kararlarına yardımcı olmak.

Tam maliyet sistemi, üretilen mamul/ hizmet maliyetini, tüm maliyet unsurlarını kapsayacak şekilde belirlemeyi benimseyen maliyetleme sistemidir.

Gider, faaliyetleri gerçekleştirebilmek için yapılan tüketimlerdir.

Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri, üretilen mamulün bünyesine ana madde olarak katılan ve Lojistik İlkeleri hangi mamul birimine ne kadar kullanıldığı doğrudan tespit edilebilen maddelerin bedelidir.

Ek (marjinal) maliyet, her bir ek çıktının (mamul/ hizmet) toplam üretim maliyetinde meydana getirdiği artıştır. Kapasite sınırları içinde, boş kapasite kullanılarak yapılacak ek üretim, sabit maliyetleri etkilemeyeceğinden, bu durumda oluşan ek maliyet tamamen değişken maliyet artışından kaynaklanır.

İşletmenin belli bir tarihteki mali durumunu (varlık, borç ve öz sermaye yapısını) temel denge şeklinde gösteren finansal durum tablosu (bilanço) olarak adlandırılmaktadır.

Gelişmiş ülkelerdeki lojistik maliyet oranının daha düşük olduğu yönündedir. Bunun nedeni taşıma hızı, yeni teknoloji kullanma yoğunluğu, bilgi yönetimi, iş yapma biçimindeki gelişmişlik düzeyi ve esneklik olarak ifade edilebilir. Lojistik maliyetler içinde taşıma, depolama ve stok yönetiminin maliyeti büyük bir paya sahiptir. Ancak uygulamada her bir işletmenin lojistik yönetimi ile ilgili sağlıklı kararlar verebilmek için, her bir lojistik alt faaliyet grubunun oluşturduğu maliyetler hakkında ayrıntılı bilgiye gereksinim vardır. Doğru cevap A'dır.

Maliyet en genel anlamıyla, herhangi bir varlığa sahip olabilmek veya bir hizmetten yararlanabilmek için katlanılan bedeldir. Maliyeti benzer kavramlardan ayırabilmek ve onu daha iyi anlayabilmek için, maliyete katlanmayı gerektiren fayda (yarar) beklentisinin olması gerekir. Genel olarak fayda, mal ve hizmetlere insan gereksinmelerini karşılayacak özelliklerin kazandırılmasıdır. Doğru cevap B'dir.

Varlıkların edinilmesi, işletmeye kazandırılması ya satın alma yoluyla ya da üretim yoluyla olur.

Bedelsiz varlık edinmenin maliyetinden söz edilemeyeceği için, yalnız bu iki yoldan biri maliyeti doğuran faaliyete konu olur. Örneğin satmak amacıyla kullanıma, tüketime hazır olarak satın alınan malın maliyeti; satın alma bedeline ilave olarak ödenecek taşıma, komisyon, temel vergiler gibi unsurların toplamından oluşur. Üretim sürecinin çıktısı olarak elde edilen mamulün maliyeti ise bu mamulün üretimi için kullanılan ve tüketilen ilk madde-malzeme, işçilik, enerji, teknoloji, bilgi, taşıma, güvenlik, makine-alet-bina sigortası ve amortismanı gibi pek çok giderin toplamından oluşur. Böylece satın alma maliyeti, üretim maliyeti, dağıtım maliyeti gibi farklı maliyet kavramları ortaya çıkar. Doğru cevap E'dir.

Ticari işletmelerin temel hedeflerinden biri kâr elde etmektir. Kârın kaynağı gelirlerdir. Gelir (hasılat), mal ya da hizmet satışlarının veya diğer işletme faaliyetleri sonucunda elde edilen varlıkların brüt tutarı olarak tanımlanır. Karşılığında herhangi bir şey vermeden gelir elde etme olanağı yoktur. Gelir elde etmek amacıyla elden çıkarılan varlıkların değeri gider adını alır. Gider, belli bir amaca ulaşmak için normal sınırlar içinde yapılan tüketimlerdir. Başka bir ifadeyle giderler, tükenen maliyetler veya gelecek yararları kalmadığı için varlık olma niteliği kalmayan kalemlerdir. Doğru cevap B'dir.

Maliyetler çeşitli amaçlarla kullanılmak üzere belirlenir. Maliyet belirleme amacı neyin maliyetinin belirleneceği kadar bunun ne şekilde yapılacağını da belirler. Maliyeti hesaplanmak istenilen şeye maliyet nesnesi (cost object) denir. Maliyet objesi, örneğin edinilen araba lastiği gibi bir mamul/mal, bilgisayarların dönemsel bakımı gibi bir hizmet, malların depoya taşınması ve istiflenmesi gibi bir faaliyet ya da iş, personelin maliyet farkındalığı konusunda eğitimi gibi bir proje ya da program, üretim, pazarlama ve dağıtım işlevlerinin yürütüldüğü birer departman ya da bölüm olabilir. Muhasebe kayıtlarında giderlerin gelirleri aşması ise maliyet nesnesi (objesi) değildir, bu bir oluşmuş sonuçtur. Doğru cevap A'dır.

Yatırım ve İşletme Maliyetlerinde; İşletmeler uzun vadeli amaçlarla çeşitli maliyetlere katlanabilirler. Bu tür maliyetler genellikle aktifleştirilerek kayıt altına alınır ve varlık hesaplarında izlenirler. En çok bir dönem içinde yarar sağlayacak üretim yapmak amacıyla katlanılan maliyetlerin de ayrıca izlenmesi gerekmektedir. Doğru cevap D'dir.

Elleçleme, lojistik faaliyetlere konu olan varlığın özelliklerinin değiştirilmeden istiflenmesi, birimlere aktarılması, araca yüklenmesi ya da araçtan indirilmesi, güvenli ortamda tutularak bakımının yapılması gibi işlemlere verilen addır. Elleçleme (elden geçirme/ayıklama/aktarma) konusu varlığın işlenmesinde teknolojik araç ve gereçlerin (forklift, bant vb.) kullanılması ve nitelikli iş gücünden yararlanılması söz konusudur. Kullanılan araç-gereç ve makinelerin amortisman, bakım, enerji tüketim ve kiralama giderleri ile işçilik ve sigorta giderleri elleçleme maliyetini oluşturur. Bu tür işlemlerin az sayıda ve dikkatli yapılması istenir. Çünkü elleçleme işlemleri sırasında istenmeyen kayıpların, firelerin, kırılma ve bozulmaların meydana gelmesi olasıdır. Bunlar da maliyeti artıran sonuçlar olur. Elleçleme faaliyetlerinin kısmen taşıma, kısmen de depolama faaliyetlerinin uzantısı olduğu da düşünülebilir. Doğru cevap C'dir.

Daha önce işletme bünyesinde yürütülürken taşıma, depolama gibi bazı lojistik faaliyetlerin veya tüm lojistik hizmetlerin uzman lojistik işletmelerinden satın alınması, lojistikte dış kaynak kullanımı olarak adlandırılır. İşletmeler için lojistik faaliyetlerin işletme süreçleri içinde yürütülmesi ya da dışarıdan satın alınması kararı, aynı zamanda stratejik karar niteliğindedir. Lojistik sektöründeki gelişmeler, maliyet odaklılık, müşteri taleplerinin hızlı karşılanma zorunluluğu, işletmelerin öz yeteneklerine yönelme eğilimi gibi gelişmeler, işletmeleri lojistik faaliyetlerde daha fazla dış kaynak kullanımına yöneltmektedir. Tek tek faaliyetlerin maliyeti şeklinde ele alındığında bazı lojistik uygulamalarının işletmelerin kendi bünyelerinde gerçekleştirilmesinin daha avantajlı olabileceği düşünülse de, genel olarak işletmelerin uzmanlık alanları dışındaki konularla ilgili hizmetleri dışarıdan satın almaları daha avantajlı olabilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Hedef maliyetleme, kavram ve tasarım aşamasında maliyet yönetimi olanağı sağladığından maliyet bilgisi, maliyet yönetim sürecinin çıktısı değil, girdisi durumundadır. İşletmelerde bu yöntemi uygulayabilmek için;

 Doğru cevap E'dir.

Küresel ekonominin aktörleri olan işletmeler adeta tedarik zincirleri üzerinden yarışmaktadır. Tedarik zinciri içinde lojistik süreçler ne kadar güçlü, hızlı ve etkili çalışırsa o ölçüde başarı kazanma fırsatı yakalanmaktadır. Bu süreçte, başta işletme yöneticileri olmak üzere karar vericilerin en önemli dayanağı nitelikli bilgi olmaktadır. Nitelikli bilgi ise doğru, ilgili, zamanlı ve güvenilir olma özelliklerine sahiptir. Doğru cevap B'dir.