LOJİSTİK İLKELERİ

Tedarik zinciri, tedarikçiler ve müşteriler arasında malzeme ile bilgi akışını en iyi düzeyde ve en düşük maliyetle gerçekleştirmek için iş birliğinde bulunan organizasyonların bir ağıdır.

Tanımdaki boşluğa en uygun gelen ifade A şıkkında yer almaktadır.

Tedarik zincirinde ham madde hareketine, ham maddenin yeryüzünden çıkarılmasıyla başlanır ve ürünlerin tekrar kullanılmasına veya atılmasına (imha edilmesi) kadar devam edilir. Tipik olarak tedarik zinciri ham maddenin edinilmesi (doğal kaynakların çıkarılması veya edinilmesi) ile başlar. Edinilen ham madde malzemeleri ve/veya parçaları yarı mamullere dönüştürecek bir üretim sürecine doğru hareket ederler. Buradan da nihai ürünleri meydana getirmek üzere bir sonraki seviyede (fabrika veya fabrikalarda) birleştirilirler. Bir sonraki aşamada nihai ürünler dağıtım merkezlerinde depolanır ve dağıtım merkezlerinden de perakendecilere veya nihai müşterilere gönderilir.

Tedarik zinciri birbiri ile bağlantılı pek çok elemanın bulunduğu bir küme durumundadır. Başka bir deyişle ürünlerin nihai müşteriye teslim edilmesine kadar geçtiği tüm aşamalar tedarik zinciri elemanlarını meydana getirmektedir. Malzemeler ve nihai ürünler bu elemanlar arasında akmaktadır. Bu küme içerisinde yer alabilecek elemanlar aşağıda sıralanmıştır:

Tedarikçiler (Ham madde, parça, alt montaj)

Üreticiler,

Dağıtımı sağlayan işletmeler (Distribütörler/ toptancılar),

Perakendeciler,

Müşteriler.

operatörler bu elemanlardan biri değildir.

İşlemlerin sırasıyla yapıldığı işletmeler ve bu işletmelerin birbirleriyle kurmuş oldukları ilişkiler bir tedarik zincirini oluşturmaktadır. Bu zincirdeki her bir halka bir önceki halkanın müşterisi, bir sonraki halkanın ise tedarikçisi durumundadır.

Genişletilmiş bir tedarik zincirinde tedarikçilerin tedarikçileri müşterilerin müşterileri ile servis sağlayan işletmelerle birlikte üç eleman daha eklenmektedir. Herhangi bir tedarik zincirinde ise farklı fonksiyonları yerine getiren işletmelerin bir araya gelmesinden oluşan gruplar söz konusudur. Bu gruplarda tedarikçiler, üreticiler, distribütörler, perakendeciler ve ürünleri kullanan son müşteriler ile birlikte bu işletmelerin faaliyetlerini yerine getirmede destek sağlayan hizmet işletmeleri yer almaktadır.

Distribütörler/toptancılar tedarik zincirinde ürünlerin teslim alındığı, sınıflandırıldığı, stoğa kaldırıldığı ve stoktan alındığı, gönderildiği tesislerdir. Bu tesisler üreticilerden büyük miktarlarda ürünü alıp müşterilere teslim etmektedir. Bir nihai müşterinin genellikle alacağı miktarların üzerinde miktarlarda ürün satışı yapmaktadırlar. Bu işletmeler müşterilere ürünlerin tesliminde rol oynamaktadır. Ayrıca bir distiribütör ürünün sahibi olmadan bir ürünün müşteri ile üretici arasındaki aracılık hizmetini de yürütebilir.

Tedarik zincirlerinde yer alan işletmelerde bazı temel bilgi paylaşım stratejilerinden söz edilebilir. Tedarik zincirinde bilgi paylaşım stratejileri; sipariş bilgisi paylaşma stratejisi, talep bilgisi paylaşım stratejisi ve nakliye bilgisi paylaşım stratejisi olmak üzere üç strateji olarak ele alınmıştır.

Tedarik zinciri yönetiminin etkin bir biçimde gerçekleştirilmesi sonucunda işletmeler; girdilerin tedarikini garanti altına alarak, üretimin devamlılığını ve tedarik süresini azaltarak pazardaki değişikliklere kısa sürede cevap verilmesini sağlar. Tüketici taleplerini en iyi şekilde yerine getirerek kaliteyi ve hizmet düzeyini artırır. Toplam maliyetleri azaltır, işletmenin bilgi, malzeme ve para akışını yönetilebilir duruma getirir, gecikme ve beklemelerin en aza indirilmesini gerçekleştirir.

Lojistik yönetiminde, lojistik faaliyetler arasındaki bağlantıları dikkate ala- rak toplam maliyeti en aza indirmek amaçlanmaktadır. Lojistik yönetiminin amaçları şöyle sıralanabilir:

Hızlı yanıt (Siparişten teslimata olan süre),

En Az stok,

En Az maliyet (yüklerin birleştirilmesi, konsolidasyon, verimlilik),

Kalite (hasarsızlık, performans),

İzlenebilirlik (yük, araç ve kap takibi),

Sürdürebilirlik (yaşam çevrim desteği, yedek parça, ambalaj malzemesi ve hurda geri toplama, çevresel duyarlılık).

'En geniş stok' lojistik yönetimi amaçlarından biri değildir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Tedarik zincirlerinin ulusal sınırların dışına genişlemesinde maliyetlerin etkili olduğu bilinmektedir. Maliyetler işletmeleri küresel konum kararları almaya iten faktörlerin başında gelmektedir.

Maliyetlerle ilişkili olarak geçmişte, ucuz niteliksiz iş gücünün üretim tesis konum kararları üzerinde belirleyici bir faktör oluğu görülür. Günümüzde de bazı koşullarda ucuz niteliksiz iş gücünün, ülke dışında üretim kararlarının alınmasında geçerliliğini korumakla birlikte daha çok uzak bölgelerde tesis işletmenin getirdiği fazladan maliyetler için dengeleyici bir unsur olarak ele alındığı söylenebilir.

Malzeme akışı; tedarikçilerden müşterilere uzanan ürün akışı ile müşterilerden tedarik zincirine ters yönlü iade, servis, geri dönüşüm ve imhalardan oluşan akıştır.

Distribütörler/Toptancılar: Distribütörler/toptancılar tedarik zincirinde ürünlerin teslim alındığı, sınıflandırıldığı, stoğa kaldırıldığı ve stoktan alındığı, gönderildiği tesislerdir. Bu tesisler üreticilerden büyük miktarlarda ürünü alıp müşterilere teslim etmektedir.

Envanter (Stok) envanter zinciri kararlarına girmektedir.

Operasyonel kararlar günlük kararlara karşılık gelmektedir. Güzergâh, kamyon yükleme gibi işlemlere ilişkin kararlardır.

Envanter(Stok): Stok tüm tedarik zincirine yayılmış ham madeden yarı mamule ve bitmiş ürüne kadar tedarik zincirindeki üreticiler, dağıtıcılar ve perakendeciler tarafından tutulan her şeydir.

Planlama: Tedarik zinciri yönetiminin stratejik basamağını oluşturur. Planlamada, firmanın ürettiği ürünün veya hizmetin ortaya
çıkarılması için gerekli olan kaynakların yönetimi gerçekleştirilir.

En aza indirilmek istenen maliyet unsurları şunlardır:
• Ham madde maliyetleri,
• Satın alınan malın taşıma maliyetleri,
• Fabrika yatırım maliyetleri,
• Direkt ve endirekt üretim maliyetleri,
• Direkt ve endirekt dağıtım merkezi maliyetleri,
• Stok bulundurma maliyetleri,

• Fabrika içi taşıma maliyetleri,
• Nihai ürünlerin müşteriye taşınma maliyetleri

Lojistik yönetiminin amaçları şöyle sıralanabilir:
• Hızlı yanıt (siparişten teslimata olan süre),
• En az stok,
• En az maliyet (yüklerin birleştirilmesi, konsolidasyon, verimlilik),
• Kalite (hasarsızlık, performans),
• İzlenebilirlik (yük, araç ve kap takibi),
• Sürdürebilirlik

Uluslararası üretim: Bu sistemde ürün yabancı bir ülkede üretilmektedir. Ülke içinde dağıtımı ve satışı gerçekleştirilmektedir.

Uluslararası tedarikçiler: Bu sistemde ham madde ve parçalar (yarı mamul) ülke dışından, yabancı tedarikçiler tarafından sağlanmaktadır.