LOJİSTİK İLKELERİ

İşletmelerde tedarik ve dağıtım işlemleri ile birlikte üretim esnasında da lojistik faaliyetlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu süreçler dikkate alındığında lojistiğin malzeme yönetimi ve dağıtım lojistiği (fiziksel dağıtım) olmak üzere iki temel süreçten oluştuğu söylenebilir. Malzeme yönetimi ise tedarik lojistiği (girdi lojistiği) ve üretim lojistiği olarak ikiye ayrılmaktadır.

Uluslararası alanda “Freight Forwarder”, ülkemizde ise “Taşıma İşleri Organizatörleri” olarak tanımlanan firmalar, kara, hava, deniz, demir yolu ve kombine (hava+deniz, deniz+kara, hava+kara gibi) taşımacılığın yanı sıra lojistik hizmetler veren işletmelerdir.

Bir tedarik zincirinde işletmeler gruplara bölündüğünde; grupların (1. parti) birindeki işletmeler üretici, imalatçı, gönderici, toptancı vs. malın ve/veya hizmetin üreticisi olarak ele alındığında, ikinci gruptaki (2. parti) işletmeler birinci partinin doğrudan müşterisi veya akışa göre tedarikçisi olan işletmelerdir. Üçüncü grup işletmeler (3. parti) ise bu iki taraf arasındaki mal ve hizmet akışına giren işletmelerdir.

Lojistik Derneği Dördüncü parti lojistik işletmelerini; kapsamlı tedarik zinciri çözümleri sunmak amacıyla kendi organizasyonlarının kaynaklarını, yeteneklerini ve teknolojisini, bütünleşik hizmet sağlayıcılarıyla (3PL’ciler) bir araya getiren ve yöneten bütünleştirici işletmeler, olarak tanımlamıştır. Bu işletmeler lojistik sektörde bilgi ve ürün akışı konusunda danışmanlık hizmeti sunan işletmeler olarak da tanımlanmaktadır.

Güvenlik; işletme için gizli kalması gereken bilgilerin paylaşılıyor olması endişesi işletmelerin dış kaynak kullanımına soğuk bakmalarına neden olmaktadır.

Boru hatlarının transit depolama, düşük maliyet ve verimli oluşlarının yanında yavaş ve sınırlı ağ yapısı nedeniyle bazı sınırlamaları söz konusudur. Buna karşın zaman duyarlılığı yoktur ve düşük değerli sıvı mal taşıması yapılır.

Geçiş zamanı: Zaman stok uygunluğu müşteri memnuniyetini etkilediğinden taşıma türü seçiminde anahtar bileşen durumundadır. Geçiş zamanı yükün çıkış noktasından teslim noktasına kapıdan kapıya yükü taşımak için geçen toplam zamanı ifade eder. Taşıma türünün hızı ile alım ve teslimat sorumluluklarını gerçekleştirme yeteneği büyük ölçüde geçiş zamanını etkiler.

Üretim lojistiği izleyen aşamalardan oluşur;
• Malzeme İhtiyaç Planlamasının çalıştırılması
• Planlı siparişlerin ve satın alma taleplerinin oluşturulması
• Üretim siparişi açma
• Üretim için depodan mal çekme
• Üretim
• Depoya giriş

A şıkkı dışındakiler dağıtım ve tedarik lojistiğinin süreçlerindendir.

Lojistik sistemi bir amacı gerçekleştirmek için bir araya gelmiş tesislerden oluşmaktadır. Bu bağlamda bir lojistik sistemi ulaştırma hizmetleri ile bağlanan elemanların (tesislerin) bir kümesinden oluşmaktadır. Sistemde yer alan tesisler malzemenin işlendiği; üretim, depolama, satış gibi işlemlerin yerine getirildiği tesislerdir. Bu tesisler; üretim ve montaj tesisleri, depolar, dağıtım merkezleri, aktarma noktaları, perakendeci dükkânları vb.leridir. Tesislerin tamamı bir lojistik ağını oluşturur. Kitabımızda da sayfa 32'deki şekil 2.2 incelendiğinde, montaj tesisinden sonraki bileşenin merkezi dağıtım mekezi olduğu görülecektir.

Lojistik sistemin yönetimindeki etkinsizliğin giderilmesi. Stoklar bazı durumlarda lojistik sistemin yönetilmesindeki etkinsizliğin giderilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Örneğin bir dağıtım işletmesi tedarik ve talep uyumunun sağlanamamasından dolayı stok bulundurabilir.

Çeşitlendirme stratejisini kullanma, dış kaynak kullanımından faydalanmayan işletmelerin izlediği bir stratejidir. İşletmeler en çok bildikleri işleri yaparak yani çeşitlilikten çok belli alanlara odaklanarak ve daha az bildiklerini o işleri en iyi yapanlara bırakarak dış kaynak kullanımına gitmektedir. Doğru cevap E'dir.

Lojistik; tedarik (girdi) lojistiği, üretim lojistiği ve dağıtım (çıktı) lojistiği olmak üzere üç süreçten oluşur. Ancak günümüzde geri dönen ürünlerin akışının önem kazanması ile birlikte tersine lojistik (geri dönüş lojistiği), bu üç temel lojistik süreçle birlikte ele alınmaktadır. Tedarik zincirinde lojistik faaliyetlerin bu dört ana süreç içerisinde gerçekleştiği görülür. Doğru cevap D'dir.

Dağıtım lojistiği işletme ile tüketim noktaları arasında köprü işlevi görmektedir. Bu süreç mamullerin fiziksel dağıtım fonksiyonunu içermektedir. Ürünlerin depolara gönderilmesinden tüketiciye ulaşıncaya kadar geçirdiği depolama ve taşıma işlemlerinden oluşur. Doğru cevap A'dır.

Tedarik zinciri içerisinde ürün ve parçalar aşağıda sıralanan nedenler; üretim dönüşleri, ürün geri çağırma, ticari dönüşler, garanti ve servis dönüşleri ile kullanım sonu ve ömür sonu dönüşleridir. Doğru cevap A'dır.

Tamir; bu işlemin amacı, geri dönmüş ve kullanılmış ürünü yeniden çalışır ya da kullanılabilir hâle getirmektir. Doğru cevap B'dir.

Kara yolu taşımacılığı her çeşit kara yolunda yapılabilir olması, kapsadığı pazar alanı bakımından kendisine üstünlük getirmektedir. Tüm lojistik süreçlerde kullanılabilir özelliktedir. Kapıdan kapıya taşımacılığa da olanak sağlamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Deniz yolu taşımacılığının en önemli avantajı çok büyük hacimli ürünlerin taşınmasına olanak sağlamasıdır. Bununla birlikte en büyük dezavantajı ise hızının yavaş olmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Kombine taşımacılık, birden fazla taşıma türünü içermesi nedeniyle, tek modlu taşıma türlerinden ayrı ve daha karmaşık bir yapıya sahiptir. Kombine taşımacılık sistemi aynı ulaştırma aracının ve taşıma biriminin birden fazla taşımacılık türünü kullandığı taşıma modudur. Taşıdığı yüküyle birlikte demir yolunda taşınan bir kamyon kombine taşımacılık sistemine örnek olarak verilebilir. Doğru cevap D'dir.

Büyük miktarlarda teslimat gerçekleştirebilen bir deponun kullandığı forklift araçlarını kiralama yoluna gitmesi, depoda bu parçaların bakım onarımı için bilgili personel bulundurma, istihdam etme zorunluluğunu ortadan kaldırmaktadır. Bu durum işletmenin dış kaynak kullanımından elde ettiği ana işe odaklanabilme faydası ile ilgilidir. Doğru cevap A'dır.

Taşıma işleri organizatörlerinin geleneksel işleri; ülke topraklarında ithal edilen malı gümrükten çekme veya ihraç edilen mallar için gümrük işlemlerini tamamlama, malların sevkiyatının yapılması için rezervasyonun yapılması gibi faaliyetleri kendi ülkesinde gerçekleştirmektir. Doğru cevap B'dir.