LOJİSTİK İLKELERİ - Deneme Sınavı - 8

E şıkkındaki, ifade tam olarak yandaki gibi olmalıdır.Birlikte tehlikeli reaksiyona giren tehlikeli maddelerin ayrılmalarını sağlayacak prensipleri ortaya koyar.

Tehlikeli maddelerin taşınmasına uygun paketlerin özelliklerini belirler.Farklı türde paketlerde kullanılabilir.

Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi Tehlikeli Maddeler Uzmanlar Alt Komitesi ve Uluslararası Atom Enerji Ajansı tehlikeli maddelerle ilgili
temel düzenlemeleri yapan iki kuruluştur.

Boşluklu yere tehlike gelmelidir

SOCAR bunlardan değildir.

noktalı yere IMDG Kod gelmelidir

Noktalı yere ADR gelmelidir.

Cevap kara yolu ile başlamalı

RID gelmelidir

Kara yoluyla tehlikeli madde taşımacılığını düzenleyen kurallar ADR adıyla
anılmaktadır.

Tehlikeli maddelerin kara yoluyla taşınmasıyla ilgili düzenlemelerin başında Tehlikeli Malların Kara yolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması (European Agreement Concerning the International Carriage of Dangerous Goods by  Road) gelmektedir.

Hava taşımacılığında tehlikeli maddelerin taşınmasındaki kurallar ICAO tarafından belirlenmektedir. Bir BM organı olan ICAO, tehlikeli maddelerin emniyetle taşınma kurallarını geliştirmede BM Örnek Düzenlemelerini temel almaktadır. Bunlardan hareketle ICAO tarafından hazırlanan genel kurallar 1945 tarihli Chicago Sözleşmesi Ek-18’de (Annex-18) toplanmıştır, ayrıntılı kurallar ise “Technical Instructions for the Safe Transport of Dangerous Goods by Air” adı
ile doküman hâlinde yayınlanmaktadır. Bunlar kısaca ICAO Teknik Talimatları (ICAO Technical Instructions – ICAO-TI) olarak bilinir. Hava yollarının üye olduğu Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (International Air Transportation
Association – IATA) ise IATA Tehlikeli Madde Düzenlemeleri (IATA Dangerous Goods Regulations – IATA-DGR) adlı kuralları ortaya koyar. Bunlar, ICAO Teknik Talimatlarında yer alan kuralları tam olarak içerir ve ayrıca, uygulamadan da
yola çıkılarak bazı kurallar IATA tarafından daha kısıtlayıcı hâle getirilmiştir. Bunlar da kitapta, “” sembolü ile belirtilmektedir. Bu kurallar her yıl
IATA tarafından güncellenmekte ve periyodik olarak yayımlanmaktadır.

Radyoaktif maddelerin taşınması için Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’ndan (TAEK) izin alınmalıdır. TAEK, aynı zamanda Türkiye’yi Uluslararası Atom Enerjisi Kurumunda (IAEA) temsil etmektedir. Ayrıca ülkemizde Radyoaktif Maddelerin Güvenli Taşınmasına Yönelik Yönetmelik de bulunmaktadır.

BM Uzmanlar Komitesi tarafından, taşımacılık modlarında tüm tehlikeli maddelerin aynı biçimde sınıflandırılmasını sağlamak amacıyla, 9 tehlike sınıfı ortaya konulmuştur. Bir gönderici, tehlikeli maddeleri BM prosedürlerine göre testlere tabi tutarak bu 9 sınıftan uygun olana sokabilecektir. Aynı zamanda her bir sınıfın tehlikesi, uluslararası kabul görmüş bir etiketleme sistemi ile tanımlanmıştır. Bu etiket, dış paket üzerine yerleştirilerek taşıma zincirinde yer alan ya da tehlikeli maddeyle yüz yüze gelebilecek herkesin bu maddenin
sınıfı hakkında fikir sahibi olması sağlanır.

Tehlikeli Madde Sınıfları

SINIF 5
Oksitleyici Maddeler ve Organik Peroksitler
Bölüm 5.1 Oksitleyici özelliği olan maddeler
Bölüm 5.2 Organik Peroksitler

Tehlikeli madde gönderilerinde tanımlama temel aşamadır. Tanımlanmamış bir tehlikeli maddenin lojistik sürecine dâhil edilmesi mümkün
değildir. Çünkü tüm süreç tehlikeli madde tanımına göre başlar ve devam eder. Tehlikeli maddeler iki temel unsur ile tanımlanır:
• BM Numarası (UN No)
• Uygun Gönderi Adı (Proper Shipping Name - PSN)
BM Numarası ve Uygun Gönderi Adı tehlikeli maddeleri tanımlayan iki temel
unsurdur. Bunlar genellikle sektörde UN No ve PSN şeklinde anılmaktadır.

• P: Taşınacak tehlikeli madde deniz kirleticidir veya listedeki jenerik isimdeki ürünün veya materyalin büyük bölümü deniz kirleticiden oluşmaktadır.

Paket Tip Kodları                               Paket Materyal Kodları
1 Varil/Silindir                                   A Çelik
2 Ağaç Fıçı                                        B Alüminyum
3 Bidon                                            C Natural Ağaç
4 Kutu/Sandık                                   D Kontraplak
5 Çuval/Torba                                    F İşlenmiş Ağaç
6 Birden Çok Bileşenli Paket               G Fiber
                                                       H Plastik Materyal
                                                       L Tekstil
                                                       M Kâğıt/Çok Katlı Mukavva
                                                       N Metal
                                                       P Cam, Porselen veya Taş Kap

4M= Kağıt kutu

Kara yolu ile tehlikeli madde taşınmasında taşınacak maddenin formuna göre (katı, sıvı ya da gaz hâlde) taşıma aracı belirlenir. Buna göre açık,
tenteli, ısı kontrollü araçlar ya da tankerler kullanılır. Tehlikeli madde taşıyan kara yolu araçları ikaz levhaları, tehlike tanımlama numaraları ve tehlike
etiketleri ile donatılmalıdır. Tehlike Tanımlama Numarası (Hazard Identification Number - HIN) rakamla ifade edilen iki veya üç figürden oluşmaktadır. Her bir rakam aşağıda belirtilen riski ifade etmektedir:
• 2 Basınç veya kimyasal tepkimeye bağlı olarak gaz yayılması
• 3 Yanıcı sıvı (buhar) ve gaz veya kendiliğinden ısınan sıvı
• 4 Yanıcı katı veya kendiliğinden ısınan katı
• 5 Yükseltme (yangın yoğunlaştırma) etkisi
• 6 Zehirli madde veya enfeksiyon riski
• 7 Radyoaktivite
• 8 Aşındırıcılık
• 9 Ani tehlikeli tepkime riski (önemli miktarda ısı veya yanıcı ve/veya zehirli gazların salınması üzerine patlama, parçalanma veya polimerleşme riski)

Tehlike tanımlama numarasının önüne “X” harfi gelirse bunun anlamı maddenin su ile tehlikeli şekilde tepkimeye girmesidir. Bu tür maddeler için uzmanların onayı olmadıkça su kullanılmamalıdır

1960 yılında Hükümetlerarası Denizcilik Danışma Örgütü (Intergovernmental Maritime Consultative Organization - IMCO) tehlike arz eden kimyasalların en önemlilerini IMDG (International Maritime Dangerous Goods) Code – IMDG Kod adı altında sınıflandırarak bir araya getirmiştir. Bu kod, tehlikeli maddelerin denizde taşınma şartlarını belirleyen ve uluslararası standart olarak kabul edilmiş ölçütler listesidir.