LOJİSTİK İLKELERİ - Deneme Sınavı - 6

Lojistik maliyetlerde taşıma (nakliye), stok (envanter) ve depo hizmetlerinden oluşan temel lojistik faaliyetler toplam lojistik maliyetlerin en az % 75’ini oluşturmaktadır.

Ölçek ekonomilerinin avantajını kullanmak, malların yükleme boşaltma sayısını azaltmak ve taşımacılık zincirinde çeşitli elementleri bütünleştirmek (entegre etmek) işletmelerin maliyetleri azaltmak için başvurduğu yollardandır.

Panama lojistik sektöründe vergi cenneti olarak tabir edilen bir ülkedir.

2015 yılı verilerine göre aşağıdakilerden hangisi kayıtlı gemi sayısına göre Dünyadaki payı en fazla olan ülke Panamadır.

AB’de taşıma şekillerine göre dış ticarete (tutar olarak) bakıldığında ağırlık % 51.5 ile deniz yolu’ndadır.

Çimento Çin lojistik sektörünün gelişmesinde temel itici sektörlerden birisidir.

Ekonomi (iktisat) genel olarak “sonsuz insan ihtiyaçlarının kıt kaynaklarla maksimum (en fazla) faydayı sağlayacak şekilde karşılanmasıdır” şeklinde tanımlanır. Bu tanım basit bir tanım olmasına karşılık, günlük hayattaki tüm ekonomik faaliyetleri açıklayabilmektedir. İktisat bilimi üretim, dağıtım, tüketim, ticaret, değişim ve bölüşüm gibi toplumsal olguları incelemektedir

1960’lı yıllardan itibaren gelişmiş ülkelerdeki işletmelerin kâr hadlerinin düşmesi, pazarlamaya olan yaklaşımının gelişmesini sağlamıştır. İşletmeler artık üretimden çok üretilen malların tüketimini artırmaya yönelmiştir. Tüketici tercihlerinin daha fazla dikkate alınması, sipariş süreçlerinin daha hızlı olması ve tüketimi artırmak için daha çekici paketleme ve ambalajlar, yapılması ön plana çıkmıştır.

Her ticari işletme gibi lojistik faaliyeti yürüten bir işletmenin de birinci amacı kâr elde etmek ve bu kârı en üst düzeye çıkarmaktır (maksimize etmek). Diğer amaçlar satış miktarını en üst düzeye yükseltmek, ortaklarına yeterli gelir sağlamak, pazarda (piyasada) tanınan firma olmak, mümkün olduğu kadar büyüyebilmek, piyasada varlığını sürdürebilmek, piyasada payını artırmak (en azından var olan payı korumak) şeklinde sıralanmaktadır.

Lojistik Performans Endeksi’nin (LPI) temel değerlendirme ölçütleri (kriterleri);

Türkiye’de Lojistik sektörünün büyümesine etki eden faktörlere bakarsak iç ve dış ticaret hacminin artması, kredi kartı uygulamaları, satın alma gücünün yükselmesi ve bununla bağlantılı olarak yurt içi tüketimin artması, yatırımların yavaş da olsa Anadolu’ya kayması, komşu ülkelerle her alanda artan iş birliğine bağlı olarak sınır ticaretinin gelişmesi lojistik sektörünü geliştirmiştir.

2003 yılından sonra artan yakıt maliyetleri, dijital takografa geçiş, sürücü sıkıntısı ve pazar konsolidasyonu (birleştirme) derecesine bağlı olarak sürücü ücretlerindeki artışlar, AB’de lojistik maliyetlerini yükseltmeye başlamıştır.

Lojistik maliyetleri lojistikle ilgili faaliyetlerin (satın alma, ithalat, ihracat, depolama, elleçleme, stok kontrol, nakliye, araç-kargo takibi vb.) icra edilmesinden oluşur. Lojistik maliyetlerini taşıma (kara yolu, demir yolu, deniz yolu, hava yolu, boru hattı, gümrük ve sigorta giderleri), depolama (kira/ amortisman, enerji, elleçleme, paketleme ve katma değerli hizmet giderleri), stok (elde bulundurma ve elde bulundurmama maliyetleri) ve yönetim (ofis personeli ve genel yönetim giderleri) giderleri olarak dört ana başlık altında toplayabiliriz.

İşletme piyasanın daha da kötüleşeceğini tahmin ediyorsa faaliyetlerine son verir. Eğer işletme faaliyetlerine son vermez ise ortalama değişken maliyetin (AVC) minimum olduğu nokta belli bir zaman sonra artık piyasada oluşan fiyatın (P) üzerine çıkacaktır. Bu ise zararın artık katlanılamayacak düzeyde ulaştığını gösterir. İşletme faaliyetlerine son vermezse, sabit maliyetlerin yanı sıra değişken maliyetleri de üstlenmiş olacaktır.

Toplam hasılat (TR), işletmenin ürettiği mal ve hizmet miktarının piyasa fiyatıyla çarpılması sonucu elde edilir. Toplam maliyet (TC), işletmenin mal ve hizmet üretirken katlanmış olduğu toplam sabit (TFC) ve değişken maliyetler (TVC) toplamıdır. Marjinal maliyet (MC), en son üretilen bir birim mal veya hizmetin maliyeti iken marjinal hasılat (MR) ise en son üretilen bir birim mal veya hizmetten elde edilen gelirdir. Başabaş noktası, belirli bir üretim düzeyinde toplam gelirin (hasılatın) toplam maliyete eşit olduğu noktadır.

Kısa dönemde, işletmeler kâr ve zararın olmadığı üretim düzeylerinde (başabaş noktasında) de faaliyetlerine devam edebilir. Başabaş noktası, belirli bir üretim düzeyinde toplam gelirin (hasılatın) toplam maliyete eşit olduğu noktadır. İki başabaş noktası vardır (q1 ve q3). (q1) üretim düzeyindeki başabaş noktasına “kara geçiş noktası” da denmektedir. Çünkü üretime (q1-q3 arasında) devam edilirse kâr elde edilecektir. (q3) üretim düzeyinden sonra zarar söz konusudur. Kâr maksimizasyonu, toplam hasılat (TR) ile toplam maliyet (TC) arasında, farkın hasılat lehine en yüksek olduğu üretim düzeyinde (q2) gerçekleşir. (q2) üretim düzeyinde kâr-zarar eğrisinin maksimum yüksekliğe (XY) ulaştığı noktada toplam hasılat (gelir) ile toplam maliyet arasında fark maksimumdur

Lojistik faaliyetlerin öneminin anlaşılmasında İkinci Dunya Savaşı’ndan sonra yaşanan gelişmeler önemli yer tutsa da lojistik ekonomisi ile ilgili çalışmaların 1850’lerde başladığı görulmektedir. Savaşlar lojistiğin öneminin anlaşılmasına önemli katkı sağlamıştır.

Lojistik ekonomisi, mikro duzeyde lojistik faaliyeti yürüten işletmelerin (lojistik hizmet sağlayıcıların) kârlarını nasıl maksimize edeceğini incelerken makro duzeyde ise sektördeki verimliliğinin, istihdamın, büyumenin ve ülke ekonomisine katkının nasıl artırılacağı konularıyla ilgilenir.

Lojistik ile ekonomi arasında karşılıklı ve dinamik bir ilişki vardır. Etkin bir lojistik sistemi ekonomiyi olumlu yönde etkilerken ekonomik büyüme de aynı şekilde lojistikteki gelişmelere olumlu katkıda bulunur. Üretilen mal ve hizmet-lerin ulusal ve uluslararası pazarlara arzı (sunumu) için kara yolu, demir yolu, hava yolu ve varsa deniz yolu ulaşımı (taşımacılığı) için gerekli altyapının sağlam, güvenli ve etkili olması gerekir. Bu süreçte sektörlere ilişkin kurumsal ve hukuki düzenlemelerin objektif olmasının yanı sıra bu düzenlemelerin etkin bir şekilde uygulanması ve çalışması da büyük önem arz etmektedir. Lojistikle ilgili süreçlerin etkin çalışması makro düzeyde ülke ekonomisine, mikro düzeyde ise işletmelere (firmalara) rekabet açısından üstünlük sağlayacaktır. Bu noktada ulaşım altyapısı ve depolama gibi fiziki imkânların yanı sıra etkin müşteri hizmetleri ve tüm kesimlerden (başta tüketiciler olmak üzere) bilgi, şikâyet ve isteklerin değerlendirildiği bilgi işleme altyapısı, lojistik işletmelerinin rekabet güçlerini artıracaktır. Bu nedenle lojistik yönetiminin hem işletme hem ülke ekonomisi rekabet edebilirliğine önemli katkı sağlayacaktır.

İşletmeler kârlarını maksimum kılacakları üretim düzeyinde faaliyet göstermeyi arzular. Kâr maksimizasyonu, toplam hasılat ile toplam maliyet arasında, farkın hasılat lehine en yüksek olduğu üretim düzeyinde gerçekleşir. Üretim düzeyinde kâr-zarar eğrisinin maksimum yüksekliğe ulaştığı noktada toplam hasılat (gelir) ile toplam maliyet arasında fark maksimumdur.