LOJİSTİK İLKELERİ - Deneme Sınavı - 14

Aşağıdaki şekilde lojistik sistemi için bir model gösterilmektedir. Bu modelde ince oklar veri akışını gösterirken kalın oklar kaynak, sipariş ve ürün akışını göstermektedir. Kaynaklar kısmında insan, makine ve donanım yer almaktadır. Bu kaynaklar arasında iş gücü ile uzun süreli sözleşmeler yapılması söz konusudur. Makine ve donanımlar ekonomik ömürleri boyunca kullanılabileceklerinden, akışları diğerlerine oranla daha yavaştır. Sistem içerisinde bilginin yatay ve dikey akışının olduğu görülmektedir. İşlemlerin yürütülmesi ile ilgili yatay veri akışı, kontrol amaçlı ise dikey veri akışı söz konusudur.

Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Sipariş alma müşterilerden çeşitli ürünlere ilişkin siparişlerin alınmasını, siparişlerin üretim yetenekleri içinde olup olmadığını ve mali kurallara uygunluğunu garanti altına alacak kontrolü ve malların hazır olduğu veya yapılabileceği yanıtı ile birlikte teslim taahhüdünü ve fiyatını kapsar. Sipariş alımı sistemi lojistik sistemindeki bilgi akışlarına sıkı sıkıya bağlıdır. Günümüzde sipariş ile ilgili işlemler elektronik ortama taşınmıştır. Müşterinin siparişinin iletimi genellikle faks veya elektronik mesaj olarak yapılır. Sipariş alındıktan sonra müşteriye ürünün temin edilmesine kadar bir dizi işlem gerçekleştirilmektedir. Bu işlemlerin gerçekleştirildiği aşama provizyon (hazırlık) aşamasını oluşturmaktadır. Sipariş işleme yapısının iyi olması sonucunda siparişlerin verilmesi ile sevkiyatın yapılması arasında geçen zaman en aza indirgenebilir. Doğru cevap C'dir.

Demir yolları ağır yüklerin taşınmasında kullanılan taşımacılık türüdür. Demir yolu şebekelerinin çok fazla yaygın olmaması nedeniyle kapsadığı pazar alanı kara yoluna göre daha sınırlıdır. İlk yatırım maliyetleri yüksektir. Bu nedenle kurulumu ve işletimi genellikle devlet tarafından yapılmaktadır. Uzun mesafelerde, zamanın esnek olduğu durumlarda önemli bir taşıma türüdür. Hız konusunda kara yolu ve hava yolu taşımacılığının gerisinde kalmaktadır. Demiryolu taşımacılığı iklim koşullarından (sis ve don gibi) kara yolu taşımacılığına göre daha az etkilenmektedir. Hava, arazi ve suların kirlenmesine etkisi kara ve hava yollarına göre daha azdır, bir anlamda çevre dostudur. Kurulumu sırasında kara yollarına göre daha az araziye ihtiyaç duyulmaktadır. Yine kara ve hava yoluna göre daha az gürültü kirliliğine neden olmaktadır. Özellikle kara yolları ile karşılaştırıldığında yük ve yolcu taşımacılığında daha az enerji tüketimine ihtiyaç duyulur. Kombine taşımacılık için elverişli olmaktadır. Özellikle deniz yolu ile bağlantılı olduğu düşünüldüğünde kombine taşımacılığa entegre olmuş demiryolu taşımacılığının etkisi güçlü olacaktır. Doğru cevap A'dır.

Tek modlu taşımacılık yalnızca demiryolu veya yalnızca hava yolu kullanılması gibi tek bir taşıma türünün kullanılması durumudur.

Çok modlu taşımacılık ise karayolu-demir yolu, hava yolu-kara yolu, boru hattı-deniz yolu, deniz yolu-kara yolu gibi birden çok taşımacılık türü veya taşıma aracının yükün başlangıç noktasından teslim noktasına yük taşımacılığında kullanıldığı taşıma biçimidir.

İntermodal taşımacılık yüklerin bir taşıma birimi veya aracı içerisinde iki veya daha fazla ulaştırma türü ile taşınmasıdır. Taşıma türleri arasındaki geçişlerde yüklerin kendisi değil konteyner gibi taşıma birimlerinin aktarılması ile gerçekleştirilen taşıma biçimidir. İntermodal taşımacılıkta yükleme birimlerinin bir taşımacılık türünden diğerine aktarımına olanak veren teknolojilerden yararlanılmaktadır. İntermodal taşımacılıkta büyük hacimleri taşımak için bir taşımacılık türünden (kara yolu) diğerine (tren veya gemi) yükün taşınması aşamasında taşıma biriminin değişimi gerçekleştirilir.

Kombine taşımacılık ise çok modlu taşımacılığın özellikli bir alt türüdür. Kombine taşımacılık, birden fazla taşıma türünü içermesi nedeniyle, tek modlu taşıma türlerinden ayrı ve daha karmaşık bir yapıya sahiptir. Kombine taşımacılık sistemi aynı ulaştırma aracının ve taşıma biriminin birden fazla taşımacılık türünü kullandığı taşıma modudur. Taşıdığı yüküyle birlikte demiryolunda taşınan bir kamyon kombine taşımacılık sistemine örnek olarak verilebilir. Kombine taşımacılığın yapılabilmesi için özel taşıtlar gereklidir. Konteyner gemileri, treyler, konteyner taşıyan özel vagonlar bunlara örnek olarak verilebilir. Ro-Ro taşımacılığı kombine taşımacılığa verilebilecek bir başka örnektir. Doğru cevap B'dir.

Dış kaynak kullanımı; işletmelerin daha önce kendisi tarafından gerçekleştirilen faaliyetlerini bir anlaşmaya bağlı kalarak başka bir işletmeye (tedarikçi firma veya firmalara) devretmesi şeklinde açıklanabilir. İşletme ile hizmeti tedarik eden firma arasında stratejik bir ilişki kurulur. Söz konusu ilişkide işletmelerin hedeflere yönelik olarak ortak çalışması söz konusudur.

İşletmelerin lojistik faaliyetlerinde dış kaynak kullanarak gerçekleştirdikleri faaliyetler 3. parti lojistik (3PL) olarak ifade edilmektedir. 3. parti lojistik, lojistik derneğinin (Loder) tanımına göre “tedarik zinciri içindeki temel lojistik faaliyetlerinden birkaçının (ardışık olarak en az üç farklı faaliyet; nakliye-stok yönetimi-depolama gibi) konusunda uzman lojistik işletmeleri tarafından üstlenilmesi” dir. Bu tanıma göre 3. parti lojistik hizmet sağlayıcıların yerine getirdiği faaliyetler, işletmenin tüm lojistik süreci veya bu süreç içerisinden bazı faaliyetlerini kapsamaktadır. Bir başka deyişle üçüncü parti lojistik, işletmelerin malzeme yönetimlerinin ve ürün dağıtım faaliyetlerinin tamamını veya bir kısmını gerçekleştirmek için dış kaynak kullanmalarıdır. Bir tedarik zincirinde işletmeler gruplara bölündüğünde; grupların (1. parti) birindeki işletmeler üretici, imalatçı, gönderici, toptancı vs. malın ve/veya hizmetin üreticisi olarak ele alındığında, ikinci gruptaki (2. parti) işletmeler birinci partinin doğrudan müşterisi veya akışa göre tedarikçisi olan işletmelerdir. Üçüncü grup işletmeler (3. parti) ise bu iki taraf arasındaki mal ve hizmet akışına giren işletmelerdir. Doğru cevap C'dir.

Üçüncü parti lojistik işletmeleri, dış kaynak hizmeti vermekte oldukları işletmelerle uyumlu bir şekilde ve müşterilerinin pazarlama stratejilerini yüksek performans ve/veya düşük maliyet hedefini gerçekleştirmeye yönelik olarak çalışmaktadırlar. Üçüncü parti lojistik işletmelerinin temel özellikleri;

Doğru cevap B'dir.

Uluslararası alanda “Freight Forwarder”, ülkemizde ise “Taşıma İşleri Organizatörleri” olarak tanımlanan firmalar, kara, hava, deniz, demiryolu ve kombine (hava+deniz, deniz+kara, hava+kara gibi) taşımacılığın yanı sıra lojistik hizmetler veren işletmelerdir. Taşıma işleri organizatörlerinin geleneksel işleri; ülke topraklarında ithal edilen malı gümrükten çekme veya ihraç edilen mallar için gümrük işlemlerini tamamlama, malların sevkiyatının yapılması için rezervasyonun yapılması gibi faaliyetleri kendi ülkesinde gerçekleştirmektir. Ancak uluslararası ticaretin hızla büyüdüğü günümüzde bu işletmelerin faaliyet alanları; bir ya da daha fazla taşıma türü kullanılarak gerçekleştirilen taşımaya ilişkin konsolidasyon, depolama, elleçleme, paketleme veya dağıtım ile birlikte, ilave işlemler ve danışmanlık dahil tüm hizmetler ile eşyanın gümrük beyanının yapılması, sigortalanması, kıymetli evrakın hazırlanması ve ödemenin tahsilatı gibi işlemleri de kapsayan bir dizi hizmetler zincirini kapsar. Doğru cevap E'dir.

Lojistik; tedarik (girdi) lojistiği, üretim lojistiği ve dağıtım (çıktı) lojistiği olmak üzere üç süreçten oluşur. Ancak günümüzde geri dönen ürünlerin akışının önem kazanması ile birlikte tersine lojistik (geri dönüş lojistiği), bu üç temel lojistik süreçle birlikte ele alınmaktadır. Tedarik zincirinde lojistik faaliyetlerin bu dört ana süreç içerisinde gerçekleştiği görülür. Doğru cevap C'dir.

Üretim lojistiği şu aşamalardan oluşur:

Madde IV dağıtım lojistiği aşamalarından biri olduğu için doğru cevap B'dir.

Dağıtım lojistiği kapsamında değerlendirilecek konular şu şekilde sıralanmıştır:

Doğru cevap E'dir.

Tersine Lojistik (Geri dönüş lojistiği), tedarik zincirinin aksi yönünde tedarikçilerden alınan ürünlerin müşterilere teslimatından sonra hasar görmesi, iadesi, reddedilmesi, ambalaj maddelerinin geri kazanımı, kullanım süresinin dolması, modasının geçmesi, onarım vb. nedenlerle bu malların ve/veya ambalaj malzemelerinin müşterilerden başlangıç noktasına geri götürülmesi gibi faaliyetleri içerir. Doğru cevap E'dir.

Tersine lojistik işlemlerinde aşağıdaki adımlar izlenir:

"İade" bu adımlardan biri olmadığı için doğru cevap D'dir.

Provizyon (hazırlık) satın alma, üretim, dağıtım ve servis süreçlerini kapsamaktadır. Provizyon, malzemenin temin edilmesinden ürünün üretilmesine ve tedarik zincirinde sonraki aşamaya ulaştırılmasıyla ilgili akışı gerçekleştirmek için gerekli tüm faaliyetleri kapsamaktadır. Sipariş işleme süreci sipariş alımı ile hazırlık aşamasının birleşiminden oluşur. Ayrıca tedarik zincirinde yer alan işletmelerin bu süreçlerin gerçekleştirilmesi için gerekli servis hizmeti ile parçaları ürünlerinde kullanan müşterilere yönelik kullanım hizmeti ya da satış sonrası gerekli servis hizmeti de provizyon aşaması içinde ele alınır. Doğru cevap E'dir.

Taşımacılık türüne karar verilirken dikkate alınan kriterler; maliyet, erişilebilirlik, kapasite, geçiş zamanı, güvenilirlik ve ürün güvenliği olarak sıralanabilir. Doğru cevap E'dir.

Lojistik hizmet sunan işletmelerin sundukları hizmetler beş sınıfta toplanabilir. Bu hizmet alanları şu şekilde sıralanabilir:

Doğru cevap A'dır çünkü doğrusu "aktif hizmetler"dir.

Lojistik alanında işletmelerin dış kaynak kullanımına yönelmeme nedenleri ise aşağıda sıralanmıştır:

Doğru cevap E'dir.

Uluslararası alanda “Freight Forwarder”, ülkemizde ise “Taşıma İşleri Organizatörleri” olarak tanımlanan firmalar, kara, hava, deniz, demir yolu ve kombine (hava+deniz, deniz+kara, hava+kara gibi) taşımacılığın yanı sıra lojistik hizmetler veren işletmelerdir. Bu işletmelerin faaliyet alanları; bir ya da daha fazla taşıma türü kullanılarak gerçekleştirilen taşımaya ilişkin konsolidasyon, depolama, elleçleme, paketleme veya dağıtım ile birlikte, ilave işlemler ve danışmanlık dâhil tüm hizmetler ile eşyanın gümrük beyanının yapılması, sigortalanması, kıymetli evrakın hazırlanması ve ödemenin tahsilatı gibi işlemleri de kapsayan bir dizi hizmetler zincirini kapsar. Doğru cevap D'dir.

Tedarik zinciri incelendiğinde merkezde yer alan üretici, odak işletme olarak ifade edildiğinde bu işletmenin hem müşteri hem de satıcı durumunda olduğu görülmektedir. Örneğin odak işletme tedarik aşamasında alıcı durumundadır. Buna karşılık bu işletmeler dağıtım aşamasında satıcı durumundadır.

Doğru cevap C seçeneğidir.

İşletmelerde tedarik ve dağıtım işlemleri ile birlikte üretim esnasında da lojistik faaliyetlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu süreçler dikkate alındığında lojistiğin malzeme yönetimi ve dağıtım lojistiği (fiziksel dağıtım) olmak üzere iki temel süreçten oluştuğu söylenebilir.

Tedarik lojistiği; İşletmenin malzemenin kaynağından (tedarik kaynaklarından) ham madde, yarı mamul vb. girdilerinin üretim noktalarına akışıyla ilgili işlemlerini içermektedir. Bu süreçte malzeme ve yarı mamullerin; satın alma, iç kontrol, taşıma, depolama işlemleri gerçekleştirilmektedir. Bu süreç üretim öncesi gerçekleştirilen ve kaynakların üretim hattına ulaştırılmasına yardımcı olan bir süreçtir. İşletmeye giriş yapan malzemenin akışı ve bu malzemeye ait bilgi akışının planlanması, gerçekleştirilmesi ve kontrol edilmesinden oluşmaktadır.