LOBİCİLİK VE HALKLA İLİŞKİLER

ABD’nin en etkin siyasal yapısı; güçler ayrımı (separation of powers), kontrol ve denge (check and balances) ve federalizm gibi üç önemli ilkeye dayanmaktadır. Bu ilkelerden birincisi olan güçler ayrımına göre; Kongre yasaları yapmakta (yasama), Başkan bu yasaları uygulamakta (yürütme), Federal Anayasa Mahkemesi de (yargı) uygulamanın yasalara uygunluğunu denetlemektedir. İkinci ilke kontrol ve denge kuralı etkisini Kongre’nin iki meclisli (Temsilciler Meclisi ve Senato) yapısında göstermektedir. Son ilke federalizm gereğince ise yönetim federal hükümet ve eyalet hükümetlerinden oluşmaktadır

Amerika Birleşik Devletleri Anayasası 1787 yılında hazırlanmış ve 1789 yılında yürürlüğe girmiş, dünyanın en eski yazılı anayasasıdır.

Yasamanın temel direği olan Kongre’nin elinde tuttuğu güç, Anayasa’nın 18 maddesiyle belirlenmiştir. Bu maddeler şöyledir :
1. Madde: Ülkenin genel refahı için güvenliğin sağlanmasına yönelik vergilendirmenin ve parayı harcama yetkisinin kullanılması,
2. Madde: Ülke adına borç para alma hakkı,
3. Madde: Yabancı uyrukluların ülke içinde entegrasyonunu sağlamaya yönelik yasaların hazırlanması,

4. Madde: Dış ve ulusal ticaretin düzenlenmesine yönelik çalışmaların yürütülmesi,
5. Madde: Para bastırma ve değerini korumaya yönelik düzenleyici sistemin oluşturulması,
6. Madde: Kalpazanların cezalandırılmasına yönelik yasal düzenlemelerin hazırlanması,
7. Madde: Ulusal düzeyde etkin iletişim ağlarının oluşturulması,
8. Madde: Patent ve telif haklarının düzenlenmesi,
9. Madde: Federal mahkemelerin kurulması,
10. Madde: Denizlerde korsanlığı ve benzeri diğer suçları önleyici yasaların çıkartılması,
11. Madde: Savaş ilan etme yetkisi,
12-13-14. Madde: Deniz ve Kara Kuvvetlerinin çalışmalarını geliştirici, destekleyici, düzenleyici çalışmaların yürütülmesi,
15. Madde: Başkaldırıları, isyanları bastırmak için gerektiği zaman milis kuvvetlerinin yardıma çağrılması,
16. Madde: Milis kuvvetleriyle ilgili yasal düzenlemelerin gerçekleştirilmesi,
17. Madde: Kale, tersane gibi devlet malları üzerindeki yasal hakların düzenlenmesi, 
18. Madde: Yasama gücüne yönelik anayasal haklarla tanınan bir hak olan yasaların yapılmasıdır.

Senato’nun üye sayısı 100’dür ve nüfusu ne olursa olsun her eyaletten altı yıllık bir dönem için seçilirler.

Yürütme Bürosu’nun kuruluş nedeni, Başkanın aldığı kararların isabetliliğini, etkinliğini sağlamak ve idari mekanizmayı yönlendirmektir.

Olayın sonucunda zafer naraları atan maddi gücü elinde bulunduran baskı grupları olmuştur.

İkinci el araba satıcıları iyi organize edilmiş, yüksek finansal destekli lobi faaliyetleri yürütmeye başlamışlardır. Böylece Kongre’nin FTC düzenlemesini veto etmesi hedeflenmiştir. Yürütülen lobi faaliyetleri, Ulusal Otomobil Satıcıları Birliği (National Automobile Dealers Association)’nce organize edilmiştir.

Amerika Birleşik Devletlerindeki resmi belgelerden derlenen bilgiye göre, sigara üreticileri lobisi sigara içimini artırmak ve yasal düzenlemeleri kendi lehleri doğrultusunda değiştirebilmek için “Sigara içmek bir seçimdir” ortak sloganını benimsemiştir. Bir başka deyişle sigara yasağı başladıktan sonra her yerde duyulan bu slogan, sigara içenlerin de hakları olduğu ve bu haklara saygı duyulması gerektiğini vurgulamıştır.

Sigarasız Hayat İnisiyatifi, sigara kullanımındaki artışı önleme yolunda savaşan güçlü bir yasal enstrüman olarak kendisini göstermektedir. Özellikle Türkiye'nin de içinde yer aldığı Avrupa faaliyet alanı başarılı sonuçlar elde etmiştir. Bu bölgede yer alan hükumetler giderek artan oranlarda Sigarasız Hayat İnisiyatifi tarafından hazırlanan sigara kullanımına ilişkin yasal sınırlama ve düzenleme önerilerini benimseyerek, kendi ülke standartlarını da göz önünde bulundurarak yasalaştırmaktadır. Örneğin; 10 ülke kapalı alanlarda sigara kullanımını yasal olarak yasaklamış, 29 ülke sigaradan alınan vergileri yükseltmiş, 8 ülke sigara bağımlılığına karşı merkezlerin oluşumunu ve ücretsiz hizmet olanaklarını desteklemiş, 4 ülke tüm mecralardaki doğrudan ve dolaylı sigara ürünleri reklamlarını yasaklamış ve 3 ülke sigara paketlerinin üzerine, sigara kullanımından kaynaklanan çeşitli rahatsızların bulunduğu resimleri ve “Sağlığa Zararlı” ibareli uyarıların yerleştirilmesini benimsemiştir

Demokratik rejimlere özgü bir çalışma alanı olan lobi faaliyetleri ulusal düzeydeki çıkarlar ve yabancı hükümet çıkarları için gerçekleştirilmesi, toplumdaki ilişkileri düzenlemek amacıyla hareket eden devletin, söz konusu faaliyetlerden etkilenmesi yoluyla olmaktadır.

ABD’nin en etkin siyasal yapısı; güçler ayrımı (separation of powers), kontrol ve denge (check and balances) ve federalizm gibi üç önemli ilkeye dayanmaktadır.

Kongre 535 üyeden oluşmaktadır. Bu sayının 435’ini Temsilciler Meclisi ve 100’ünü ise Senato üyeleri oluşturur.

Kadük Olmak: Bir yasama dönemi içerisinde sonuçlandırılamayan kanun tasarı ve teklifleri, yazılı ve sözlü soru önergeleri ile meclis araştırması, genel görüşme ve gensoru önergelerinin hükümsüz sayılması

Temsilciler Meclisi (The House of Representatives), eyaletlerin nüfuslarına göre iki yıl süreyle seçilen 435 üyeden oluşmaktadır. Üye sayısı her 10 yılda bir yapılan nüfus sayımına göre değişir, çoğu zaman bu sayı her 350.000 kişiye bir temsilci olarak tespit edilir ve eyalet nüfusu temsilci sayısının saptanmasında önemlidir. Temsilciler Meclisi üyesi seçilebilmek
için 25 yaşını doldurmuş, yedi seneden beri Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı olma ve aday olunan eyalette yerleşmiş olma zorunluluğu vardır.

Senato’nun üye sayısı 100’dür ve nüfusu ne olursa olsun her eyaletten altı yıllık bir dönem için seçilirler. Senato kendi içinde üç bölüme ayrılmıştır. Buna göre her iki yılda bir üyelerin 1/3’i yenilenir. Senatör olabilmek için dokuz yıllık bir Amerikan vatandaşlığı, seçildiği eyalette ikamet ediyor olmak ve 30 yaşını doldurmuş olma zorunluluğu aranır.

Kongre’de yer alan komiteler oluşum amaçlarına göre; Daimi (Standing),
Geçici-Özel (Select and Special), Birleşik (United) ve Konferans (Conference) Komiteleri olarak adlandırılmaktadır.

Bağımsız Düzenleyici Ajanlar, ulusal ekonominin çeşitli alan ve aşamalarını düzenlemekle görevlidirler. Bağımsız yürütme ajanları, gibi bakanlıklardan ayrı faaliyet gösterirler. Üyelerin atanması Başkana, bütçeleri ve fesihleri Kongre’ye bağlıdır.

1973 yılında çevre ve doğal hayatı koruma amaçlı kurulmuş sivil toplum gruplarının ortak baskısıyla Kongre, “Yok Olmaya Yüz Tutmuş Türleri Koruma Yasası”nı (Endangered Species Act) kabul etmiştir. Bu yasaya göre, eyalet yönetimleri yok olma tehlikesi içinde bulunan canlıların yaşadıkları ortamları hiçbir şekilde bozamayacaklardır. Ancak yasa,
Tennessee Vadisi’ndeki yok olmaya yüz tutmuş bir balık türü olan Snail-Darter’ı korumayı amaçlayan çevre grupları ile eyalet yönetimi arasında sürtüşmeye neden olmuştur.

Amerika Birleşik Devletlerindeki resmi belgelerden derlenen bilgiye göre, sigara üreticileri lobisi sigara içimini artırmak ve yasal düzenlemeleri kendi lehleri doğrultusunda değiştirebilmek için “Sigara içmek bir seçimdir” ortak sloganını benimsemiştir.Türkiye’de ise yine sigara lobisi genç jenerasyonu sigara kullanımına yöneltmek amacıyla ortak bir arayış içine girmiş,turizmcileri “sigara yasağı turist sayısını azaltır” diye lobi yapılması gerektiğini konusunda teşvik etmiştir.Sigara üreticileri lobisinin kullandığı başka lobi teknikleri ise; doktorların da sigara kullandıklarını vurgulayan mesajlar vermektir.

ABD’nin en etkin siyasal yapısı; güçler ayrımı (separation of powers), kontrol ve denge (check and balances) ve federalizm gibi üç önemli ilkeye dayanmaktadır. Bu ilkelerden birincisi olan güçler ayrımına göre; Kongre yasaları yapmakta (yasama), Başkan bu yasaları uygulamakta (yürütme), Federal Anayasa Mahkemesi de (yargı) uygulamanın yasalara uygunluğunu denetlemektedir. İkinci ilke kontrol ve denge kuralı etkisini Kongre’nin iki meclisli (Temsilciler Meclisi ve Senato) yapısında göstermektedir. Son ilke federalizm gereğince ise yönetim federal hükümet ve eyalet hükümetlerinden oluşmaktadır.