LOBİCİLİK VE HALKLA İLİŞKİLER

Baskı grupları düzenli, uzun soluklu ve farklı alanlarda yaratıcı faaliyetler sürdürmeyi hedef alan, üye sayısının ve üyelerinin yaptırım gücünün önem taşıdığı, toplumun bilinçlendirilmesinden devlet görevlilerinin işlerinin denetlenmesine kadar farklı alanlarda çalışan kişilerden oluşan örgütlü gruplaşmalarken çıkar grupları anlık ve tek hedefe yönelik, süreklilik içermeyen oluşum süreleri ile farklılık göstermektedir. Üçüncü önemli gruplaşma siyasi partiler olmaktadır. Siyasi partiler, devlet işlerini düzenleme ve yürütme konularında benzer görüş ve anlayışa sahip kişiler tarafından oluşturulan, amaçları ülkenin yönetiminde söz sahibi olmak için bir araya gelmiş siyasi konulara ilgi duyan ve bu konuda tecrübesi olan kişilerden oluşan örgütlü gruplardır. Lobiler ise baskı gruplarına benzer biçimde siyasi mekanizmayı, temsil edilen ortak çıkar çerçevesinde etkilemek üzere oluşturulan ancak faaliyet alanları belirli bir tek alan üzerinde yoğunlaşan (örneğin, silah, petrol ya da etnik lobiler) özel gruplaşmalardır

Lobici kelimesi ilk olarak İngiliz Parlamentosunun Avam Kamarası bölümündeki lobide bekleyerek oy kullanmaya giden kanun koyucuları etkilemeye çalışan gazetecilere verilen ad olarak ortaya çıkmıştır.

1946 yılında ise Ulusal Lobiciliği Düzenleme Kanunu (Federal Regulation of Lobbying Act) çıkartılmış ve tüm lobicilerin resmi kayıtlara geçmesi sağlanmıştır. Yasayla lobicilerin kazançları ve bunların kaynakları sorulmuş, ancak uygulanan lobi faaliyetlerine bir sınırlama getirilmemiştir.

İç Lobicilik, Kongre üyelerine yönelik doğrudan, birebir sürdürülen faaliyetleri kapsar. Temel olarak yüz yüze iletişim tekniğinin kullanılmasıyla sürdürülen aktiviteler bu tür lobiciliğin temelini oluşturmaktadır. Dış lobicilik ise, yine Kongre üyelerini hedefleyen, Kongre dışından lobicilerin temsil ettikleri müşterilerinin çıkarlarını destekleyen, farklı bürokratlara ve onlar tarafından kurulmuş olan örgütlere yönelik yürütülen bir lobicilik türüdür. Örneğin; Kongre üyesinin fikirlerinin değiştirilebilmesi için, sosyal medya kampanyaları, sosyal lobicilik gibi lobi tekniklerinin ve genel olarak halka dayalı lobi yönteminin kullanılması, bu tür lobi faaliyetleri kapsamındadır.

Lobiciler üç başlıkta incelenebilir.  Bilgi Toplayıcılar, Temsilciler ve Bireysel Lobiciler. “Bilgi Toplayıcı Lobiciler” devlet yönetimiyle ilgili işlerde, gizli ya da açık şekilde istihbarat yapanlardır. Gizli faaliyet gösterenler, müşterilerin özel amaçları için, açık olanlar ise kamuoyunu şekillendirme amaçlı çalışırlar. İkinci tür lobiciler, “Temsilci” olarak adlandırılan, yasal danışmanlık çerçevesinde faaliyet gösteren lobicilerden oluşan “hukuk firmaları”dır. Bu firmalar belirli konularda uzmanlaşmış ve uzmanlık alanları çerçevesinde hizmet sunmaktadır. Son tür lobiciler “Bireysel Lobiciler”dir. Temel amaçları Kongre ve Hükûmet faaliyetlerinin, müşterilerinin çıkarları doğrultusunda düzenlenmesi ya da karşıt olduğu durumlarda uyarıcı nitelikte faaliyetler sergilemektir

Zengin olmak lobici olmak için gerekli bir nitelik değildir. Çoğu zaman lobi faaliyetini yürüten kişi ve kurumlar başkalarınca finanse edilir.

Genel olarak siyasi mekanizmanın çıkarlar doğrultusunda etkilenmesi şeklinde özetlenebilecek olan lobicilerin görevleri şu şekilde özetlenebilir . Hükûmet ilişkileri, halkla ilişkiler, ilişkileri düzenleyici istihbarat, yasal danışmanlık ve başkentte faaliyetlerin düzenlenmesi.

Kelime kökeni geçmişe dayanan lobiciliğe, aslında Amerika Birleşik Devletleri’nin
daha ilk kuruluş yıllarından itibaren rastlanılmaktadır.

İç Lobicilik, Kongre üyelerine yönelik doğrudan, birebir sürdürülen faaliyetleri kapsar. Temel olarak yüz yüze iletişim tekniğinin kullanılmasıyla sürdürülen aktiviteler bu tür lobiciliğin temelini oluşturmaktadır. Dış lobicilik ise, yine Kongre üyelerini hedefleyen, Kongre dışından lobicilerin temsil ettikleri müşterilerinin çıkarlarını destekleyen, farklı bürokratlara ve onlar tarafından kurulmuş olan örgütlere yönelik yürütülen bir lobicilik türüdür. Örneğin; Kongre üyesinin fikirlerinin değiştirilebilmesi için, sosyal medya kampanyaları, sosyal lobicilik gibi lobi tekniklerinin ve genel olarak halka dayalı lobi yönteminin kullanılması, bu tür lobi faaliyetleri kapsamındadır.

Lobiciler üç başlıkta incelenebilir.  Bilgi Toplayıcılar, Temsilciler ve Bireysel Lobiciler. “Bilgi Toplayıcı Lobiciler” devlet yönetimiyle ilgili işlerde, gizli ya da açık şekilde istihbarat yapanlardır. Gizli faaliyet gösterenler, müşterilerin özel amaçları için, açık olanlar ise kamuoyunu şekillendirme amaçlı çalışırlar. İkinci tür lobiciler, “Temsilci” olarak adlandırılan, yasal danışmanlık çerçevesinde faaliyet gösteren lobicilerden oluşan “hukuk firmaları”dır. Bu firmalar belirli konularda uzmanlaşmış ve uzmanlık alanları çerçevesinde hizmet sunmaktadır. Son tür lobiciler “Bireysel Lobiciler”dir. Temel amaçları Kongre ve Hükûmet faaliyetlerinin, müşterilerinin çıkarları doğrultusunda düzenlenmesi ya da karşıt olduğu durumlarda uyarıcı nitelikte faaliyetler sergilemektir

İç Lobicilik, Kongre üyelerine yönelik doğrudan, birebir sürdürülen faaliyetleri kapsar. Temel olarak yüz yüze iletişim tekniğinin kullanılmasıyla sürdürülen aktiviteler bu tür lobiciliğin temelini oluşturmaktadır. Dış lobicilik ise, yine Kongre üyelerini hedefleyen, Kongre dışından lobicilerin temsil ettikleri müşterilerinin çıkarlarını destekleyen, farklı bürokratlara ve onlar tarafından kurulmuş olan örgütlere yönelik yürütülen bir lobicilik türüdür. Örneğin; Kongre üyesinin fikirlerinin değiştirilebilmesi için, sosyal medya kampanyaları, sosyal lobicilik gibi lobi tekniklerinin ve genel olarak halka dayalı lobi yönteminin kullanılması, bu tür lobi faaliyetleri kapsamındadır.

Lobiciler üç başlıkta incelenebilir.  Bilgi Toplayıcılar, Temsilciler ve Bireysel Lobiciler. “Bilgi Toplayıcı Lobiciler” devlet yönetimiyle ilgili işlerde, gizli ya da açık şekilde istihbarat yapanlardır. Gizli faaliyet gösterenler, müşterilerin özel amaçları için, açık olanlar ise kamuoyunu şekillendirme amaçlı çalışırlar. İkinci tür lobiciler, “Temsilci” olarak adlandırılan, yasal danışmanlık çerçevesinde faaliyet gösteren lobicilerden oluşan “hukuk firmaları”dır. Bu firmalar belirli konularda uzmanlaşmış ve uzmanlık alanları çerçevesinde hizmet sunmaktadır. Son tür lobiciler “Bireysel Lobiciler”dir. Temel amaçları Kongre ve Hükûmet faaliyetlerinin, müşterilerinin çıkarları doğrultusunda düzenlenmesi ya da karşıt olduğu durumlarda uyarıcı nitelikte faaliyetler sergilemektir

Lobicilik sınıflandırmasının son aşamasında, Başkent Lobiciliğinin başlığı altında Kongre’ye yönelik lobi faaliyetleri arasında da bir ayrım söz konusudur. Lobicilerin ilk ve en önemli hedefi yasaların önerilip onandığı, yasamanın yapıldığı Kongre’dir. Kongre’ye yönelik lobi faaliyetleri kendi aralarında ikiye ayrılmakta, yürütülen çalışmalar “İç Lobicilik” (Insider Lobbying) ve “Dış Lobicilik” (Outsider Lobbying) olarak adlandırılmaktadır. İç Lobicilik, Kongre üyelerine yönelik doğrudan, birebir sürdürülen faaliyetleri kapsar. Temel olarak yüz yüze iletişim tekniğinin kullanılmasıyla sürdürülen aktiviteler bu tür lobiciliğin temelini oluşturmaktadır. Dış lobicilik ise, yine Kongre üyelerini hedefleyen, Kongre dışından lobicilerin temsil ettikleri müşterilerinin çıkarlarını destekleyen, farklı bürokratlara ve onlar tarafından kurulmuş olan örgütlere yönelik yürütülen bir lobicilik türüdür

Demokratik sistemler açısından bakıldığında, temel amaçları bireysel ya da grup tarafından belirlenmiş ortak çıkarlara ulaşabilmek üzere siyasi mekanizmayı etkilemek için, aynı fikir ya da duyguları paylaşan kişilerin bir araya gelerek oluşturdukları gruplaşmalar kaçınılmazdır. Söz konusu gruplaşmalardan en önemlileri baskı ya da çıkar grupları, siyasi partiler ve lobiler olarak adlandırılanlardır.

Bürokrat, devlet kurumlarında çalışan üst düzey yöneticilere verilen addır. Siyasetçilerden farklı olarak seçim yoluyla değil, atama yoluyla göreve gelirler. En yüksek dereceli bürokratlar; müsteşarlar, büyükelçiler, konsoloslar, valiler, ataşeler, kaymakamlar, daire başkanları ve KİT yöneticileridir.

Günümüzde dahi lobi denildiğinde akla ilk olarak “otel lobisi”nin gelmesi, sözcüğün siyasal anlamından tamamen uzak bir refleks değildir. Bu doğrultuda siyasi yönde ilk kullanım tarihi 1837 olarak belirlenen lobi kelimesinin Amerika Birleşik Devletleri’nde 18. sıradaki Başkan olarak görev yaptığı 1869-1877 yılları arasında Ulysses S. Grant’in, Beyaz Saray’da geçirdiği yoğun iş gücünün stresini atabilmek için Willard Oteli’nin lobisinde dinlenmeye çekildiği zamanlarda, kendisine istek, beklenti ya da dertlerini anlatmak üzere gelen kişilerle konuşmasıyla yaygınlaştığı belirtilmektedir.

1792 yılında kendisi de emekli bir asker olan William Hull, Virginia Emekli Gaziler Birliği tarafından, devletten savaş sonrası maaşlarına zam alabilmek için kiralanan ilk lobici olmuştur.

Müşterek Dava (Common Cause), 1970 yılında Sağlık, Eğitim ve Kalkınma Bakanlığı eski sekreteri olan John W. Gardner tarafından ABD’de Başkent Washington DC’de kurulmuş, kâr amacı gütmeyen bir sivil toplum kuruluşudur. Halka dayalı lobicilik uygulamalarını destekleyen grup, vatandaşların istek ve beklentilerini devlet yönetimine iletmekle görevlidir ve günümüzde hemen tüm eyaletlerde hizmet sunmaktadır.

Lobi faaliyetleri Amerika Birleşik Devletleri’nde dönemin başkanı Bill Clinton ile birlikte 1995 yılında düzenlemelerden geçirilmiştir. Getirilen bir dizi yenilikle, lobiciyi zamanının %20’lik dilimini lobi faaliyetleri için harcayan kişi olarak değerlendiren ve lobiciliğin ahlâki değer ve kurallarını yeniden tanımlayan düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Ortaya konan söz konusu düzenlemelere göre, bürokratlar derecelerine uygun olarak belirlenmiş sürelerce beklemekte, işlerinden ayrılır ayrılmaz lobici olamamaktadırlar. Benimsenen diğer yeni kurallar:

Beyaz Saray’da görev alan kişiler, görevlerinin sona erdiği günden itibaren beş yıl sorumluluk aldıkları devlet görevleri alanında hukuk ve danışmanlık hizmetleri veren lobi şirketlerinde çalışamazlar.

Bakanlar gibi üst düzey görevliler yabancı ülke hükûmetleri için yaşamları boyun- ca lobicilik çalışmalarına katılamazlar.

Üst düzey ticaret temsilcileri, görev sürelerinin bitmesinden sonra dahi ömür boyu çokuluslu şirketleri ve yabancı hükûmetleri temsil edemezler.

Kuralları çiğneyenler hakkında kamu davası açılacaktır.

Yabancı
Ülkeler düzeyinde lobicilik

• Etnik Gruplar
• Yabancı Hükümetler
• Uluslararası Baskı Grupları

Ulusal düzeyde lobicilik

• Bölgesel Lobicilik
• Başkent Lobiciliği (İç Lobicilik ve Dış Lobicilik)

Amerika Birleşik Devletleri’ne bakıldığında, “lobici” kelimesi ilk kez 1839’da “lobi ajanı” (lobby agent) şeklinde kullanılmış ve kelimeyle New York eyaletindeki Albany şehrinde kendilerine taraftar arayan ve kulis faaliyetleriyle uğraşan kişiler işaret edilmiştir. Bu sebeple doğru cevap “A“ şıkkıdır.

Samuel Cutler Ward adını “Lobiciler Kralı” olarak duyurmuştur. 15 yıl boyunca resmî yemeklerin, davetlerin, kokteyllerin, baloların ve kulis faaliyetlerinin düzenleyicisi olan Ward döneme damgasını vurmuştur. Ward, lobiciliği resmî yemeklerde rahatsız edici düzeyde olmayan bir çerçeve içinde sorular sorma ve cevapları istediği hâle dönüştürme şeklinde yürütmüştür. Doğru Cevap C şıkkıdır.

Washington DC’de bulunan Başkent Lobicileri üç temel gruba ayrılmaktadırlar: Bilgi Toplayıcılar, Temsilciler ve Bireysel Lobiciler. “Bilgi Toplayıcı Lobiciler” devlet yönetimiyle ilgili işlerde, gizli ya da açık şekilde istihbarat yapanlardır. Gizli faaliyet gösterenler, müşterilerin özel amaçları için, açık olanlar ise kamuoyunu şekillendirme amaçlı çalışırlar. İkinci tür lobiciler, “Temsilci” olarak adlandırılan, yasal danışmanlık çerçevesinde faaliyet gösteren lobicilerden oluşan “hukuk firmaları”dır. Bu firmalar belirli konularda uzmanlaşmış ve uzmanlık alanları çerçevesinde hizmet sunmaktadır. Son tür lobiciler “Bireysel Lobiciler”dir.