LİMAN VE TERMİNAL YÖNETİMİ

Gemi Operasyonları, ana hatları ile limana hizmet almak için uğrak yapan gemilere yönelik operasyonlardır. Geminin demirlemesi, rıhtıma yanaşması, rıhtımdan ayrılması, liman baseni ve gemi manevra alanlarındaki operasyonlar gemi operasyonları dahilindedir. Doğru cevap B'dir.

Kapı + Apron (Supalan): Yükün limanda hiçbir işlemden geçmeden doğrudan aprona götürülüp
gemiye yüklenmesi işlemdir. Benzer durum boşaltmada da görülebilir. Yükün tehlikeli yük olması
ya da liman sahasında depolama yetersizlikleri gibi bazı durumlarda bu bir zorunluluk olabilir. Doğru cevap C'dir.

Liman operasyonları terminal bazında farklılık gösterir. Bu farklılıklar; Sıvı Dökme Yük Terminalleri, Kuru Dökme Yük Terminalleri, Genel Yük Terminalleri ve Konteyner Terminalleridir. Doğru cevap D'dir.

Gemiye yüklenecek konteyner ihraç, transit ya da kabotaj rejimlerinden birisine tabi olabilir. Konteyner taşımacılık sistemi içinde yükleme yapılırken konteynerin olası birçok akışı olabilir. Bu akışların en fazla kullanılanları aşağıdaki gibidir.

Dolu konteyner yükleme akışları:
• Fabrika + Kapı + Apron (Supalan)
• Fabrika + Kapı + Dolu konteyner istif sahası + Apron
• (Liman içindeki) Boş konteyner istif sahası + CFS + Dolu konteyner istif sahası + Apron
• (Liman dışındaki) Boş konteyner istif deposu + Kapı + Boş konteyner istif sahası + CFS + Dolu Konteyner istif sahası + Apron

Doğru cevap C'dir.

Rıhtım Verimliliği: Rıhtım ve terminalde hizmet üretimi ilişkisini tanımlar. Birim zaman diliminde
rıhtımın tamamı veya rıhtımın her bir metresi için ölçümler kullanılabilir. Doğru cevap B'dir.

Terminallerde verimlilik ölçümünde terminal unsurlarından rıhtım için;  Her bir rıhtımda hizmet gören gemi sayısı (gemi/yıl), Gemilerin rıhtımda geçirdikleri ortalama süre (saat), Geminin operasyon süresi/Geminin rıhtımda toplam kalma süresi değerlendirilir. Doğru cevap E'dir.

Liman baseni içinde, rıhtım alanlarında ya da limana yakın sularda gemiden-gemiye yük aktarılmasına Limbo denir. Doğru cevap C'dir.

Mavna; Kıyılarda ya da nehirlerde yük taşıma amaçlı kullanılan, genellikle bir römorkör vasıtasıyla
çekilen motorsuz ve mürettebatsız teknelerdir. Doğru cevap E'dir.

Kuru dökme yük terminallerinde yükün doğası gereği emici sistemler ve yürüyen bant sistemleri
gibi kesintisiz aktarıcı sistemlerle yükleme/ boşaltma yapılabileceği gibi sahil vinçleri de kullanılabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Tüm terminal türlerinde ayrım yapılmaksızın limanlardaki operasyonlar 5 ana gruba ayrılabilir: Gemi operasyonları, rıhtım operasyonları, iç taşıma operasyonları, depolama operasyonları ve kapı operasyonları.

Geminin demirlemesi, rıhtıma yanaşması, rıhtımdan ayrılması, liman baseni ve gemi manevra alanlarındaki operasyonlar gemi operasyonları dahilindedir.

İç Taşıma Operasyonları: Gemiden aprona indirilen yükün depolama sahalarına veya yükün depolama sahasından gemiye yüklenmek üzere aprona aktarılmasına yönelik operasyonlardır.

Depolama Operasyonları: Gemiden tahliye edilen ya da liman kapısından gemiye
yüklenmek üzere giren yükün liman sahasında geçici depolanmasına yönelik tüm operasyonları kapsar.

Liman sahasına kara tarafından gelen yükler ihracat amaçlı, ülke içindeki başka bir limana taşıma amaçlı (kabotaj) ve transit taşımacılık kapsamında gemilere yüklenebilir. Kapıdan giriş yapan yükün birçok süreçten geçerek gemiye yüklenme ihtimali bulunmaktadır:Bunlar,

Kapı + Apron (Supalan)

Kapı + Ambar/Sundurma/CFS + Apron

Kapı + Ambar/Sundurma/CFS + Depolama + Apron

Kapı + Depolama + Apron

Mavna (Barge): Kıyılarda ya da nehirlerde yük taşıma amaçlı kullanılan, genellikle bir römorkör vasıtasıyla çekilen motorsuz ve mürettebatsız teknelerdir.

Sıvı Dökme Yük Terminalleri
Sıvı dökme yük terminallerinin temel görevi, limanda elleçlenen sıvı yükün limana geldiği andaki ürün kalitesinde herhangi bir değişiklik olmadan elleçlenmesi, depolanması ve sevkiyatının sağlanmasıdır.

Ekipman Verimliliği:Bir çalışma saatinde elleçlenen yük miktarı/sayısının her bir vinç için ölçümüdür.

İş Gücü Verimliliği:Limanda çalışan personelin verimliliği ile ilgilidir. Belli bir zaman periyodunda iş gücünün izlenmesi ve her iş gücünün saat başı verimlilik oranının ölçülmesini kapsar.

Konteyner Yük İstasyonu (Container Freight Station-CFS)
Terminal sahası içinde yer alan, konteynerin doldurulup boşaltıldığı, ayrıca yüke katma değerli hizmetlerin verildiği tesislerdir. Eğer konteyner içi CFS’de dolduruluyor ise bu işleme “iç dolum/liman dolum”, konteyner içi CFS’de boşaltılıyorsa bu işleme de “iç boşaltım/liman boşaltım” adı verilir.

Gemi Operasyonları: Gemi operasyonlarından önceki ünitelerde bahsedilmiştir. Ana hatları ile limana hizmet almak için uğrak yapan gemilere yönelik operasyonlardır. Geminin demirlemesi, rıhtıma yanaşması, rıhtımdan ayrılması, liman baseni ve gemi manevra alanlarındaki operasyonlar gemi operasyonları dahilindedir. Bu hizmetlerin kendine has bir personel (kılavuz kaptan, römorkör kaptanı, palamarcı vb.) yapısı ve donanımı (römorkör, pilot botu, palamar botu vb.) olduğu için bu hizmetler dünyada ve Türkiye’de ağırlıklı olarak liman işletmeleri tarafından değil, özel sektör ya da kamu tarafından işletilen kılavuzluk, römorkaj ve palamar işletmeleri tarafından verilir.