LİMAN VE TERMİNAL YÖNETİMİ

Vinçler:Sahil vinçleri ve yüzer vinçler (maçuna) rıhtım ya da gemiye bitişik alanlarda yer alan, gemi ile kara ya da başka bir gemi arasında yükün aktarılmasında kullanılan, kaldırma, uzanma ve salınım yetenekleriyle öne çıkan donanımlardır. Daha sade bir ifade ile vinçler yükün
gemiden karaya, karadan gemiye ya da gemiden gemiye (limbo) aktarılmasında kullanılır. Sahil vinçlerine ve yüzer vinçlere sapan, kanca, kilit, polip, kapma, kepçe ya da konteyner kavrayıcı (spreader) gibi çeşitli ataşmanlar (eklentiler) eklenerek kuru dökme, karışık eşya, palet, varil, balya gibi çok farklı türde yük elleçlenebilir. Sahil vinçleri kendi içinde (sabit) raylı vinçler ve mobil vinçler olarak iki ana gruba ayrılır. Raylı sahil vinçleri sabitlenmiş bir ray üzerinde kıyıya paralel hareket ederken mobil vinçler lastik tekerleklidir ve liman sahasında istenilen noktaya götürülerek kullanılabilir.

Çekiciler: Gemiden vinç vasıtasıyla alınan yükü depo/istif sahasına aktaran/taşıyan lastik tekerlekli araçlardır. Bu güzergâhın tersinde yani depodan aprona doğru yük aktarmada da kullanılırlar. Bazı türlerinde yük doğrudan üzerlerine konulurken (Otomatik kılavuzlu araçlar-AGV gibi), bazıları dorse (şase, treyler) üzerine konulan yükün çekilmesinde kullanılırlar.

Manifold: Tek bir borudan gelen sıvıyı farklı boru hattına/hatlarına aktaran/ayrıştıran ekipmandır. Bu sayede sıvı yük akışı başka hatta/hatlara aktarıldığı gibi aynı anda farklı tanklara da yönlendirilebilir. Gemi üzerinde ya da terminal üzerinde yer alabilir.

Gaz geri dönüş sistemleri: Yükleme boşaltma sırasında ortaya çıkabilecek tehlikeli/zararlı gazların bertaraf edilmesinde kullanılan sistemlerdir.

Terminal çekicisi: Apron ile depolama alanları arasında yükün aktarımını sağlar.

Polip ve kapmalar: Gemi ambarında yığın hâlinde olan yükü boşaltma için kullanılan hidrolik veya manuel ataşmanlardır. Polipler daha çok hurda demir, taş gibi yüklerin boşaltılmasında kullanılırken kapmalar tahıl gibi küçük taneli yüklerin boşaltılmasında kullanılır.

Terminal çekicisi: Dorse üzerine konulan yükü çeker.

Otomatik kılavuzlu araç (Automated Guided Vehicle-AGV): Bir tür terminal çekicisidir. Ancak elektrikli batarya ile operatörsüz (insansız) olarak ve ofisten kumanda edilerek hizmet verir.

Forklift: Konteyner yük istasyonlarında (CFS) konteyner içinin doldurulup boşaltmasında kullanılan çatallı ve esnek iş makineleridir.

Taşmalı konteyner aparatı: Çıkıntılı konteynerler operasyonlarının hızlı ve güvenli bir şekilde yapılmasını sağlayan aparattır.

Donanımın kaldırma, uzanma ve salınım kapasitelerine dikkat etme ilkesi, yük elleçlemenin emniyet ilkesi ile ilgilidir.

Yükleyiciler/yığıcılar: Yükün başka bir araca yüklenmesi, ya da yükün depo alanı ya da gemi ambarında bir noktaya yığılması için kullanılan ekipmanlardır. Bu gruba örnek olarak yükleyiciler (loder) ve ekskavatörler gösterilebilir.

Ekipman türlerinde yer yer bahsedildiği gibi bazı yardımcı ekipmanlar da vardır. Bunlar dorse (şase, treyler), huni (hopper), sapan, kanca, kilit, polip, kapma, kepçe ya da konteyner kavrayıcı (spreader) olarak sayılabilir. Bu ekipmanlar yalnız başına değil, diğer ekipmanlar ile birlikte kullanılırlar.

Manifold, sıvı yük terminallerinde kullanılan ekipmanlardan biridir. Tek bir borudan gelen sıvıyı farklı boru hattına/hatlarına aktaran/ayrıştıran ekipmandır.

Resimde görülen ekipman bir yüzer vinçtir. Yüzer vinç (Maçuna, Floating Crane), denizde bir duba üstüne kurulan, ağır yükleri kaldırmada ve gemiye yüklemede kullanılan vinçtir.

Resimde görülen ekipman bir konteyner kavrayıcıdır (spreader). Raylı sahil vinçlerine ya da mobil vinçlere takılan konteyner elleçleme ataşmanıdır.

Lasher/Unlasher, gemi üzerinde araç bağlama/çözme işlemini yapan personeldir.

Yolcu terminallerinde yolcuların gemiye indirilip bindirilmesinde borda merdivenleri (Gangways) kullanılabilir.

Verilen faktörlerin hepsi, konteyner terminallerinde ekipman kombinasyonu seçiminde dikkate alınan faktörler arasındadır.

Resimde, Çekici + İstif Makinesi Sistemi (CRS/ECS) görülmektedir.