LİMAN VE TERMİNAL YÖNETİMİ

Emniyet :Yüke uygun ve yüke özel elleçleme donanımı (ekipmanı) kullanma

Güvenlik: Düzenli sayım ve puantaj

Etkinlik: Sadeleşme ve standardizasyon

Çevre duyarlılığı: Acil durum planlaması ve risk yönetimi ve Yerel, bölgesel ve ulusal acil müdahale planlarına uyum

Etkinlik:

• En uygun (optimal) donanım kullanımı ve teknolojiden yararlanma

• Operasyon sürelerinin en aza indirilmesi ve yük hareketlerinin hızlandırılması için uzmanlaşma (ihtisaslaşma)

• Verimliliğin sürekli geliştirilmesi ile ölçek ekonomileri yaratılması

• Sadeleşme ve standardizasyon

• Bakım-tutum programları

• İş başı eğitimleri ve çalışanların motivasyonu

• Doğru yükün doğru zamanda doğru yere teslimi için yüklerin hattına, ithal-ihraç oluşuna, gideceği yere, türüne, alıcısına göndericisine göre ayrılması

Yükleyiciler/yığıcılar: Yükün başka bir araca yüklenmesi, ya da yükün depo alanı ya da gemi ambarında bir noktaya yığılması için kullanılan ekipmanlardır. Bu gruba örnek olarak yükleyiciler (loder) ve ekskavatörler gösterilebilir.

Vana: Akışı açıp kapamaya yarayan ekipmandır. Vana içindeki akışı açma ve kapama teknolojisine göre (kulaklar) farklılıklar gösterir (Globe, kelebek vana, mov vana vb.). 

Manifold: Tek bir borudan gelen sıvıyı farklı boru hattına/hatlarına aktaran/ayrıştıran ekipmandır. Bu sayede sıvı yük akışı başka hatta/hatlara aktarıldığı gibi aynı anda farklı tanklara da yönlendirilebilir. Gemi üzerinde ya da terminal üzerinde yer alabilir.

Hortum ağacı: Sıvı yükün yükleme ve boşaltmasında kullanılan hortumların bir arada yer aldığı mekanizmadır.

İnert gaz sistemi: Yükleme öncesinde yükleme yapılacak tankta yangın çıkma tehlikesini engellemek için tanktaki oksijen seviyesini belirli bir yüzdenin (%8 gibi) altına düşüren sistemdir. Ekipman bu işlemi tanka azot gazı ya da geminin baca gazını basarak yapar. Ayrıca yükleme sonrasında gemi tanklarına azot örtüsü (Nitrogen blanket) yapılarak hem güvenlik sağlanır hem de ürün kalitesi korunur.

Esnek Hortum (Flexible hose): Yükleme kollarının olmadığı durumlarda kullanılan yükleme/ boşaltma ekipmandır. Gemi ve liman arasında yük aktarımında kullanılır

Huni (Hopper): Tahıl, kömür, hurda demir gibi taneli/parçalı yüklerin gemiden alındıktan sonra çekiciye yüklenirken yükün düzgün bir şekilde yüklenmesinde kullanılan ve apron üzerinde vincin ulaşabileceği bir noktaya konuşlandırılan V şeklindeki ekipmandır.

Tekerlekli yük terminallerinde yapılan işler “insan yoğun” iş grubu olarak değerlendirilebilir. Bu nedenle bu terminallerde yoğun iş gücü kullanılır. Araçların gemilere indirilmesi/bindirilmesi sırasında görev alan ekipler şu şekildedir:

• Şoför, Operatör (Yard Jockey, Yard Driver)

• İstifçi, Yanaştırıcı, Serdümen (Stower)

• Trafikçi, İşaretçi (Traffic Controllers)

• Lasher/Unlasher (Gemi üzerinde araç bağlama/çözme işlemini yapan personel)

• Servis Şoförü (Şoför ekibini taşıyan servisin şoförü)

• Sörveyör (Teslim, el değiştirme noktalarında araçların kontrollerini yapan personel)

• Yıkama Personelleri (Yıkama istasyonunda konuşlanan personel)

• Akü Şarj Personelleri (Akü şarj istasyonunda konuşlanan personel)

• Yakıt İkmal Personelleri

Yolcu terminalleri öncelikle yolcu gemilerine güvenli bir yanaşma ortamı sağlamakla yükümlüdür. Bu terminallerde yolcuların gemiye indirilip bindirilmesinde borda merdivenleri (Gangways) kullanılabilir. Borda merdivenleri yolcuların ve mürettebatın gemiye güvenle indirilmesi ve bindirilmesine yardımcı olur. Ayrıca yolcu bagajlarının ve gemi kumanyasının yüklemesinde ve saha içinde çekilmesinde forklift, çekici, asansör, yükleme rampaları gibi ekipmanlar kullanılır. Yolcu ve eşya güvenliği için x-ray ve detektörler de bu terminallerde yer alır.

Ayrık Ayaklı Taşıyıcı (SC) Sistemi: Gemiden alınan konteynerin sahil vinciyle sahaya bırakılıp SC ile depolama sahasına taşınması ve yine bu ekipman ile istiflenmesi prensibiyle çalışır. Her bir sahil vincine atanan SC sayısı operasyonlardan elde edilmek istenen verimliliğe ve terminal sahasının boyutlarına bağlı olarak 4-5 adettir. Sistemin en önemli özelliği bu ekipmanın konteyneri yerden kendi başına kaldırabilmesi, taşıması ve istifleme yapabilmesinden dolayı operasyonların hızlı olmasıdır.

Otomatik Kılavuzlu Araç (AGV) + Raylı İstif Vinci (RMG) Sistemi: Bu sistemin avantaj ve dezavantajları şu şekildedir:

• RMG’ler RTG’lere göre daha geniş ve yüksek istif yapabilirler (12 konteyner yan, 7 konteyner yüksekliğe kadar)

• 4 istif yüksekliğinde her bir hektarda 1,000 TEU’nun üzerinde konteyner istiflenebilir

• RMG’ler RTG’lere göre daha dayanıklı ve güvenilirdir.

• Bakım onarım maliyetleri daha makuldür

• RTG’ye göre daha kolay otomasyona geçebilirler

• Bu sistemin kurulum maliyetleri oldukça yüksektir

Konteyner istifleme operasyonlarını gerçekleştiren elleçleme ekipmanları arasında performanslarına göre bir karşılaştırma yapıldığında, birim depolama alanı içerisinde en fazla konteyner depolama kapasitesine sahip olan ekipman RMG’dir. Daha sonra ise RTG ve SC gelir.

Terminallerde gemi ya da diğer taşıtlara yapılan yükleme, araçlardan yük boşaltma ile liman istif sahaları ve depolarına/ depolarından gerçekleştirilen tüm yük hareketlerinin planlanması, örgütlenmesi, eşgüdümü, icrası ve denetimini kapsayan işleme yük elleçme denir. Doğru cevap "B" seçeneğidir.

Yük işlem alanlarının temizliği ve düzenliliği 'emniyet' ilkesiyle ilişkilidir. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Yükün istifi sırasında kayma ve devrilmesini engellemek için takozlama ve bağlanması 'Emniyet' ilkesiyle ilişkilidir. Bu nedenle doğru cevap "A" seçeneğidir.

Bozulma, ısınma, kimyasal tepkime olasılığına karşı yükün suyla temas etmemesine dikkat etme 'Emniyet' ilkesi ile bağlantılıdır. Dolayısıyla doğru cevap "E" seçeneğidir.

Fonksiyonlarına göre yük elleçme ekipmanları vinçler, çekiciler ve kesintisiz aktarıcılardır. Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Sayaçlar yüklenen ve boşaltılan yükün miktarını ölçen ekipmandır. Bu veriler stok kontrolünde, evrak işlerinde ve faturalandırmada kullanılır.

Esnek hortum ve yükleme kolları sıvı dökme yük terminallerinde kullanılır. Kuru dökme yük terminallerinde  ise huni, mobil vinç , polip ve kapmalar kullanırılır. dolayısıyla cevap II, III, V şeklide olmalıdır. Doğru cevap "A" seçeneğidir.

Kafes: Yüksekte çalışan personeli taşımada kullanılan araçtır. Doğru cevap "B" seçeneğidir.

Karma sistemler ekipman kombinasyonudur. Kombinasyon seçiminde dikkate alınan faktörler enerji fiyatları, sahanın geometrik şekli, ağırlıklı yük rejimi, ve iş gücü maliyetleridir. Doğru cevap D'dir.

Tipik bir konteyner terminalinde yer alan yük elleçlemeye yönelik önemli aktiviteler şu şekildedir: Konteynerlerin kamyonlarla terminale girişi, konteynerlerin kamyondan ihracat sahasında depolanması, ihracat sahasından alınarak gemiye yüklenmesi, ithalat konteynerlerinin gemiden boşaltımı ve ithalat sahasında istifi, konteynerlerin kamyonlarla terminalden çıkışı. Konteynerlerin kamyonlara yüklenmesi bu sürece dahil değildir. Doğru cevap C'dir.