LİMAN VE TERMİNAL YÖNETİMİ

Liman varlıkları dört sınıfa ayrılır. Bunlar temel liman altyapıları, operasyonel liman altyapıları, liman üstyapıları ve liman ekipmanlarıdır. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Temel liman altyapıları, ağırlıklı olarak inşaat ve kıyı mühendisliğinin çalışma alanına girer. Bu yapılar içinde: 
a) (Deniz yolu) Yaklaşım kanalı 
b) Liman giriş ağızı 
c) Limanı dalga, rüzgâr ve akıntı gibi etkilerden koruyan yapılar (Mendirek ve Dalgakıranlar) 
d) Limanın kara ulaşım bağlantıları (Kara yolu, Demir yolu, boru hattı, tüneller gibi) 
e) (geri sahada uygun nehirler varsa) liman içi su yolları sayılabilir.

Kıyıya paralel olarak inşa edilen gemi yanaşma yerlerine rıhtım denilir. Bu nedenle doğru cevap C olmaktadır.

Liman üstyapıları içinde limanın idari binaları, tahıl siloları, limanın zemin kaplamaları, park alanları, depolar, yük istifleme alanları tamir bakım atölyeleri sayılabilir. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Liman bölgesinde hizmet talep eden taraflar şu şekilde belirtilir: a)Taşıtanlar ve Yükletenler b)Donatanlar, Armatörler ve Gemi Kiracıları c)Gemi Acenteler. Bu nedenle doğru cevap C olmaktadır.

Limanlarda ana hizmet arzını yaratan ve talep eden kurum ve kuruluşlara ek olarak liman bölgelerinde genellikle kamu tarafından yetkilendirilen kurumsal denetim ve zorunlu hizmet kuruşları da yer alır. Bu kurum ve kuruluşlar şu şekilde ifade edilir: a)Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı b)Liman Başkanlığı c) Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü d)Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü e)Emniyet Müdürlüğü f)Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı g)Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü h)Sahil Güvenlik Komutanlığı. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Terminal operatörleri, (kılavuzluk, römorkaj, palamar ve gemi bakım/onarım hizmetlerinde olduğu gibi) yük elleçleme işlerini başka bir işletmeye (belirli bir süre için) devredebilir. Yükleme/boşaltma yüklenicileri olarak adlandırılan bu işletmeler
liman sahası içinde yük elleçleme işlemlerini yürütürler. Bu nedenle doğru yanıt B olmaktadır.

Gemilerin yanaştığı, yüklerin taşıma modunun değiştirildiği ve yüklere lojistik hizmetlerin verildiği kıyı tesisine liman denir. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Elleçleme : Yükün liman sahası içinde gemiden alınması, gemiye yüklenmesi, depolanması gibi liman içinde yüke verilen hizmetlerin tamamını kapsayan bir ifadedir. 

Temel liman altyapıları, ağırlıklı olarak inşaat ve kıyı mühendisliğinin çalışma alanına girer. Bu yapılar içinde: 

• (Deniz yolu) Yaklaşım kanalı, 

• Liman giriş ağızı, 

• Limanı dalga, rüzgâr ve akıntı gibi etkilerden koruyan yapılar (Mendirek ve Dalgakıranlar), 

• Limanın kara ulaşım bağlantıları (Kara yolu, Demir yolu, boru hattı, tüneller gibi), 

• (geri sahada uygun nehirler varsa) İç su yolları sayılabilir 

Operasyonel liman altyapıları içinde: 

• Liman içi su yolları, 

• (Gemi) Manevra daireleri, 

• “Liman baseni” adı verilen, doğal ya da yapay (tarama ile oluşturulan) liman içi su alanları, 

• Rıhtım duvarları ve iskeleler, 

• Şamandıralar, fenerler gibi gemi seyir (Navigasyon) yardımcıları 

sayılabilir. 

Bugün limanların birçok işlevinden bahsedebiliriz;

• Olumsuz hava ve deniz koşulları için barınak işlevi

• Yük ve yolcu elleçleme

• Gemilere destekleyici hizmetler verme

• Endüstriyel gelişim için bir üs

• Tedarik zincirinde ulaştırma modlarının kesişim noktası olma

Gemi Tedarik İşletmeleri: Gemilere kumanya (yiyecek, içecek vb.) ve yedek parça tedarik eden işletmelerdir. Dronlar ile tedarik deneme aşamasında olsa da tedarik faaliyetleri genellikle gemi rıhtımdayken gerçekleşir

Limanlarda ana hizmet arzını yaratan ve talep eden kurum ve kuruluşlara ek olarak liman bölgelerinde genellikle kamu tarafından yetkilendirilen kurumsal denetim ve zorunlu hizmet kuruşları da yer alır. Bu kurum ve kuruluşlar aşağıdaki gibidir: 

• Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, 

• Liman Başkanlığı, 

• Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü

Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü, 

• Emniyet Müdürlüğü, 

• Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 

• Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü, 

• Sahil Güvenlik Komutanlığı. 

Liman bölgelerinde yapılan ticari işlemleri kolaylaştırıcı kurum ve kuruluşlar da yer alır. Bu kurumlar ise aşağıdaki gibidir: 

• Brokerlik Firmaları (Bir komisyon karşılığında yüke gemi, gemiye yük bulan aracılardır). 

• Bankalar (Özellikle yatırım ya da satın alma finansmanı gibi mali konularda hizmet verirler). 

• Deniz Sigortacıları (Yükleri, gemi teknesini ve gemi makinelerini sigortalarlar). 

• P&I Kulüpleri (Tekne ve makine sigortalarının karşılamadığı zararları karşılarlar). 

• Gemi Klas Kuruluşları (Gemilerin kalite ve standartlarını denetleyen bağımsız işletmelerdir). 

• Sendikalar (Gemi adamları ve liman çalışanlarının haklarını korurlar). 

• Deniz Ticaret Odaları (Denizcilik iş dalının gelişimini sağlar ve üyelerin çıkarlarını korurlar). 

• İK İşletmeleri (Personel istihdamına aracı olurlar) 

Armatör gemi sahibidir. Donatan ise gemiyi işleten gerçek ya da tüzel kişi veya kişilerdir.

Yükleme/Boşaltma Yüklenicileri (Stevedore): Terminal operatörleri, (kılavuzluk, römorkaj, palamar ve gemi bakım/onarım hizmetlerinde olduğu gibi) yük elleçleme işlerini başka bir işletmeye (belirli bir süre için) devredebilir. Yükleme/boşaltma yüklenicileri olarak adlandırılan bu işletmeler liman sahası içinde yük elleçleme işlemlerini yürütürler 

Yük ve yolcu elleçleme: Limanlarda, gemiden gemiye (limbo), gemiden karaya ve karadan gemiye yükleme-boşaltma ve yük transfer faaliyetleri yürütülür, ayrıca yolcu hizmetleri verilir. Yük elleçleme hizmeti limanların temel işlevidir. 

Doğru cevap A'dır.