LİMAN VE TERMİNAL YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 8

Limanlarda ana hizmet arzını yaratan ve talep eden kurum ve kuruluşlara ek olarak liman bölgelerinde genellikle kamu tarafından yetkilendirilen kurumsal denetim ve zorunlu hizmet kuruşları da yer alır. Bu kurum ve kuruluşlar aşağıdaki gibidir: 

• Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, 

• Liman Başkanlığı, 

• Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü

Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü, 

• Emniyet Müdürlüğü, 

• Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 

• Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü, 

• Sahil Güvenlik Komutanlığı. 

Liman bölgelerinde yapılan ticari işlemleri kolaylaştırıcı kurum ve kuruluşlar da yer alır. Bu kurumlar ise aşağıdaki gibidir: 

• Brokerlik Firmaları (Bir komisyon karşılığında yüke gemi, gemiye yük bulan aracılardır). 

• Bankalar (Özellikle yatırım ya da satın alma finansmanı gibi mali konularda hizmet verirler). 

• Deniz Sigortacıları (Yükleri, gemi teknesini ve gemi makinelerini sigortalarlar). 

• P&I Kulüpleri (Tekne ve makine sigortalarının karşılamadığı zararları karşılarlar). 

• Gemi Klas Kuruluşları (Gemilerin kalite ve standartlarını denetleyen bağımsız işletmelerdir). 

• Sendikalar (Gemi adamları ve liman çalışanlarının haklarını korurlar). 

• Deniz Ticaret Odaları (Denizcilik iş dalının gelişimini sağlar ve üyelerin çıkarlarını korurlar). 

• İK İşletmeleri (Personel istihdamına aracı olurlar) 

Armatör gemi sahibidir. Donatan ise gemiyi işleten gerçek ya da tüzel kişi veya kişilerdir.

Yükleme/Boşaltma Yüklenicileri (Stevedore): Terminal operatörleri, (kılavuzluk, römorkaj, palamar ve gemi bakım/onarım hizmetlerinde olduğu gibi) yük elleçleme işlerini başka bir işletmeye (belirli bir süre için) devredebilir. Yükleme/boşaltma yüklenicileri olarak adlandırılan bu işletmeler liman sahası içinde yük elleçleme işlemlerini yürütürler 

Yük ve yolcu elleçleme: Limanlarda, gemiden gemiye (limbo), gemiden karaya ve karadan gemiye yükleme-boşaltma ve yük transfer faaliyetleri yürütülür, ayrıca yolcu hizmetleri verilir. Yük elleçleme hizmeti limanların temel işlevidir. 

Armatör sadece belirli bir rota üzerinde düzenli yük akışı olması durumunda bu taşımacılık tipini tercih eder. Yolcu gemileri, konteyner, Ro-Ro, şehir hatları düzenli deniz taşımacılığına örnek olarak gösterilebilir. Düzensiz deniz taşımacılığında ise belirli bir sefer programı söz konusu değildir.  Dökme yük ve proje kargo gemileri bu tip taşımacılığa örnektir.

Limanlarda verilen hizmetler yüklere ve gemilere verilen hizmetler olarak iki ana gruba ayrılır. Bu hizmetler de kendi içinde temel, destekleyici ve zenginleştirici hizmetler olarak üç gruba ayrılır. Temel hizmetler; 

- Yükleme
- Boşaltma
- İstifleme
- Yük Aktarma
- Limbo
- Puantaj
- Tartım
- Geçici
  Depolama
- İç Nakliye
- Güvenlik
  Hizmetleri

Düzensiz hatlarda taşıtanlar doğrudan liman işletmesinden hizmet talebinde bulunabildikleri gibi bu talebi taşıyanın acenteleri vasıtasıyla da iletebilirler. Düzensiz hatlarda, düzenli hatlarda olduğu gibi liman işlemlerinde armatör tarafından yetkilendirilmiş gemi acentesi kullanımı yaygındır. Ancak taşıtanlar, gemi kiracısı olduklarında ya da limandan depo/antrepo gibi hizmetleri talep ettiklerinde doğrudan liman kullanıcısı olurlar. Görüldüğü gibi taşıtanlar, düzensiz hat taşımacılığında limanın doğrudan kullanıcısı olabilmektedir.

Gemi Brokeri; taşıtanla taşıyanı buluşturan, yüke gemi ya da gemiye yük bulan, bu hizmeti karşılığında toplam navlun bedeli üzerinden bir komisyon (%3 gibi) alan profesyonel
kişi veya kuruluşlardır.

Limanlarda verilen hizmetler yüklere ve gemilere verilen hizmetler olarak iki ana gruba ayrılır. Bu hizmetler de kendi içinde temel, destekleyici ve zenginleştirici hizmetler olarak üç gruba ayrılır. Gemilere temel hizmetler;

- Kılavuzluk
- Römorkaj
- Palamar
- Barınma
- Yükleme
- Boşaltma
- İstifleme
- Limbo
- Ambar
  Kapağı
  Açma/Kapama
- Atık Alım

Limbo: Gemiden gemiye yük aktarma işlemidir. Hem yüke hem de gemiye verilen bir hizmet olarak değerlendirilebilir.

Palamar hizmeti gemilerin limana bağlanması ve çözülmesi işlemini kapsar. Palamar hizmetleri ile rıhtıma yanaşmış olan gemi halatlarının babalara volta edilmesi (bağlanması),
yeri belirlenmiş yanaşma yerinin markalanması (işaretlenmesi) ve bunun manevra sırasında pilota rapor edilmesi işlemleri yapılır.

Gemilere Verilen Destekleyici Hizmetler
• Tedarik Hizmetleri: Liman işletmesinden talep edilmesi durumunda gemilere çeşitli tedarik (yakıt, tatlı su, kumanya, malzeme gibi) hizmetleri verilir.
• Bakım ve Onarım Hizmetleri: Geminin talep etmesi durumunda gemilerin ve ekipmanların gerekli bakım ve onarımları liman sahasında yapılabilir.
• Güvenlik Hizmetleri: Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodu (ISPS) gereğince liman işletmeleri tarafından alınan tedbir ve uygulamalardan gemiler de yararlanmaktadır.

Kılavuzluk (Pilotaj) Hizmeti: Kılavuzluk hizmeti bu hizmetin görülmesi gerekli sularda (liman, kanal gibi) o yerin tüm özelliklerini ve şartlarını dikkate alarak seyir, manevra, demirleme, aborda (yanaşma) ve avara (kalkış) gibi hizmetleri kapsayan gemiyi güvenle yönetme işidir.

Antrepo Hizmeti: İthal edilen yükler, yurt içine girişinden önce ilgili gümrük mevzuatı gereğince bazı gümrük işlemlerine tabidirler. Bu işlemlerin yerine getirilmesinin belli bir süre alması ya da ithalatçıların yükü hemen millîleştirmek istememesi gibi nedenlerle bu yüklerin depolarda bekletilmesi gerekebilir. Ağırlıklı olarak ithal yüklerin bu şekilde muhafaza edildikleri yerlere antrepo adı verilir.

ikiye ayrılır

düzensiz hat taşımacılığı tarifesiz taşımacılık

proje kargo gemileri

Taşıtanlar ve Yükletenler-Lojistik Hizmet Sağlayıcıları-Taşıyanlar ve Acenteleri-Liman İşletmesi

Taşıtanlar ve Yükletenler-Gemi Brokerleri-Taşıyanlar ve Acenteleri-Liman işletmesi