LİMAN VE TERMİNAL YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 2

Güncel kapasite limanın geçmişteki yıllar içinde gerçekleştirebildiği en yüksek yük hacmi dikkate alınarak hesaplanır. Örneğin bir liman geçmişte bir ayda en fazla 1 milyon ton yük elleçlemesi yaptıysa limanın kapasitesi 1 yıl için 12 milyon ton olarak kabul edilir.

Ekonomik olarak baktığımızda uluslararası ticari rotalara ko- lay erişebilmek, verimli işleyen limanlara sahip olabilmek, dünyada deniz ticaretiyle elde edilen gelirlerden pay alabilmek ve bir denizci millet ola- bilmek bir ülke için önemli faydalar sağlayacaktır. Bugün denizci millet olarak anılan ulusların nere- deyse tamamı dünyanın gelişmiş ve refah ülkeleri arasındadır.

Doğru Cevap: A seçeneğidir.

Liman planlaması esnasında inşaat, jeoloji, oşinografi, kıyı mühendisliği, liman mühendisliği, işletmecilik gibi birçok bilim dalına ilişkin bilgi birikimi ve ortak çalışma gerektirir. Bu yüzden liman planlaması çok disiplinli bir alan olarak teknik bir konudur.

Doğru cevap: C seçeneğidir.

Deniz taşımacılığı hizmetleri, düzenli ve düzensiz hat taşımacılığı olarak ikiye ayrılır. Düzenli hat taşımacılığı tarifeli (liner), düzensiz hat taşımacılığı ise tarifesiz (tramp) taşımacılık olarak da adlandırılır. Doğru cevap C'dir.

Liman Planlama, mevcut ya da planlanan bir limanda uygulanması gerekli unsurların kısa dönem, orta dönem ya da uzun dönem için hazırlanması işidir.

Doğru cevap: E seçeneğidir.

Liman Geliştirme, mevcut bir limanı içinde bulunduğu dönemin gerektirdiği gelişmişlik düzeyinde tutma ve bu düzeyden daha da ileri bir seviyeye çıkarma gayretidir.

Doğru cevap: D seçeneğidir.

Liman tesisleri oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir ve limanlar kendi içinde kapalı bir sistem değildir. Aksine limanlar dış dünya ile oldukça yoğun bir etkileşim içindedir. Hatta bu etkileşimin seviyesi limanın iş yoğunluğu ile doğru orantılıdır. Bir limanda ne kadar çok etkileşim varsa o kadar çok yük yoğunluğu vardır (bu durum tersi için de geçerlidir).

Doğru cevap: D seçeneğidir.

Taşıtanlar doğrudan gemi acenteleri ile iletişime geçebiliyorsa neden aracı kullanma ihtiyacı duyarlar? Bu soru akıllarda yer edebilir. Taşıtanların forvarder gibi lojistik hizmet sağlayıcılardan hizmet almaları dünyada ve Türkiye’de oldukça yaygındır. Hatta bazı ülkelerde forvarder kullanımı zorunludur. Türkiye’de forvarder kullanımının temel nedenleri taşıtanların kendi çıkarlarını koruyan, daha iyi navlun teklifleri veren ve katma değer lojistik hizmetleri sağlayan aracılara stratejik bir çözüm ortağı olarak ihtiyaç duymasıdır. Bu sayede taşıtanlar kendi öz faaliyetlerine (üretim gibi) odaklanacak, taşıma işlerinde dış kaynaklama (outsourcing) yoluna gideceklerdir. Doğru cevap B'dir.

Yatırım dönemi proje yatırımının başlaması için gerekli kamusal izinlerin alınması, inşaatı yapacak olan yüklenici işletmelerle anlaşmaya varılması ve proje finansmanının sağlanması için finans kurumları ile iletişime geçilmesi gibi müzakerelerle başlar. Tüm bu temaslarda önemli bir müzakere süreci yürütüldüğü için bu aşamaya “müzakere aşaması” adı verilir.

Doğru cevap: D seçeneğidir.

Gemi Brokeri; Taşıtanla taşıyanı buluşturan, yüke gemi ya da gemiye yük bulan, bu hizmeti karşılığında toplam navlun bedeli üzerinden bir komisyon (%3 gibi) alan profesyonel kişi veya kuruluşlardır. Doğru cevap C'dir.

Makro analizler limanın kurulacağı kıta, ülke ve o ülke içindeki coğrafi bölge analizlerini içerir. Bu analizlere “makro analizler” adı verilmesinin en temel nedeni, seçilecek bölgenin 6 makro çevre unsuru (Ekonomik, Demografik, Politik-Yasal, Teknolojik, Doğal, Sosyal-Kültürel) kapsamında analizlerinin yapılmasından dolayıdır. Örneğin limanın kurulacağı ülkenin makroekonomik göstergeleri o ülkeye yatırım yapılıp yapılmayacağı konusunda önemli ipuçları verecektir. Makro analizler sonucunda belirli bir ülke ya da bölge seçilmesi durumunda mikro analizlere geçilir.

Doğru cevap: A seçeneğidir.

Liman yeri seçiminde mikro analizler çok daha kapsamlı, zaman alıcı ve maliyetlidir. Tespit edilen muhtemel liman yerleri belirli kriter ve analizlerle değerlendirilmekte ve sonrasında nihai yer kararı verilmektedir. Bu analiz ve kriterlerden biri olan Sahanın deniz ulaşım özellikleri:

-  Mevcut deniz trafiği

-  Gemi seyir (Navigasyon) özellikleri

-  Deniz yolu ile taşınan yük ve yolcu yoğunluğu kriterlerini içermektedir. 

Doğru cevap: C seçeneğidir.

Güvenilir bir talep tahmini yapmak için nicel yöntemlerin nitel yöntemlerle desteklenmesi gerekir. Bu kapsamda uzman görüşleri, bölgede yapılan stratejik anlaşmaların boyutu, transit, uluslararası, bölgesel ve yerel art alandaki genişleme ve gelişmeler, küresel/bölgesel krizlerin etkisi, ulaşım altyapısındaki gelişmeler ve yatırımlar, mevzuattaki gelişmeler (demir yolu taşımacılığının serbestleşti- rilmesi gibi) ve lojistik sektöründeki gelişmelerin değerlendirilmesi ve tüm bu gelişmelerin yük talebine olacak muhtemel etiklerinin öngörülmesi gerekmektedir. Zaman serisi nicel yöntemlerden biridir.

Doğru cevap: E seçeneğidir.

Puantaj: Yükleme veya tahliye işlemlerine nezaret ederek, yükleme veya tahliyesi yapılan eşya miktarının kayıt altına alınmasıdır. Doğru cevap E'dir.

Çağlar (2012)'ın belirlediği kapasite değişkenleri uyarınca coğrafi konum liman kapasitelerinin belirlenmesinde yararlanılan ölçütlerden biri değildir.

Doğru cevap: E seçeneğidir.

Limanlarda yüke verilen temel hizmetlerden biride shifting yani yük aktarmadır. Yük Aktarma (Shifting); bir gemideki eşyanın (aynı gemi ambarı içinde, diğer ambara veya gemi güverteleri arasında) gemiden indirilmeksizin yer değiştirilmesini ifade eder. Bazı durumlarda (özellikle genel kargo ve konteyner yüklerinde) gemideki bir eşyanın tahliyesi için üstündeki başka bir eşyanın gemiden iskele veya rıhtım üzerine alınması da gerekir. Bu işleme de “İskele üzeri shifting” adı verilir. Doğru cevap D'dir.

Yüke Verilen Destekleyici Hizmetlerden biri de antrepo hizmetidir. İthal edilen yükler, yurt içine girişinden önce ilgili gümrük mevzuatı gereğince bazı gümrük işlemlerine tabidirler. Bu işlemlerin yerine getirilmesinin belli bir süre alması ya da ithalatçıların yükü hemen millîleştirmek istememesi gibi nedenlerle bu yüklerin depolarda bekletilmesi gerekebilir. Ağırlıklı olarak ithal yüklerin bu şekilde muhafaza edildikleri yerlere antrepo adı verilir. Buraya alınan yüklerin vergisi henüz ödenmemiştir ve gerekli işlemler tamamlanana kadar yükler burada antrepo işletmecileri tarafından koruma altına alınır. Liman içinde depolama alanlarına konulan yüklere ilişkin bir süre sınırlaması varken (45 gün), antrepolara alınan eşyalara ilişkin bir süre sınırlaması yoktur. İthal edilen yüklerin antrepolarda bekletilmesine ilişkin süre sınırlamasının olmaması antrepoların en önemli avantajıdır. Doğru cevap D'dir.

İthal edilen yükler, yurt içine girişinden önce ilgili gümrük mevzuatı gereğince bazı gümrük işlemlerine tabidirler. Bu işlemlerin yerine getirilmesinin belli bir süre alması ya da ithalatçıların yükü hemen millîleştirmek istememesi gibi nedenlerle bu yüklerin depolarda bekletilmesi gerekebilir. Ağırlıklı olarak ithal yüklerin bu şekilde muhafaza edildikleri yerlere antrepo adı verilir. Buraya alınan yüklerin vergisi henüz ödenmemiştir ve gerekli işlemler tamamlanana kadar yükler burada antrepo işletmecileri tarafından koruma altına alınır. Liman içinde depolama alanlarına konulan yüklere ilişkin bir süre sınırlaması varken (45 gün), antrepolara alınan eşyalara ilişkin bir süre sınırlaması yoktur. İthal edilen yüklerin antrepolarda bekletilmesine ilişkin süre sınırlamasının olmaması antrepoların en önemli avantajıdır. Doğru cevap A'dır.

Kılavuzluk ve römorkaj hizmeti, kılavuz kaptanın gemiye çıkması ve römorkörün gemi yanına varması ile başlar ve kılavuz kaptanın ve römorkörün gemiden ayrılması ile biter. Doğru cevap C'dir.