LABORATUVAR HAYVANLARINI YETİŞTİRME VE SAĞLIĞI

ORTA SIKLIKTA KULLANILANLAR

Kobay, Hamster, Kedi, Tavşan, Köpre, Domuz, Maymun, Şempanze

Üst takım : Hystricomorpha

Kromozom sayısı (diploid): 64

Deney hayvanı olarak kobaylar bilimsel laboratuvar araştırmalarından özellikle immün sistem (bağışıklık sistemi) hastalıklarının tanı ve tedavisi, genetik kontrol, anaflaktik şok ve alerjik encephalomyelitis çalışmalarında, hipersensitivite çalışmalarında, hastalığa neden olan mikroorganizmalar için uygun bir konak olması sebebiyle özellikle mikobakteria ve tüberküloz çalışmalarında kullanılmak üzere tercih edilirler.

Sadece karanlıkta ya da geceleri aktif olan hayvanlar için noktürnal ifadesi kullanılır.

Gerbillerin damızlık olarak kullanımı için uygun görülen yaş 2,5-3 aylık bir erişkinliktir. Cinsiyet ayrımı yavruların sütten kesildikleri ortalama 20-30 günlük
sürenin sonunda hemen yapılmalıdır. Gerbillerde cinsiyet ayrımı diğer deney hayvanlarında da olduğu gibi kolay biçimde yapılır. Cinsiyet ayrımı için anogenital mesafe kolay bir belirleyicidir. Erkeklerde bu mesafe dişilerdekinin iki katı kadardır ve anogenital bağlantı hattı ince ve tüylerle kaplıdır. Skrotal keseler koyu renklidir. Dişilerde ise yarım santimetrelik kısa bir anogenital mesafe bulunur. Ayrıca bağlantı hattında üçgen şeklinde tüysüz bir alan yer alır. Erkeklerde koyu renkli ve dikkat çekici scrotal kese bulunmasına karşın dişi gerbillerde bulunmaz. Gerbillerde östrus döngüsü 4-6 gün ve gebelik süreleri 21-24 gün arasında değişir. Bir doğumda 4-6 kadar yavru meydana getirilir.

Araştırmacılar tarafından hamsterlerin deney hayvanı olarak tercih edilmelerinin çeşitli nedenleri vardır. Parazit, virus, insan tümörleri ve bakterilere toleranslı olması, insan dâhil diğer canlılara göre tümör aşılama açısından immünolojik anlamda avantaj sağlayan yanak keselerine sahip olması bu nedenlerin başında gelir. Bunlara ek olarak hamsterlerin gebelik sürelerinin kısa olması teratojenik çalışmalarda tercih edilme nedenlerindendir. Düşük kromozom sayısına sahip olduklarından sitogenetik ve hücre doku kültürü araştırmaları için uygun olan hamsterler gebelikte diyabet (şeker) hastalığı araştırmaları için de kullanılır.

ÖZEL DENEYLERDE KULLANILANLAR; Kurbağa, Kaplumbağa, Yılan, Meyve Sineği, Gelincik, Omurgasızlar.

Hamsterler ortam ya da çevre sıcaklığı 5-6 °Cderecenin altına düşmesi ve aydınlık periyodunun da 8 saatten daha kısa olduğu dönemlerde kış uykusuna yatarlar. Kış uykusundaki hamsterlerde nabız, solunum ve vücut sıcaklığı oldukça düşer. Uyaran olduğunda ise kış uykusundan uyanabilirler. Kış uykusu başladığında 2 ya da 3 gün uyuyan hamsterler besin ve su ihtiyaçlarını karşılamak üzere 12 saat kadar kısa bir süre için tekrar uyanırlar. Bu kısa süre içinde hayvanların metabolizmaları tekrar normale döner.

Tavşanlarda 2 çeşit dışkı bulunur. “Caecotroph” adı verilen ve yumuşak olan dışkı körbağırsak dışkısıdır. Bu dışkı özellikle B vitamini gereksiniminin karşılanması amacıyla hayvan tarafından tekrar yenir. Sert nitelikte olan dışkı ise normal bağırsak dışkısıdır ve hayvan tarafından tekrar tüketilmez.

ÖZEL DENEYLERDE KULLANILANLAR

KURBAĞA

KAPLUMBAĞA

YILAN

MEYVE SİNEĞİ

GELİNCİK

OMURGASIZLAR

Döngü içerisinde bir kez kızgınlık gösterenlere monoöstrus hayvanlar denir?

Kobaylar mevsime bağlı kalmadan sürekli poliöstrus gösterirler ve yılda 2 kez doğum yaparlar.

Göz ve kulakları kapalı olarak doğan gerbil yavrularının kulakları 3-7 günlük iken, gözleri ise 15. günden sonra açılır

Gerbillerin damızlık olarak kullanımı için uygun görülen yaş 2,5-3 aylık bir erişkinliktir

16.günden itibaren gözleri açılarak yardım almadan kendi yemlerini alıp beslenmeye başlarlar.

Hamsterlerin idrarı süte yakın bir renkte olmakla beraber pH’sı 8 gibi alkali bir özelliktedir. Diğer deney hayvanlarına göre kan serumlarındaki kolesterol seviyesi en yüksek olan hayvandır

Hamsterlerin dişilerinde östrus döngüsü 4 gün, gebelik süreleri ise 16 gündür. Bir doğumda ortalama 6-8 kadar yavru meydana getirilir.

Tavşanlarda yeni doğan yavruların cinsiyet ayrımı kolaylıkla yapılabilir. Çünkü bu hayvanlarda genital bölgeye sıkma biçiminde hafifçe baskı uygulandığında cinsiyeti belirleyen organlar dışarı çıkar. Yeni
doğan yavrular 6-8 haftalık olduklarında sütten kesilirler.

Tavşanlar için laboratuvarda ortamında en uygun sıcaklık 15-20 °C olmalıdır