LABORATUVAR HAYVANLARINI YETİŞTİRME VE SAĞLIĞI

Doğal ortamında yaşamını sürdüren canlılar, çevrelerinde meydana gelen birçok fiziksel değişiklikle mücadele etmek zorundadır. Bu değişikliklere uyum sağlayabilen canlılar hayatta kalabilirler. Sıcaklık, nem, ışık şiddeti ve ortamın hava şartları gibi değişkenler, yaban hayatında canlıların uyum sağlamak zorunda olduğu koşullar arasında sayılabilir. Bu tip çevresel değişkenler, laboratuvar ortamında kontrol altında tutularak, yetiştirilecek deney hayvanının ihtiyaç duyduğu sabit ya da başka bir deyimle optimum düzeye getirilebilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Deney sonunda oluşacak atıkların bertarafı biyogüvenlik açısından önem taşımaktadır. Mevcut tesisin biyogüvenlik kurallarına uygun olup olmadığının da yetkili bir komisyon tarafından incelenmesi gerekmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Tesis içerisinde yer alan servis alanları, tesis içerisinde deney hayvanları üretim, barındırma ve deney sonrasındaki bertaraf işlemleri sırasında ilgili personelin kullandığı oda ve alanları kapsamaktadır. Bu alanlar aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:

Doğru cevap C seçeneğidir.

Reanimasyon (uyandırma) odası, deney sonrasında anestezi altında cerrahi işlem görmüş hayvanların yeniden uyanıncaya kadar gözetim altında tutulduğu odalardır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Kontrollü bir şekilde düzenli ışık/karanlık döngüleri, gece/gündüz döngüsünü hayvanların ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde standardize edilmelidir. Genel olarak bu süre 12/12 saat aydınlık/karanlık şeklinde kullanılmaktadır. Tesisi çevreleyen pencerelerin de doğal ışık kaynağı olduğu unutulmamalı ve deney hayvanlarının bulunduğu odalarda pencere olmamalıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Ortamda sıcaklığın 20-24 °C arasında tutulması istenen durumdur. Tesis içerisindeki günlük sıcaklık değerleri her odada bulunan termostatlar yardımı ile ölçülmeli, düzenli olarak takip edilerek kayıt altına alınmalıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

20-25 gram canlı ağırlık aralığındaki fareler için, yaşam kafesinde hayvan başına 70 cm² taban alanı olmalıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kafesler için kullanılan malzeme, son zamanlarda artık çok tercih edilmese de, paslanmaya dayanıklı, çelikten üretilmiş veya kafes içerisini gösterecek nitelikte, sert plastikten (polikarbon, polipropilen vb.) üretilmiş malzemelerdir. Eskiden kullanılan galvaniz kaplı kafes malzemeleri artık kullanılmamaktadır. Bunun nedeni, kafes içerisindeki hayvanların bu malzemeyi kemirmeleri sonucu çinko yemeleri ve bundan zarar görmeleridir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yemlerin ideal tüketim zamanları 3 aydır ancak uygun saklama koşullarında 6 ay içerisinde tüketilebilir. Üretiminden itibaren 6 ayın üzerinde beklemiş yemlerin zamana bağlı olarak besleyici değerinde azalma meydana gelmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Zenginleştirmede materyalleri hayvan üzerindeki amaca göre çeşitlilik gösterirler. Bunlar, sosyal- fiziksel faaliyetler, yem arama, gibi aktiviteleri gerçekleştirmek için kullanılabilecek alet ya da oyuncaklar olabilir. Zenginleştirme materyalleri, ağaç oyukları, kırpılmış kâğıtlar veya plastik araçlardan yapılabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Üretim ve barınma odalarında;

Doğru cevap B seçeneğidir.

Fare, sıçan ve kobaylar 20-24°C'lik oda sıcaklığında yaşaması gerekirken, tavşanların 11-21°C'lik oda sıcaklığında yaşaması gerekmektedir.

Tesis içerisinde yer alan servis alanları, tesis içerisinde deney hayvanları üretim, barındırma ve deney sonrasındaki bertaraf işlemleri sırasında ilgili personelin kullandığı oda ve alanları kapsamaktadır. Bu alanlar aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
• Yem ve altlık malzeme deposu
• Tıbbi ürünler ve sarf malzemesinin deposu
• Yedek malzeme deposu
• Alet ve ekipman yıkama ve dezenfeksiyon
odası
• Geçici atık toplama deposu
• Koridorlar

Doğru cevap E seçeneğidir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Kafes alanı, hayvanlara günlük aktiviteleri sırasında olağan davranışlarının tümünü rahatlıkla gerçekleştirebildiği genişlik ve düzende yaşama alanı sağlamalıdır. Kafeslerin taşıması gereken alan çok değişkenlik gösterir. Çünkü kafes ortamının alanı, kafes içerisinde yetiştirilecek canlının ihtiyacına, türüne, büyüklüğüne, yaşına veya cinsiyetine göre tamamen farklıdır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Tabanı ızgaralı tipte kullanılan kafeslerde ise böyle bir sorun ile karşılaşılmamaktadır. Çünkü kafes içerisindeki hayvanın dışkısı ve idrarı kafes altında bulunan ızgaralardan sürgülü tepsinin içerisindeki altlık malzemeye geçmekte ve bu kafeslerin temizliği daha kolay ve pratik olmaktadır. Taban ızgarasına sahip kafeslerde dışkının ve idrarın sürgülü tepsiye geçmesi, istenmeyen maddelerin hayvanlar ile direkt olarak temasını ve buna bağlı olarak koprofajiyi de engelleyerek önemli bir avantaj sağlamaktadır. Bununla birlikte deney sırasında uygulanan maddelerin idrar ve dışkıyla atılan toksik metabolik artıklarının da canlıya zarar vermesi engellenmektedir.

Su ve yem tüketimi, idrar ve dışkılama miktarları metabolik kafesler ile belirlenebilir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

İmmün sistem baskılanarak yapılan özel araştırmalarda ortamın patojen mikroorganizmalardan arındırılmış olması gerekmektedir. Gelişen teknoloji
ile birlikte mikroizolatör sistemine sahip kafes sistemleri kullanılmaya başlanmıştır. Bu sistemler, kafes içerisindeki ortamı dış ortamdan izole etmeye
yarayan özel bir kapak sistemi içerirler. Böylece kafesin kontamine olmasını engellenir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Standart bir pelet yem içeriğinde bulunması gereken besin ögeleri ve oranları özetle, yiyeceği %24 oranında ham protein, %4 oranında ham yağ ve %6 oranında lif, çeşitli vitamin ve mineralleri içermelidir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Zenginleştirmede materyalleri hayvan üzerindeki amaca göre çeşitlilik gösterirler. Bunlar, sosyal-fiziksel faaliyetler, yem arama, gibi aktiviteleri gerçekleştirmek için kullanılabilecek alet ya da oyuncaklar olabilir. Zenginleştirme materyalleri, ağaç oyukları kırpılmış kâğıtlar veya plastik araçlardan yapılabilir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Üretiminden itibaren 6 ayın üzerinde beklemiş yemlerin zamana bağlı olarak besleyici değerinde azalma meydana gelmektedir.

Doğru cevap B seçeneğidir.