LABORATUVAR HAYVANLARINI YETİŞTİRME VE SAĞLIĞI - Deneme Sınavı - 10

Örneğin, serum biyokimyası çalışılmak üzere günlük 5 mL kan alınarak planlanmış bir bilimsel araştırma için fare, sıçan, gerbil gibi deney hayvanları uygun değildir. Çünkü bu hayvanların toplam kan hacminin 5-15 mL. olduğu düşünüldüğünde tavşan ve/veya daha büyük ve kan hacmi yüksek bir deney hayvanı kullanımı uygun olmaktadır.

Memeli dişi hayvanların fizyolojik ve ruhsal belirtiler göstererek erkekle çiftleşme isteği östrus olarak adlandırılır.

Gerbil; Çin, Mogalistan, Hindistan gibi Asya ülkeleriyle Güney Afrika’nın çoğu ülkesinde doğal olarak yaşamaktadır

Beslenme kuru otla desteklenmediğinde istenmeyen kürk kemirme davranışları görü-
lebilir.

Genel olarak belirgin yanak keseleri ve çok kısa kuyruğu olan hamsterler kısa boylu ve sevimli bir hayvandır?

Hamsterlerin dişilerinde östrus döngüsü 4 gün, gebelik süreleri ise 16 gündür. Bir doğumda ortalama 6-8 kadar yavru meydana getirilir.

Hamsterlerin beslenmesinde genel olarak tohumlar, dut, çilek, böğürtlen gibi küçük ve sulu meyveler kullanılmaktadır. Enerji kaynakları başta %30-35 oranında nişasta içeriği olan besin maddeleridir. Aynı besin maddesi içinde ayrıca %18 protein, %3,7 yağ ve %8 oranında sellüloz bulunmalıdır.

Ön ayaklarında 5, arka ayaklarında ise 4 parmak bulunan tavşanların üst dudakları yarıktır.

Tavşanlar için laboratuvarda ortamında en uygun sıcaklık 15-20 °C olmalıdır. Diğer taraftan 5-30 °C arasındaki ortam sıcaklıklarına karşı da dirençlidirler.

Gebelik süresi 31-32 gün olan tavşanlarda
yavru sayısının az olduğu durumlarda doğumun tamamlanması 2 güne kadar uzayabilir.

ORTA SIKLIKTA KULLANILANLAR

Kobay, Hamster, Kedi, Tavşan, Köpre, Domuz, Maymun, Şempanze

Üst takım : Hystricomorpha

Kromozom sayısı (diploid): 64

Deney hayvanı olarak kobaylar bilimsel laboratuvar araştırmalarından özellikle immün sistem (bağışıklık sistemi) hastalıklarının tanı ve tedavisi, genetik kontrol, anaflaktik şok ve alerjik encephalomyelitis çalışmalarında, hipersensitivite çalışmalarında, hastalığa neden olan mikroorganizmalar için uygun bir konak olması sebebiyle özellikle mikobakteria ve tüberküloz çalışmalarında kullanılmak üzere tercih edilirler.

Sadece karanlıkta ya da geceleri aktif olan hayvanlar için noktürnal ifadesi kullanılır.

Gerbillerin damızlık olarak kullanımı için uygun görülen yaş 2,5-3 aylık bir erişkinliktir. Cinsiyet ayrımı yavruların sütten kesildikleri ortalama 20-30 günlük
sürenin sonunda hemen yapılmalıdır. Gerbillerde cinsiyet ayrımı diğer deney hayvanlarında da olduğu gibi kolay biçimde yapılır. Cinsiyet ayrımı için anogenital mesafe kolay bir belirleyicidir. Erkeklerde bu mesafe dişilerdekinin iki katı kadardır ve anogenital bağlantı hattı ince ve tüylerle kaplıdır. Skrotal keseler koyu renklidir. Dişilerde ise yarım santimetrelik kısa bir anogenital mesafe bulunur. Ayrıca bağlantı hattında üçgen şeklinde tüysüz bir alan yer alır. Erkeklerde koyu renkli ve dikkat çekici scrotal kese bulunmasına karşın dişi gerbillerde bulunmaz. Gerbillerde östrus döngüsü 4-6 gün ve gebelik süreleri 21-24 gün arasında değişir. Bir doğumda 4-6 kadar yavru meydana getirilir.

Araştırmacılar tarafından hamsterlerin deney hayvanı olarak tercih edilmelerinin çeşitli nedenleri vardır. Parazit, virus, insan tümörleri ve bakterilere toleranslı olması, insan dâhil diğer canlılara göre tümör aşılama açısından immünolojik anlamda avantaj sağlayan yanak keselerine sahip olması bu nedenlerin başında gelir. Bunlara ek olarak hamsterlerin gebelik sürelerinin kısa olması teratojenik çalışmalarda tercih edilme nedenlerindendir. Düşük kromozom sayısına sahip olduklarından sitogenetik ve hücre doku kültürü araştırmaları için uygun olan hamsterler gebelikte diyabet (şeker) hastalığı araştırmaları için de kullanılır.