KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK

Paydaş kavramının sözlük anlamına baktığımızda karşımıza hissedar ya da bir ortaklık ya da mal üzerinde payı olan kişi tanımlarına ulaşmaktayız. Doğru cevap D'dir.

İngilizce karşılığına baktığımızda “shareholder” ya da “stakeholder” kavramlarının kullanıldığını görmekteyiz. Biz bu ünitede “shareholder” kelimesinin karşılığı olarak hissedar; “stakeholder” kelimesinin karşılığı olarak paydaş ifadesini kullanıyoruz. Doğru cevap E'dir.

Paydaş teorisi kapsamında, paydaşlar kurum içi ve kurum dışı paydaşlar olarak iki grupta ele alınmaktadır. Kurum içi paydaşlar, hissedarlar ve çalışanlardan oluşur. Kurum dışı paydaşlar ise toplum, devlet, müşteriler, tedarikçiler, rakipler, yerel idareler, sendikalar ve her kuruma göre değişen, kurumun etkileşim içerinde olduğu kesimlerden oluşur. Doğru cevap D'dir.

İkincil sosyal paydaşlar, kurumun etkilediği ya da etkilendiği ama genellikle kurumla doğrudan iş görmeyen ve varlığını sürdürmesi için yaşamsal olmayan gruplar olarak tanımlanmaktadır. Bu gruplar kurum itibarını ve konumunu etkileyebilen kişi veya gruplardan oluşur. Bunlar, devlet ve düzenlemeler, STK, sosyal baskı grupları, medya, akademik çevre, ticari birlikler ve rakiplerdir. Doğru cevap E'dir.

Carroll & Buchholtz, (2000); Fisher (2004); Sauser (2005)’a göre:

Reddetme stratejisi

Savunmacı strateji

Uyum sağlayıcı strateji

Öngörücü strateji 
Doğru cevap C'dir. Diğerleri Galbreath sınıflamasına göre stratejilerdir.

Örgütsel araştırmacılar dört farklı KSS stratejisi tespit etmişlerdir. Bu sınıflama şirketlerin KSS konusunda davranış zamanlamasını esas almaktadır.

Küresel işletmelerin kurumsal stratejilerini ana ülke ve ev sahibi ülke açısından ele alan Galbreath, dört stratejik alternatif önermiştir.

Galbreath’e (2006) göre:

Hissedar Stratejisi

Özgecil (altruistic) strateji

Karşılıklılık (al gülüm – ver gülüm) stratejisi

Vatandaşlık stratejisi Doğru cevap B'dir.

Entegre kuramlar: Bu kuramlar işletmeleri toplumun taleplerine odaklanan kurumlar olarak değerlendirmektedirler. İşletmelerin yaşamlarını sürdürmeleri, toplumun gözünde “meşruiyet” kazanmalarına bağlıdır. Bu nedenle işletmelerin toplumla iyi ilişkiler kurup sürdürmeleri ve bir saygınlığa sahip olmaları gerekir. Paydaşlarla ilişkilerin yönetimi ve kurumsal sosyal performans gibi kavramlar bu kuramların esasını oluşturmaktadır. Doğru cevap D'dir.

KSS stratejisinin tasarımı için ilk adım örgüt veya iş organizasyonun değerlendirilmesidir.

Bir kurum için uygun KSS eylemini belirlemek için kurumun ürünleri, hizmetleri, karar verme süreçleri ve faaliyetleri hakkında gerekli bilgileri toplamak ve incelemek önemlidir. Uygun bir KSS değerlendirme sürecinde aşağıdaki konular dikkate alınmalıdır:

Kurumun değerleri.

İç ve dış yönlendiricilerin daha sistematik KSS yaklaşımı üstlenmek üzere kurumu motive

etmesi.

Kurumu etkileyen veya ondan etkilenen önemli KSS konuları Paydaşlar kim, neye ihtiyaçları var ve neyle meşguller

Daha bütünleşik bir sosyal sorumluluk yaklaşımı uygulanması açısından geçerli kurumsal karar alma yapısı ve kurumun güçlü yönleri ve yetersizlikleri.

İnsan kaynakları ve böyle bir yaklaşım için gerekli bütçe miktarı.

Mevcut KSS ile ilgili yaklaşımlar

Değerlendirme çalışması, paydaş perspektifinden yola çıkarak kurumunun güçlü ve zayıflıklarının analizinden ve temel riskler ve fırsatlara kadar saptanarak yapılmalıdır. Bu KSS önceliklerin belirlenmesi ve paydaşların KSS için desteğini sağlaması açısından temel bilgi oluşturmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Kurum içi paydaşlar, hissedarlar ve çalışanlardan oluşur. Kurum dışı paydaşlar ise toplum, devlet, müşteriler, tedarikçiler, rakipler, yerel idareler, sendikalar ve her kuruma göre değişen, kurumun etkileşim içerinde olduğu kesimlerden oluşur.

Aktif bir duruş benimseyen işletmeler, paydaşlarla ilişkileri geliştirmek için çaba gösterirler. Buna karşıt olarak, pasif duruş stratejisi benimseyen işletmeler, paydaşlarla ilişkileri geliştirici stratejilerle ilgilenmezler. Paydaşlara karşı benimsenen pasif duruş, düşük düzeyde sosyal performans ve düşük seviyede sosyal açıklamalarla sonuçlanmaktadır.

Daha geniş bir anlama göre paydaşlar, üretim, politika ve iş sürecinde kurumun etkinliğinden etkilenen bu kişi ve gruplar birincil ve ikincil sosyal paydaşlar olarak da gruplandırılmaktadır: Birincil paydaşların etkileşim düzeyi yüksektir ve kurumun hayatta kalması için hayati önem taşımaktadır. Bunlar, hissedarlar ya da yatırımcılar, çalışanlar ve yöneticiler, müşteriler ve yerel yöneticiler, tedarikçiler ve diğer iş partnerlerinden oluşmaktadır.

Paydaş teorisi ile kurumsal sosyal sorumluluk (KSS) arasında güçlü bağ olduğu görülmektedir. Paydaş teorisi kapsamında kurumların paydaşlarının çıkarlarını koruması temeline dayandırılması aynı zamanda KSS anlayışını da içermektedir.

Carroll(1979) KSS’yi; ekonomik, yasal, etiksel ve isteğe bağlı (hayırseverlik) sorumluluklar olarak kavramsallaştırmıştır.

Küresel işletmelerin kurumsal stratejilerini ana ülke ve ev sahibi

ülke açısından ele alan Galbreath, dört stratejik alternatif önermiştir.

Galbreath’e (2006) göre:

Karşılıklılık Stratejisi “Aydınlanmış öz-çıkar” olarak tanımlanabilecek bu KSS stratejik seçeneği; ekonomik amaçlarla, toplumun yoğun sosyal, ahlaki ve çevresel beklentileri arasındaki çatışmaları/çelişkileri çözmeyi hedeflemesiyle pragmatik bir yaklaşımdır.

Özgecil stratejideki amaç geri vermektir.

Dört aşamalı KSS değerlendirme sürecinde şunlar yer almalıdır:

1970lerde Friedman kurum yöneticilerinin ilk ve en önemli sorumluluğunun paydaşlarının refahını maksimize etmek olduğunu, bu nedenle sosyal sorunların politikacılara ve sivil toplumun inisiyatifine bırakılması gerektiğini ileri sürmüştür.