Kurumsal Tasarım ve Görsel Kimlik

Tamga (damga): Bir şeyin kime, hangi çağa ait olduğunu gösteren belirgin iz, işaret, nitelik olarak tanımlanabilir. Özellikle eski Türklerde toplumsal düzenin kurgulanmasında boy, meslek ve hiyerarşik yapıda belirleyici bir işaret ve simge sistemi olarak kullanılmış ve hâlâ kullanılmaya devam etmektedir.

Özel veya resmi kurumların ya da markaların ürün, hizmet, faaliyet alanları ve özelliklerinin görsel veya düşünsel olarak hedef kitlede yarattığı imaj, etki veya farkındalık olarak tanımlanabilen “kurumsal kimlik” üç temel unsurdan oluşmaktadır:

• İşletme Kimliği: İşletme, üretim, pazarlama,

• Tanıtım kimliği: Görsel kimlik, reklam, halkla ilişkiler,

• Davranış Kimliği.

Kurumsal kimlik; görsel kimlik çalışmaları ile tasarlanan kurumun logosundan bina renklerine kadar detaylı bir tasarım serisi ile güçlü bir şekilde algılanabilir. Ama başarılı bir kurumsal kimlik sadece başarılı şekilde tasarlanmış bir görsel kimlik yapısıyla yaratılamaz. Aynı zamanda; doğru bir işletme sistemi, doğru ve verimli yönetim, yüksek hizmet ve üretim kalitesi, doğru pazarlama ve satış stratejileri, reklam ve halkla ilişkiler çalışmaları, kurumsal felsefe, estetik değer ve bilimsel yaklaşım gibi birçok unsur tarafından desteklenerek başarılı bir kurumsal kimliğin yaratılması mümkün olabilir.
Etkin ve doğru bir kurumsal kimlik oluşturamayan firma veya markaların faaliyetlerini uzun süre devam ettirebilmeleri pek mümkün değildir. Çünkü kurumsal kimlik yaratılmamış ise, bu durum kurum içi veya kurum dışı iletişim ya da motivasyon aksamaları yaşatabilmektedir. Bu tip firma veya kurumlar sınırlı bir süre ve sınırlı bir pazar payına kadar ulaşabilmektedir. Kurumsal yapılanmasını tamamlayamayan firmalar er ya da geç müşteri hedef kitlesinde kuruma, ürün veya hizmete olan güven duygusunun azalması ya da yok olması sonucu pazardaki paylarını kaybederek piyasadan silinebilmektedir. Firma sahibi veya yetkililerinin, görsel tasarımcıların, iletişim sektörünün diğer sahalarında faaliyet gösterenlerin, kamu kurum ve kuruluşların yöneticilerinin ve hatta toplumun farklı kesimlerinin dillerinden düşüremedikleri, içeriği çok fazla karıştırılan kavramlardan olan “kurumsal kimlik” kavramı, tek başına görsel kimlik çalışmaları ile yaratılamaz. Özellikle kurumsal kimlik, grafik tasarımcı ya da sanatçılar tarafından çalışılmaz ancak, onlar kurumsal kimlik çalışma ekibi içinde yer alabilirler. Bir firma, kurum, fikir veya ürün için grafik tasarımcı tarafından hazırlanan çalışmalar ise kurumsal kimlik çalışmasıdır ama kurumsal kimlik olarak değil “görsel kimlik” olarak tanımlanmalıdır.

Görsel kimlik: Bir firma veya markanın ürün, hizmet, faaliyet ve diğer tüm özelliklerini hedef kitlede görsel olarak yaratan ortak anlam ve imgedir.

Bütünsel (tek çeşit) kimlik: Kuruluş ya da firmanın, her yerde veya ürettiği tüm ürünlerde tek bir görsel kimlik kullanmasıdır.

Markalaşmış kimlik: Kuruluş ya da firmanın kendi görsel kimliği arka plandadır ama ürün ve hizmet kalemlerinin markaların görsel kimlikleri ön plandadır. Ürün ve hizmet ayrı bir marka görsel kimliğine sahiptir. Ana firma çoğu zaman pek fazla bilinmeyebilir.

Görsel kimlik yapısı oluşturulurken; kurumun felsefesini, faaliyetini, özelliklerini yansıtacak ortak anlam yaratacak görsel bileşenlerden yararlanılır.

MPR (Marketing Public Relation: Pazarlama amaçlı halkla ilişkiler) çalışmalarında da kullanılır. Publication (yayınlar; dergi, broşür vs.) ve Identity media (antetli kağıtlar, kartvizitler, personel kıyafetleri vs.) olarak adlandırılan bu tasarımlar MPR çalışmalarında kurumsal ya da marka kimliğini yaratmak için birer araç olarak kullanılır.

Görsel kimlik çalışmaları firma, kurum, ürün veya faaliyetin özelliklerine göre değişiklik gösterebilir. Bazen herhangi bir faaliyetin (dernek, vakıf, kongre, sempozyum, festival vs.) tanıtımında da görsel kimlik yaklaşımı sergilenebilir.

Amblem, logo (logotyp) çalışmaları

• Farklı boyutlarda antetli kâğıt ve zarf çalışmaları

• Fatura, irsaliye, sipariş formu vs çalışmaları

• Evrak dosyası, bloknot, çanta çalışmaları

• CD, DVD kutu ve etiket çalışmaları

• Kartvizit çalışmaları

• Broşür ve el ilanı gibi tanıtıcı çalışmalarPersonel kıyafet ve yaka kartı çalışmaları

• Araç giydirme çalışmaları

• Bina içi görseller ve dış cephe çalışmaları (piktogram, tabela, cephe giydirme vs.) • Web sitesi çalışmaları

• Akılı telefon ve tabletler için, Android, IOS, ve Windows tabanlı uygulamalar

• Kurum ya da ürüne özel diğer çalışmalar (ambalaj, taşıma kutusu, paketler vs.) 

Piktogram: Herkes tarafından kolay ve hızlı algılanabilen, bir nesne, kavram ya da olgunun anlamını çağrıştıran sembollerdir. Fazla detaylı şekilde tasarlanmazlar, dolaysız şekilde algılanırlar, okuma yazma bilmeyenler için bile hızla algılanabilme özelliği vardır.

CMYK: Baskı teknolojisinde kullanılan dört temel işlem renginin kısaltmasıdır (Cyan, Magenta, Yellow, Key ).
RGB: Dijital teknolojide kullanılan üç temel ışık renginin kısaltmasıdır (Red, Green, Blue).
Pantone: (Pantone Matching System) standart bir renk anahtarını üretmiş ve renk uyumunu yakalamıştır.
Web Renkleri (HEX): Web renkleri oluşturmak için web sayfası tasarımında kullanılan program kod sistemidir.

İmge: Zihinde tasarlanan ve gerçekleşmesi özlenen şey, duyu organlarının dıştan algıladığı bir nesnenin bilince yansıyan benzeri, bir uyaran söz konusu olmaksızın bilinçte beliren nesne ve olaylar, hayal, imaj. Fransızca ve İngilizce’ de kullanılan “image” sözcüğünden geldiği düşünülen “image” sözcüğünün Türkçe’deki tam karşılığının “imge” kelimesi olduğu ve bu kelimenin Eski Türkçe’ de işaret anlamına gelen “im” kökünden türetildiği de belirtilmektedir.

Her üç tasarım da genel olarak, ürün ya da hizmet üreten kuruluşlara, faaliyetlere, kampanyalara kimlik kazandırmak amacı ile üretilir. Görsel kimlik çalışmalarının da anahtar çalışmalarıdır. Bu simgeler hazırlanmadan görsel kimlik çalışması yapılamaz ve dolayısı ile kurumsal kimlik yaratılamaz.

İçerisinde bulunulan tarihi ve kültürel özellikler dikkate alınmalıdır.

• Üslup, çizgi, harf ve renk gibi biçimsel özellikleri ile fark yaratmalıdır.

• Hedef kitle tarafından doğrudan, kolay ve hızlı bir şekilde algılanabilmelidir.

• Çok fazla sayıda renk kullanılmamalıdır.

• Mesaj imge bütünlüğü tam anlamı ile sağlanmış olmalıdır.

• Estetik özellikleriyle dikkat çekici olmalıdır.

• Temsil edeceği şeye göre özgün tasarlanmalıdır.

• Yenilikçi ve yaratıcı düşüncesiyle fark yaratmalıdır.

• İşlevsel ve etkin olmalıdır.

• Kullanım kolaylığı olmalıdır.

• Çok fazla karmaşık biçimsel öge kullanılmamalıdır.

• Kolay uygulanabilmelidir.

Grafik Tasarım: Yazmak, çizmek, çoğaltmak gibi özgün tasarım veya tasarımla tamamlanan eylemleri ifade eden grafik tasarım; “İletilmek istenen mesajı, görsel iletişim yoluyla hedefe ulaştırmak için, estetik niteliklerle beraber resim, fotoğraf ve yazının birbirini tamamlayan bütünlükte kullanılarak uygulanmasıdır.

Grafik tasarımcıların en önemli iş sahası halâ baskı endüstrisi gibi görünmektedir. Ama artık, tasarımcılar yeni ve hızlı üretim aracı olarak kullandıkları bilgisayarlar ile sadece baskı ortamları için çözümler geliştirmekle kalmıyor; televizyon, sinema, yansıtıcılar ve bilgisayar monitörleri gibi dijital ortamlara da özel çözümler geliştirmektedir. Bu anlamda, grafik tasarım, yaratıcılıkla teknolojinin buluştuğu sanatsal ve tasarım alanı olma durumuna gelmiştir.

RGB: Dijital teknolojide (yansıtıcılar, tv, bilgisayar, akıllı telefon ekranları vb.) kullanılan üç temel ışık renginin kısaltmasıdır (Red, Green, Blue = Kırmızı, Yeşil, Mavi). Işık tabanlı yaklaşık on altı milyon renkten oluşan bir renk skalasına sahiptir. Dijital ortam için tasarımlarda (web sitesi tasarımı, hareketli grafikler vs) bu renk modeli kullanılır. Örneğin herhangi bir fotoğraf baskı için kullanılacak ise CMYK renk modelinde baskıya gönderilir, aynı fotoğraf web sitesinde gösterilecekse RGB renk modelinde yayına gönderilir.

Grafik tasarım, tasarımcının zihninde, hayalinde oluşturduğu belirlenmiş bir amaca yönelik düşüncenin çizerek, boyayarak, resimleyerek vb. görselleştirme çabalarıyla görsel hâle getirilmesi şeklinde tanımlanabilir. Grafik tasarım; bir kanaat, duygu, tartışma ve ortak anlayış yaratmak için çizim, renk, resim, font, fotoğraf gibi görüntü ya da imgeleri kullanmaktır. Bu açıdan; iletişim, estetik ve tasarım temelinde gelişen grafik tasarım olgusu, yazmak, çizmek, resimlemek gibi görsel bir bütünü oluşturan süreç olarak açıklanabilir. Tanımlamalar daha da çeşitlendirilebilir ancak, grafik tasarım olgusu sonuçta metot olarak tasarım, amaç olarak iletişim, araç olarak da görsellik (estetik) kavramlarını ve buna bağlı süreçleri içermektedir. Bu noktadan hareketle iyi tasarımın formülü anlaşılırlığı arttırmış olması ve etkili iletişime yardımcı oluyor olması şeklinde açıklanabilir. Çağımızda, bir iletişim aracı olarak kabul edilen grafik tasarım çok yaygın, etkin ve çeşitli fonksiyonlarıyla söze dayalı iletişim gücünün önüne geçmektedir. Aynı dili konuşamayan, yazamayan insanların grafik tasarımın ortak dilini kullanarak iletişim sağlayabilmeleri bunun en açık örneğidir.

Matbaanın gelişmesi ve tasarımcıların baskı için metin ve imgeler hazırlamasıyla gündeme gelmiş olan grafik tasarım alanın, tarihsel süreci eski uygarlıklara kadar dayanır. Ancak modern anlamda sanayi devrimi sonrası üretim ve tüketim döngüsü içerisinde, ürün, hizmet ve düşüncelerin pazarlaması ya da hedef kitleye tanıtılması amacı ile ticaret ve sanat çevrelerinin denetiminde geliştiği söylenebilir. Özellikle, Alman sanayicilerin tasarımcılarla yaptığı iş birliği ve çalışma sonucunda Peter Behrens’in AEG için geliştirdiği kurumsal kimlik çalışmaları, bu durumun ilk örneğidir.