KURUM UYGULAMALARI

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 14 Temmuz 2004 tarih ve 25522 sayılı Gebe Veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik doğrultusunda iş yerlerindeki gebe, yeni doğum yapmış veya emziren çalışanların çocukları için emzirme odalarının veya çocuk bakım yurtlarının (kreş) kurulmasına karar verilmiştir.

Çalışan kadın işçilerin yaşları ve medeni hâlleri ne olursa olsun, 100-150 kadın çalıştıran işyerlerinde, bir yaşından küçük çocukların bırakılması, bakımının yapılması ve annelerin emzirmeleri amacıyla çalışılan mekândan ayrı bir yerde ve en fazla 250 metre uzaklıkta bir emzirme odasının kurulması zorunlu kılınmıştır.

Belirlenen hedefler doğrultusunda Çocuk Gelişim Merkezlerinde eğitici olarak çocuk gelişimi lisans ve önlisans mezunları, sınıf öğretmenleri, branş öğretmenleri ve okul öncesi öğretmenliği mezunları görev alabilmektedir. Çocuk gelişimi mezunlarının bu merkezlerdeki görevleri şöyle sıralanabilir:
a. 5-6 yaş grubundaki çocukların gelişimlerinin ve becerilerinin desteklenmesi amacıyla okul öncesi eğitim programını uygulamak,
b. 7-14 yaş grubuna yönelik belirlenen çeşitli eğitim faaliyetlerinde bulunmak,
c. Çocuklara sosyal, kültürel ve sportif aktiviteler düzenlemek,
d. Ailelere çocuk gelişimi konusunda rehberlik etmek ve gerekli durumlarda ilgili kurum ve kuruluşlarla bağlantıya geçmesinde yardımcı olmak,
e. Çocukların tüm gelişim düzeylerini formal ve informal yöntemleri kullanarak belirlemek (GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, 2015).

Bakımevlerinde çalışan çocuk gelişimcilerin ve eğitimcilerin görevleri yönetmelikte şu şekilde belirtilmiştir:
Madde 13- Çocuk Gelişimciler, üniversitelerin çocuk gelişimi ve eğitimi bölümlerinden mezun olanlar ve Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim ve öğretim kurumlarına atanabilecek şartları taşıyanlar arasından atanır. Görevleri:
a, Çocuk Gelişimcileri çocukların fiziksel, ruhsal, zihinsel ve sosyal gelişimlerini sağlamak amacı ile uygulanacak eğitim ve gelişim programlarının hazırlanmasında ve uygulanmasında idarenin onayından sonra görev almak ve denetlemek,
b. Programların uygulanabilmesi için gerekli ortamın hazırlanmasında, araç ve gerecin sağlanmasında idareye yardımcı olmak, mevcut araç ve gerecin iyi kullanılması ve muhafazasını sağlamak,
c. Çocukların gelişimini ve eğitimini izlemek ve normal gelişim göstermeyen çocuklar için ilgili meslek elemanları ile iş birliği yaparak çocukların normal gelişimlerine yardımcı olmak,
d. Sorumlu olduğu grupların bakıcı annelerinin görevlerini tespit edip, işleyişi sağlamak ve denetlemek,
e. Okul öncesi eğitim çalışmaları ile çocukları okula hazırlamak,
f. Bakımevinde kutlanacak özel günleri planlamak ve uygulamak,
g. Hizmet içi eğitim programlarının düzenlenmesi ve uygulanmasına katılmak için; benzer kurumlar arası ilişkiyi sağlamak,
h. Çocuk gelişimi ve eğitimi alanında araştırmalar yapmak ve yeni gelişmeleri izleyip uygulamaya sokmak,
i. Çocuk bakımevinde çalışan personelin eğitim programını hazırlamak ve uygulamak,
j. Çocukların yeteneklerine göre müzik, spor, el sanatları, resim, halk oyunları, drama vb. gibi faaliyetlere teşvik etmek ve bunları yetiştirmek üzere resmî ve gönüllü kaynakları kullanmak,
k. Öğretmenler ve zümre öğretmenler kurulu toplantısına katılmaktır (Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2011).

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından düzenlenmiş 18 Şubat 2005 tarihli 25731 sayılı Resmî Gazete’de “Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” yayımlanmıştır.

Belediyelere bağlı kurum ve kuruluşlar:

Her bir evin durumuna göre; evde kaç çocuğun kalacağı müdürlük tarafından belirlenir. Evlerin her birinde en fazla 6 çocuk barındırılabilir.

Çocuk ve Gençlik merkezinde sosyal servis biriminde sosyal çalışmacı, sosyolog, psikolog ve çocuk gelişimciden oluşan bir ekip birlikte çalışır. Bu doğrultuda sosyal servis birimlerinde çalışan personelin görev ve yetkileri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

a. Sokakta yaşayan ve / veya çalıştırılan çocukların, sokakta karşılaşabilecekleri her türlü tehlikeden korunması amacıyla gerekli sosyal hizmet programlarını hazırlamak ve uygulamak,
b. Çocuklarla ilgili her türlü yönetsel ve mesleksel kayıtları tutmak, belgeleri saklamak,
c. Çocukların ve ailelerin iş ve meslek sahibi edinmek üzere eğitilmeleri ve işe yerleştirilmesine yönelik gerekli çalışmaları yürütmek, ilgili kurumlarla iş birliği yapmak ve eşgüdümü sağlamak,
d. Ekonomik yoksunluk içerisinde olduğu tespit edilen çocukların ve ailelerinin, sosyal yardım kaynaklarından ve kurumlarından yararlanmalarını sağlamak,
e. Çocukların ve ailelerin durumlarını inceleyerek, 2828 sayılı Kanun kapsamında koruma altına alınması gereken çocuklara ilişkin ilgili mevzuat doğrultusunda işlemleri başlatmak,
f. Çocukların sosyalleşmesini sağlayıcı her türlü sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif etkinlikleri düzenlemek,
g. Sokakta yaşayan ve çalıştırılan çocuklara ailelerine ve topluma yönelik her türlü sosyal hizmet programlarını hazırlamak ve uygulamak,

Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV), 1993 yılında “daha güçlü ve sağlıklı bir toplum, daha iyi bir gelecek” temel ilkesiyle kurulmuş bir sivil toplum kuruluşudur.

Sivil Toplum Kuruluşları, vakıflar, dernekler, sendikalar ve meslek kuruluşları olmak üzere dört farklı birimden oluşmaktadır. Lösemili Çocuklar Vakfı (LÖSEV), Geleceğimizin Çocukları Vakfı (GCV), İlköğretim Okullarına Yardım Vakfı (İLKYAR), Türk Eğitim Vakfı (TEV), Türkiye Can Çocuklar Eğitim Koruma ve Yaşam Vakfı (CANEV), Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) gibi vakıflar ve Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD), gibi dernekler çocukların sağlığı, gelişimi ve eğitimi amacıyla kurulan sivil toplum kuruluşlarına örnek olarak verilebilir.

ÇEKÜL: Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı

Çocuk gelişimi lisans mezunları emzirme odalarında ve çocuk bakım yurtlarında yönetici olarak görevlendirilebilmektedir. Yöneticiler, oda ve yurtların amacına uygun olarak işleyişle ilgili her türlü problemlerde çözüm önerisi getirmelidir. Aynı zamanda oda ve yurtlarda çalışacak olan yöneticiler, çocukların sağlık kurallarına uygun bir ortamda yaşaması, gelişiminin desteklenmesi ve eğitimlerinin sağlanmasında tüm koşulları sağlamalıdır. Çocuk gelişimi lisans mezunları pedagojik formasyon almışlarsa oda ve yurtlarda öğretmen olarak da çalıştırılabilmektedir. Öğretmenlerin, çocukların gelişim alanlarının desteklenmesi, iyi alışkanlıklar kazanmalarının sağlanması ve ilköğretime hazırlanmalarına destek olma gibi görevleri bulunmaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Meslek Lisesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü mezunları diğer personel kapsamında odalar ve yurtların emzirme odalarında çocuk bakıcısı olarak çalışabilmektedir. Emzirme odalarında her 10 çocuk için 1 çocuk bakıcısı, yurtlarda ise her 20 çocuk için bir çocuk bakıcısı bulundurulur. Çocuk bakıcıları çocukların beslenmesi, bakımı ve eğitimi için görevli kişilere yardımcı olur. Doğru yanıt D’dir.

GAP Çocuk Gelişim Merkezlerinde 5-6 yaş grubu ve 7-14 yaş grubu çocuklar olmak üzere iki grup hedef olarak belirlenmiştir. Bu merkezlerin temel hedefleri şunlardır:

 Doğru yanıt B’dir.

Çocuk Gelişim Merkezlerinde “Açık Kapı Programları” adı altında, okula devam eden çocukların, herhangi bir programa dahil olmaksızın, merkezde olan her olanaktan yararlanmalarına fırsat verilmektedir. Örneğin; çocukların okuma odalarını kullanarak ders çalışmaları, kitap okumaları, bilgisayar ve İnterneti kullanarak araştırma yapmaları için imkanlar sağlanmaktadır. Çocuklara yönelik faaliyetlere paralel olarak annelere yönelik faaliyetler de bu merkezlerde gerçekleştirilmektedir. Çocuk gelişimine yönelik aile toplantıları, çocukları ile ilgili bireysel görüşmeler, kadınlara okuma yazma eğitimi ve ana-çocuk sağlığı gibi eğitimler düzenlenmektedir. Doğru yanıt A’dır.

Çocuk Bakımevleri, Kültür ve Turizm Bakanlığında çalışan personelin 3-6 yaş grubundaki çocuklarının gelişim alanlarını desteklemek, güvenilir bir ortam sağlamak, ilköğretime hazırlamak, sosyal hayatla uyumunu kolaylaştırmak amacıyla kurulan merkezlerdir. Bu merkezlerde lisans, önlisans ve meslek lisesi çocuk gelişimi bölümlerinden mezun olan bireyler görev alabilmektedirler. Çocuk gelişimi bölümü lisans mezunu olan çocuk gelişimciler, bakımevi müdürü, müdür yardımcısı veya eğitimci olarak çalışabilirken, önlisans mezunu olan çocuk eğitimcileri ise müdür yardımcısı ve eğitimci olarak görev alabilmektedirler. Meslek Lisesi çocuk gelişimi bölümlerinden mezun olan kişiler ise çocuk bakımevlerinde yardımcı öğretmen ve sınıf anneleri olarak çalıştırılmaktadır. Doğru yanıt C’dir.

Değerlendirme ve sınıflandırma kurulu aşağıdaki belirtilen esaslar doğrultusunda görevler yapar:

Çocuk Koruma Evleri, yasal olarak çocuk tanımı yaş sınırları esas alınarak 0-18 yaş arası bakım desteğine ihtiyaç duyan çocukların geçici olarak barınma, beslenme, sağlık, sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla belediyeler bünyesinde kurulmuş yerlerdir. Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü veya Özel Koruma Evleri ile yapılan protokol gereği, çocuk hakimlerince hakkında koruma ve destekleme kararı verilen 0-18 yaş arasındaki çocukların velisi veya vasisinin onayı ile bu merkezlerde bakımları sağlanmaktadır. Doğru yanıt A’dır.

Anne Çocuk Oyun Merkezleri hafta içi 8.30-17.00 saatleri arasında hizmet verir ve her çocuğun bir kayıt dosyası bulunur. Bu merkezlerde çalışan çocuk gelişimcilerin ve çocuk eğitimcilerin yetki ve sorumlulukları şu şekilde sıralanabilir:

1.Grubundaki çocukların öz bakım becerisi, fiziksel, zihinsel, duygusal, sosyal, ahlaki, cinsel ve dil gelişimlerini sağlamak; onlara temel değer ve alışkanlıkları kazandırmak üzere faaliyetleri bir program dahilinde uygulamakla yükümlüdür. Eğitim, bakım ve temizliklerini sağlık kurallarına uygun, sevgi ve ilgiye dayalı bir ortamda yerine getirilmesini sağlar.

LÖSEV’de çocuk gelişimi lisans ve önlisans öğrenci ve mezunları gönüllü olarak görev alabilmektedirler. Gönüllülük kapsamında;

AÇEV bünyesinde ise vakfın birimlerinde oluşabilecek çeşitli ihtiyaçlara yönelik olarak çocuk gelişimciler staj yapabilmektedir. Stajyerlerden beklentiler şunlardır:

Oyuncak firmaları gelişim düzeyine uygun oyuncak tasarımları gerçekleştirirken çocuk gelişimcilere ihtiyaç duymaktadırlar. Oyuncak firmalarında çalışacak olan çocuk gelişimcilerin görev ve sorumlulukları şu şekilde sıralanabilir:

Doğru yanıt E’dir.