KURUM UYGULAMALARI

Sağlık Bakanlığına bağlı birçok kurum ve kuruluşta çocuk gelişimcilere yer verilmektedir. Bu kurum ve kuruluşları şu şekilde sıralayabiliriz:

Ana-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlama Merkezleri (AÇSAP)
Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumuna Bağlı Hastaneler
Hastanelere Bağlı Kurum Kreşleri ve Anaokulları
Çocuk İzlem Merkezleri (ÇİM)
Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezleri (ÇOKMED)
Sağlık Bakanlığı Danışma ve Destek Hatları

Ana ve çocuk sağlığı, üreme sağlığı ve aile planlaması ile ilgili yeterince hizmet verilemeyen ve birinci basamak sağlık kuruluşlarının eksik olduğu yerlere öncelik verilerek il merkezlerinde her 100 bin nüfusa bir adet, ilçe merkezlerinde ise nüfusu en az 30 bin olan ilçe merkezlerinde de bir adet Ana-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlama Merkezi kurulmaktadır.

6 Şubat 1997 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan Ana-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlanması Merkezleri Yönetmeliği ile sağlık merkezlerinde çalışan sağlık personeli kapsamına ilk defa lisans mezunu çocuk gelişimcilerde alınmıştır.

Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu’na bağlı spastik çocuklar hastanesi ve rehabilitasyon
merkezlerine yatak sayısına bakılmaksızın 2 çocuk gelişimci görevlendirilirken diğer kurumlara ise yatak sayısına göre çocuk gelişimci görevlendirilmektedir.

Çocuk İzlem Merkezlerinde (ÇİM) istismara maruz kalmış veya istismara karşı oluşabilecek saldırılara maruz kalabilecek çocukları korumak veya örselenmelerini en aza indirgemek amacıyla bilinçli ve etkin müdahale programları uygulanır.

Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezleri, Türkiye’deki üniversite hastaneleri bünyesinde 2006 yılında kurulmuştur.

Sağlık Bakanlığı tarafından koordine edilen ve Aile ve Sosyal Politikalar, Adalet, Çalışma ve Sosyal Güvenlik, Gençlik ve Spor, İçişleri, Millî Eğitim, Gümrük ve Ticaret Bakanlığıyla ortak yürütülen “Uyuşturucu ile Mücadelede Acil Eylem Planı” kapsamında Alo 191 Uyuşturucu ile Mücadele Danışma ve Destek Hattı buna örnek olarak gösterilebilir.

Lisans mezunu çocuk gelişimcilerin görevleri:

17 Haziran 2005 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan “Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri Yönetmeliği” doğrultusunda Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü bünyesinde Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri kurulmuştur.

Sosyal araştırma raporu, şüpheli veya sanığın, kendisinin ve çevresinin sistemli bir
bakış açısıyla değerlendirildiği ve toplumla bütünlüğü sağlamak amacıyla ihtiyaç duyduğu her türlü hizmet, program ve kaynaklarla ilgili önerileri içeren rapordur. Bu rapor, şüpheli veya sanık ve bunların aileleri gerekli görülmesi hâlinde suçtan zarar gören birey, akran grupları, sosyal çevresindeki bireyler ile en az bir kez görüşülerek yapılacak olan yüz yüze görüşmeler sonucunda oluşturulur.

6 Şubat 1997 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan Ana-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlanması Merkezleri Yönetmeliği ile sağlık merkezlerinde çalışan sağlık personeli kapsamına ilk defa lisans mezunu çocuk gelişimciler de alınmıştır. Bu yönetmeliğe göre lisans mezunu çocuk gelişimciler; Ana-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlama Merkezleri’nde 0-18 yaş arası çocukların büyüme ve gelişiminin izlenmesi hizmeti sunmak, çocuklara ve ailelere yönelik bilgi, eğitim ve danışmanlık hizmetini vermekle yükümlüdürler. Ayrıca okul, kreş, çocuk bakımevi, ıslahevi gibi kurumları ziyaret edip gelişimsel anlamda tehdit oluşturabilecek faktörleri tespit etmek ve bunların sonucunda kurumlarla işbirliği yaparak bu tehditlerin ortadan kaldırılması için planlar yapmak, çocuk gelişimi ile ilgili sağlık personeline eğitim hizmetleri vermek gibi görevleri de bulunmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Adalet Bakanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleridir. Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezleri, Çocuk İzlem Merkezleri ile Ana-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlama Merkezleri Sağlık Bakanlığına bağlıdır. Kadın Sığınma Evi ve Danışma Merkezleri ise İçişleri Bakanlığına bağlıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumuna bağlı hastanelerin bünyesinde diğer sağlık personeli kapsamında çocuk gelişimcilere de yer verilmektedir. Özellikle AI, AII, B, C, D, EI hastanelerine, çocuk hastalıkları, fizik tedavi ve rehabilitasyon, göğüs hastalıkları, kadın doğum ve çocuk hastalıkları, kalp ve damar hastalıkları, onkoloji, ruh sağlığı hastalıkları, spastik çocuklar hastaneleri ve rehabilitasyon merkezlerine atamaları yapılmaktadır. Spastik Çocuklar Hastanesi ve Rehabilitasyon Merkezlerine yatak sayısına bakılmadan 2 çocuk gelişimci görevlendirilirken diğer hastanelerde 2013 tarihli Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Taşra Teşkilatı Kadro Standartları Yönergesi doğrultusunda hastane türü ve yatak sayısına göre sayıları değişiklik göstermektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Çocuk gelişimciler, doktor değildir. Bu nedenle hastaneye başvuran çocukların tıbbi süreci ile ilgili izlemeler ve öneriler vermemelidir. Sadece gelişimsel değerlendirmeler yapmak, izlemek ve gerekli olan destek programlarını hazırlamakla sorumludur. Böyle bir konu ile ilgili gelen ebeveynleri ilgili hekimlere yönlendirilmelidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Sağlık Bakanlığına bağlı birçok kurum ve kuruluş özellikle kendi personelinin çocuklarına hizmet vermek amacıyla kreş ve anaokulları açmaktadır. 8 Aralık 1987 tarihli resmî gazetede yayımlanan “Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca Açılacak Çocuk Bakım Evleri” yönetmeliği doğrultusunda lisans ve önlisans çocuk gelişimcileri de bu kurumlarda çalışabilmektedir. Aynı zamanda bakımevleri, kurumun bağlı veya ilgili olduğu bakanın onayı alınarak kurumda çalışanların 0-6 yaş grubuna giren çocukları için en az 50 çocuk olması kaydıyla açılmaktadır. Çocuk gelişimciler, bu kreş ve anaokullarında bakımevi müdürü ya da lisans ve önlisans mezunu çocuk gelişimci olarak çalışabilmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezlerinin amacı; Çocuk İzlem Merkezlerinin amacıyla benzerlik göstermektedir. Fakat Çocuk İzlem Merkezlerinde vakalarda, cumhuriyet savcısı tarafından verilen talimat ile hareket edilmektedir. Ayrıca Çocuk İzlem Merkezlerinde vakalarda Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı temsilcisi yargı sürecini takip ettiği kadar aynı zamanda izlemesi de sağlanır. Bu iki özellik Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezlerinde mevcut değildir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Toplumsal duyarlılığın sağlanması amacıyla topluma ihmal ve istismar konularında eğitimler düzenlemek ve dergi, kitap ve benzeri yayınlar çıkarmak Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezlerinde çalışan çocuk gelişimcilerin görevlerinden biridir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Denetimli serbestlik; mahkemece belirlenmiş şartlar ve süre içerisinde, şüpheli, sanık veya hükümlünün toplumla bütünleştirilmesi amacıyla ihtiyaç duyduğu her türlü hizmet, program ve kaynaklardan yararlanmasının sağlandığı toplum temelli bir uygulama olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Rehberlik ve psikososyal yardım çalışma programı, çocuk gelişimciler tarafından uygulanır ve sanık veya hükümlünün topluma yeniden kazandırılmasını hedefler. Doğru cevap B seçeneğidir.

Sosyal araştırma raporu, şüpheli veya sanığın, kendisinin ve çevresinin sistemli bir bakış açısıyla değerlendirildiği ve toplumla bütünlüğü sağlamak amacıyla ihtiyaç duyduğu her türlü hizmet, program ve kaynaklarla ilgili önerileri içeren rapordur. Bu rapor, şüpheli veya sanık ve bunların aileleri gerekli görülmesi hâlinde suçtan zarar gören birey, akran grupları, sosyal çevresindeki bireyler ile en az bir kez görüşülerek yapılacak olan yüz yüze görüşmeler sonucunda oluşturulur. Doğru cevap A seçeneğidir.