KURUM UYGULAMALARI

Programın esnek olması, fiziksel çevrenin ve ailenin değişen özelliklerine göre bireyselleştirilmeye ve uyarlanmaya açık olduğu anlamına gelir. Esnek bir program, eğitimciye günlük ve anlık değişimlere göre eğitim sürecinde düzenleme yapma fırsatı verir. Eğitimci planlamalarını kendisi yapar, uygular ve değerlendirir. Programın esnek olması sayesinde eğitimci kazanım ve göstergeler ile kavramları farklı biçimlerde bir araya getirebilir, bütünleştirilmiş ya da ayrı ayrı etkinlikler planlayabilir. Doğru cevap C'dir.

Keşfederek Öğrenme Önceliklidir: Program, çocuğun öğrenme sürecine etkin katılmasına, öğrendiklerini farklı durumlara transfer etmesine ve yeni durumlarda kullanmasına olanak verir. Aynı zamanda, çocuğun çevresindekileri fark etmesini, merak ettiklerine ilişkin sorular sormasını, araştırmasını, keşfetmesini ve oyunla öğrenmesini destekler. Doğru cevap A'dır.

Okul Öncesi Eğitim Programı gelişimsel bir programdır. Gelişim özellikleri bilişsel, dil, sosyal ve duygusal, motor gelişim ve öz bakım becerileri başlıkları ile beş grupta toplanmıştır. Her bir gelişim alanı, 36-48, 48-60 ve 60-72 aylık çocukların gelişim özellikleri başlıkları ile birer yıllık süreçlere ayrılmıştır. Kazanımlar, çocukların öğrenmeleri gereken bilgi, beceri ve yetkinlikleri tanımlar. Göstergeler kazanımların gözlenebilir hâlidir ve kazanımın gerçekleşmesine hizmet ederler. Okul Öncesi Eğitim Programı gelişimsel bir program olması nedeniyle, çocukların gelişim düzeylerinin dikkate alınması ve gereksinimlerinin karşılanması temeline dayanır. Okul Öncesi Eğitim Programı’nda bilişsel gelişimle ilgili 21, dil gelişimiyle ilgili 12, sosyal ve duygusal gelişimle ilgili 17, motor gelişimle ilgili 5, öz bakım becerileriyle ilgili 6 olmak üzere toplam 61 kazanım yer almaktadır. Tüm bu kazanımlar, yıl boyunca basitten karmaşığa doğru bir aşamalılık içinde, çocukların gelişim düzeyleriyle uyumlu biçimde ele alınır. Doğru cevap D'dir.

Eğitim ortamı çok amaçlı olmalıdır. Böylece çocuklara yeni denemeler yapma ve problem çözme olanağı sağlar. Çok amaçlı bir eğitim ortamı düzenlerken öğrenme süreçlerini destekleyecek esneklik ve çeşitlilik olmasına dikkat edilmelidir. Doğru cevap B'dir.

Blok merkezi, çocukların yaratıcı düşünce yoluyla hayal güçlerini ortaya çıkaran, çeşitli deneme-yanılma çalışmalarıyla zihinlerinde oluşturdukları özgün fikirleri somutlaştırdıkları bir merkezdir. Çocuklar bu merkezde, gözlemlerinden ve hayal dünyalarından yola çıkarak farklı renk, şekil, boyut ve malzemeden yapılmış blokları kullanarak yapı-inşa oyunları kurarlar. Böylece hayal ettiklerini ve yaratıcı düşüncelerini somutlaştırma şansı bulurlar. Doğru cevap C'dir.

Öğrenme merkezleri arasında geçişin ne kadar serbest olması gerektiği eğitimceye bağlıdır. İdeal olan, eğitimci rehberliğinde çocuğun öğrenme hızına göre karar verilmesidir. Doğru cevap E'dir.

Türkçe etkinliğinin amacı, çocukların Türkçeyi düzgün kullanmasını, farklı sözdizimsel yapıları anlama ve kullanmasını, dinleme becerisi kazanmasını, duygu ve düşüncelerini sözlü ya da sözsüz biçimde ifade etmesini ve ses tonunu ayarlamasını sağlamaktır. Bu bağ- lamda, Türkçe etkinliği çocukların sözcük dağarcığını geliştirerek iletişim becerilerini arttıran bir etkinliktir. Türkçe etkinliği bellek ve hatırlama, neden-sonuç ilişkisi kurabilme, alıcı ve ifade edici dil becerileri, dinlediğini anlama, dil bilgisi kurallarına uygun konuş- ma, okuma ve yazı farkındalığı, hayal gücü ve yaratıcı düşünmenin gelişmesi açısından oldukça önemlidir. Doğru cevap A'dır.

Okul Öncesi Eğitim Programı’nda yer alan sanat etkinlikleri yoğurma maddeleriyle çalışma, kağıt çalışmaları, boya çalışmaları ve kolaj çalışmaları olmak üzere dört farklı grupta toplanabilir. Kalem kullanma ve el becerisi çalışmaları okuma yazmaya hazırlık etkinliklerinden biridir. Doğru cevap D'dir.

Doğal ortamlara giderek yürüyüş yapma, doğayı, doğadaki canlı ve cansız varlıkları gözlemleme, varlıkların değeri ve korunmasına yönelik bilgilendirme, keşifler ve icatlar yapma, mutfakta besin hazırlama, koleksiyon yapma, mevsim ya da hava durumu panosu hazırlama, kitap ve dergi inceleme, fotoğraf çekme, fotoğraf inceleme, belgesel izleme, mıknatıs, büyüteç, pusula gibi basit araçları tanıma ve kullanma, doğal ve doğal olmayan malzemeleri inceleme ve ilgili bilim alanlarındaki kaynak kişileri konuk olarak çağırma etkinlikleri fen eğitimine destek veren etkinliklerdendir. Doğru cevap E'dir.

Eğitimci, eğitim döneminin başından itibaren her çocuk için bir “Gelişim Dosyası” (portfolyo) oluşturarak çocuğun yaptığı çalışmaları ve çocukla ilgili tüm belgeleri bu dosyada biriktirir. Doğru cevap A'dır.

Ülkemizde okul öncesi eğitime yönelik eğitim programı geliştirme çalışmaları ilk kez 1994 yılında yapılmıştır. Daha sonra bu program 2002 yılında tekrar gözden geçirilerek geliştirilmiş, uygulamalar sonrası 2006 yılında denenip geliştirilmek üzere bir kez daha revize edilmiştir. Bu program ulusal ve uluslararası alan araştırmaları, uygulamadan gelen dönütler ve Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitiminin Güçlendirilmesi Projesi kapsamında yapılan analizler doğrultusunda 2012 yılında yeniden güncellenmiştir. Pilot uygulamaların ardından Okul Öncesi Eğitim Programı 2013 yılında tüm Türkiye’de uygulanmaya başlamıştır. Uygulanan bu programda 36-72 aylık çocukların eğitimi hedeflenmektedir.

Program, çocukların gelişim düzeylerine ve özelliklerine dayanan, tüm gelişim alanlarının geliştirilmesini amaçlayan “gelişimsel” bir programdır. Yaklaşım olarak “sarmal” özellik gösteren bu program, model olarak “eklektik”tir (MEB, 2013).

Programın esnek olması, fiziksel çevrenin ve ailenin değişen özelliklerine göre bireyselleştirilmeye ve uyarlanmaya açık olduğu anlamına gelir. Esnek bir program, eğitimciye günlük ve anlık değişimlere göre eğitim sürecinde düzenleme yapma fırsatı verir. Eğitimci planlamalarını kendisi yapar, uygular ve değerlendirir. Programın esnek olması sayesinde eğitimci kazanım ve göstergeler ile kavramları farklı biçimlerde bir araya getirebilir, bütünleştirilmiş ya da ayrı ayrı etkinlikler planlayabilir. Aynı zamanda, farklı konulardan, etkinlik, ortam ve materyallerden yararlanarak öğrenme süreçlerini zenginleştirme esnekliğine de sahiptir.

Okul Öncesi Eğitim Programı’nın bu bölümünde, her bir gelişim alanına ilişkin normal gelişim gösteren çocuklardan beklenen davranışlar yer almaktadır. Gelişim özellikleri bilişsel, dil, sosyal ve duygusal, motor gelişim ve öz bakım becerileri başlıkları ile beş grupta toplanmıştır.

Okul Öncesi Eğitim Programı’nda bilişsel gelişimle ilgili 21, dil gelişimiyle ilgili 12, sosyal ve duygusal gelişimle ilgili 17, motor gelişimle ilgili 5, öz bakım becerileriyle ilgili 6 olmak üzere toplam 61 kazanım yer almaktadır.

Blok merkezi, çocukların yaratıcı düşünce yoluyla hayal güçlerini ortaya çıkaran, çeşitli deneme-yanılma çalışmalarıyla zihinlerinde oluşturdukları özgün fikirleri somutlaştırdıkları bir merkezdir. Çocuklar bu merkezde, gözlemlerinden ve hayal dünyalarından yola çıkarak farklı renk, şekil, boyut ve malzemeden yapılmış blokları kullanarak yapı-inşa oyunları kurarlar. Böylece hayal ettiklerini ve yaratıcı düşüncelerini somutlaştırma şansı bulurlar (Dombro, Colker ve Dodge, 1999; Gould ve Sullivan, 2005).

Sanat merkezi, çocukların geçmiş deneyimleri ve öğrendiklerini temel alarak yeni fikirler ve özgün ürünler ortaya koymalarını destekleyen, farklı malzemelerle etkileşime girerek keşifler yapabileceği ve farklı deneyimler yaşayabileceği bir merkezdir. Bu çalışmalar ile çocukların sanat ve estetik algısının yanı sıra küçük kas becerileri de desteklenmektedir (MEB, 2013; Fox ve Schirrmacher, 2014).

Okul Öncesi Eğitim Programı’ndaki etkinlikler: • Matematik etkinliği • Drama etkinliği • Okuma yazmaya hazırlık etkinliği • Sanat etkinliği • Türkçe etkinliği • Oyun etkinliği • Müzik etkinliği • Fen etkinliği • Hareket etkinliğidir. • Alan Gezileri

Fen Etkinliği Okul öncesi dönemde fen etkinliğinin amacı; çocukların bağımsız düşünmelerini, yaratıcılıklarını ve meraklarını desteklemek, kendi görüşlerini oluşturmalarını sağlamak, düşünme becerilerini geliştirmek, soru sormalarını ve sorgulamalarını sağlamaktır (Aral ve Can Yaşar, 2014). Bu temel becerilerin kazanılması sonucunda, çocukların bilimsel süreç becerilerini kazandığı ve bilime ilişkin olumlu tutumlar geliştirdiği bilinmektedir (MEB, 2013).

Örnek etkinlikler: Doğal ortamlara giderek yürüyüş yapma, doğayı, doğadaki canlı ve cansız varlıkları gözlemleme, varlıkların değeri ve korunmasına yönelik bilgilendirme, keşifler ve icatlar yapma, mutfakta besin hazırlama, koleksiyon yapma, mevsim ya da hava durumu panosu hazırlama, kitap ve dergi inceleme, fotoğraf çekme, fotoğraf inceleme, belgesel izleme, mıknatıs, büyüteç, pusula gibi basit araçları tanıma ve kullanma, doğal ve doğal olmayan malzemeleri inceleme ve ilgili bilim alanlarındaki kaynak kişileri konuk olarak çağırma etkinlikleri fen eğitimine destek veren etkinliklerdendir. Deney, kavram ağı ve analoji yöntemleri ile gerçekleştirilen kavram eğitimi çalışmaları da fen etkinlikleri arasında yer almaktadır (MEB, 2013).

Ülkemizde okul öncesi eğitime yönelik eğitim programı geliştirme çalışmaları ilk kez 1994 yılında yapılmıştır. Daha sonra bu program 2002 yılında tekrar gözden geçirilerek geliştirilmiş, uygulamalar sonrası 2006 yılında denenip geliştirilmek üzere bir kez daha revize edilmiştir.