Çocuk Gelişimi Çalışma ve Uygulama Alanları II: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına Bağlı Kurum ve Kuruluşlar

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı; aile, çocuk, kadın, engelli ve yaşlı bireyler, şehit yakınları ve gazilere yönelik hizmet veren bir bakanlıktır. Bu bakanlık kapsamında aile değerlerinin ve aile yapısının korunmasına, çocuk ihmal ve istismarının önlenmesine, kadınların eşit hak ve fırsatlardan yararlanmalarının sağlanmasına, engellilerin ve yaşlıların toplumsal yaşama aktif bir biçimde katılımlarının sağlanmasına yönelik hizmetler sunulmaktadır.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı 29.06.2011 tarihinde kurulmuştur.

2018 yılında

Sosyal hizmetler; bireylerin maddi, manevi, mahrumiyetlerinin ve ihtiyaçlarının karşılanması, sosyal problem durumlarının önlenmesi ve çözümlenmesine yardımcı olunması, kısaca bireylerin yaşam koşullarının, iyileştirilmesi ve yükseltilmesini amaçlayan hizmetler bütünüdür.

• Bakanlığın aile ve topluma yönelik koruyucu, önleyici, eğitici, geliştirici, rehberlik ve rehabilite edici sosyal hizmet faaliyetlerini yürütmek ve koordine etmek,
• Aile yapısının ve değerlerinin korunması, güçlendirilmesi ve ailenin sosyal refahının artırılması için ulusal politika ve stratejilerin belirlenmesi çalışmalarını koordine etmek, belirlenen politika ve stratejileri uygulamak, uygulanmasını izlemek ve değerlendirmek,
• Kamu kurum ve kuruluşları, gönüllü kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişilerce aile ve topluma yönelik yürütülen sosyal hizmetlere ilişkin ilke, usul ve standartları belirlemek ve bunlara uyulmasını sağlamak,
• Aile yapısını ve değerlerini tehdit eden sorunları ve bu sorunlara yol açan faktörleri tespit etmek, bu sorunlara karşı toplumsal duyarlılığı geliştirici faaliyet ve projeler yürütmek, çözüm önerileri geliştirmek, bu konularda eğitim programları hazırlamak ve uygulamak,
• Aile içi şiddet ve istismar, töre cinayetleri, intihar ve benzeri sorunları nedenleri ve sonuçları bakımından incelemek, araştırmak, bunların önlenmesine ve sorunların çözümüne yönelik, aileyi destekleyici ve eğitici programlar hazırlamak ve uygulamak,
• Ailelerin huzur ve mutluluğunu tehdit eden kötü alışkanlık ve bağımlılık sorunlarını, nedenleri ve sonuçları bakımından incelemek, araştırmak, bunların önlenmesine ve sorunların çözümüne yönelik, aileyi destekleyici ve eğitici programlar hazırlamak ve uygulamak,
• Ailelerin maddi refahının geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak, bu konuda diğer birimler, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile koordineli eğitim programları ve projeler hazırlamak ve uygulamak,
• Ailedeki yapısal değişimleri, nedenleri ve sonuçları bakımından araştırmak, değerlendirmek ve aile değerlerinin sağlıklı biçimde korunması ve geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak,
• Nüfus yapısındaki değişimlerin aile yapısı üzerindeki etkilerini izlemek, sorun alanlarını tespit etmek ve bu konuda ulusal bir politikanın geliştirilmesine yardımcı olmak,
• Ailenin ve aileyi oluşturan bireylerin karşılaştıkları sorunlara ilişkin kamuoyundaki eğilim ve beklentileri tespit etmek amacıyla çalışmalar yapmak,

• Yurt dışında yaşayan Türk ailelerinin sorunlarını araştırmak ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile iş birliği içinde çözüm önerileri geliştirmek ve uygulamak,
• Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak

Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinde; genel müdür, müdür yardımcıları, daire başkanları, bağlı birim yöneticileri, aile ve sosyal politikalar uzmanları/ aile ve sosyal politikalar uzman yardımcıları, araştırmacılar, sosyal çalışmacılar, psikologlar, sosyologlar ve çocuk gelişimciler yer almaktadır

Aile danışma merkezleri; ailenin gelişmesi, güçlenmesi, aile bireylerinin katılımcı, üretken, kendine yeten, sorunlarını çözebilen bireyler olabilmeleri amacıyla hizmet veren kuruluşlardır.

Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü, çocukların öncelikli olarak ailelerinin yanında bakımlarını sağlayacak yönde politikaların geliştirilmesi, bunun yanı sıra evlat edindirme, koruyucu aile ve çocuk evleri hizmetlerinden yararlanabilmelerinin sağlanması amacıyla görev yapan bir kurumdur. Genel müdürlük kapsamında ayrıca; suça karışmış ya da kendilerine suç işletilen, sokakta çalışan veya çalıştırılan çocukların yeniden topluma kazandırılması, çocuk işçiliği, kaçakçılığı ve ticaretinin sonlandırılmasına yönelik çalışmaların yapılması, ihmal ve istismarın önlenmesi, çocuk haklarının ülke genelinde uygulanmasının sağlanması, toplumda koruma ve bakım altındaki çocuklara yönelik olumlu bakış açısının oluşturulmasına yönelik çalışmalar da yapılmaktadır.

Çocuk destek merkezileri; suç ve suça yönelik olarak sokaktaki sosyal tehlikelere maruz kalmaları nedeniyle haklarında bakım ve korunma kararı bulunan çocuklar için hizmet veren kuruluşlardır.

Çocuk destek merkezleri, haklarında bakım tedbiri veya korunma kararı bulunan çocuklardan psiko-sosyal desteğe ihtiyacı olduğu tespit edilenlerin, bu ihtiyaçlarının giderilinceye kadar geçici süre ile bakım ve korunmalarının sağlandığı, aile, yakın çevre ve toplum ilişkilerinin düzenlenmesine yönelik çalışmaların yapıldığı yatılı sosyal hizmet kuruluşlardır.

Merkezde; bir müdür, bir müdür yardımcısı, bir sosyolog, bir çocuk gelişimci, bir din görevlisi, üç bilgisayar işletmeni, üç yurt yönetim memuru, iki hemşire veya sağlık memuru, her on çocuğa bir sosyal çalışmacı, bir psikolog ve bir öğretmen bulunması gerekmektedir.

Çocuk Destek Merkezlerinde çalışan  meslek elemanlarının ortak görev ve yetkileri;
• Danışmanlık görevini yerine getirmek,
• Sosyal servisteki görevleri yerine getirmek,
• Çocuklarla mesleği ile ilgili çalışmalar yapmak, çalışmalara ilişkin raporları hazırlamak ve dosyasında muhafaza etmek,
• Merkez müdürünce mesleği ile ilgili verilen diğer görevleri yerine getirmektir

“Bakım elemanları, yirmi beş yaşını doldurmuş, söz ve davranışlarıyla çocuklara rol model olabilecek yapıda ve sağlıklı iletişim becerisine sahip olmalıdır. Bakım elemanları;
• Kız meslek liselerinin çocuk gelişimi ve eğitimi, ev ekonomisi veya dengi bölümü mezunları,
• Çocuk gelişimi, ev ekonomisi, ev idaresi, sosyal hizmetler bölümlerinin önlisans mezunları,
• Sağlık meslek liselerinin hemşirelik, acil tıp teknisyeni bölümü mezunları ile bu bölümlerin lisans veya önlisans mezunları,
• Lise ve dengi okul mezunları ile önlisans mezunu olanlardan çocuk bakımı konusunda Millî Eğitim Bakanlığınca düzenlenen eğitimlerden sertifika alanlar,
• Lisans mezunları, arasından seçilir”

Çocuk yuvalarında kurumun ihtiyaçları doğrultusunda müdür, müdür yardımcısı, sosyal çalışmacı, psikolog, çocuk gelişimci, öğretmen, çocuk eğiticisi, tabip, diyetisyen, hemşire, hemşire yardımcısı, teknisyen, teknisyen yardımcısı, genel idare ve yardımcı hizmetler sınıfından personel görev almaktadır.

Çocuk evlerinde haklarında korunma ya da tedbir kararı bulunan 0-18 yaş arası korunmaya muhtaç çocuklara yönelik hizmetler verilmektedir.

Özel kreş ve gündüz bakımevlerinde, 0-66 aylık çocukların gelişim, bakım, korunma ve beslenmelerine 
yönelik, çocuk kulüplerinde ise 6-12 yaş grubundaki çocuklarının boş zamanlarının değerlendirilebilmesine, bakım ve korunmalarının sağlanmasına yönelik hizmetler verilmektedir.

Kadın konukevlerinde; müdür, sosyal çalışma görevlisi, sosyal çalışmacı, psikolog, çocuk gelişimcisi, öğretmen, hemşire, çocuk eğiticisi, memur, temizlik elemanı, güvenlik personeli ve şoför görev yapmaktadır.

Aile danışma ve rehabilitasyon merkezleri; engelli bireylerin kendilerine yetebilen bireyler olabilmeleri ve eğitim hayatlarına hazırlanabilmeleri, aynı zamanda ailelerindeki uyumun sağlanabilmesi için hem engelli birey hem de ailelerine yönelik gündüz hizmet veren kurumlardır.

Bakım ve rehabilitasyon merkezleri ise bedensel, zihinsel ve ruhsal engelleri nedeniyle normal yaşamın gerekliliklerini yerine getiremeyen bireylerin var olan bu fonksiyon kayıplarının giderilmesi ve toplumda kendi kendilerine yeten bireyler olabilmelerinin sağlanması amacıyla açılan kurumlardır. 

Sosyal servis, çocukların kuruma kabulü, uyumları, bakım ve yetiştirilmeleri, korunmaları ve gerektiğinde korunma kararlarının kaldırılmasına yönelik çalışmalarda bulunur.