KURUM UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 18

0-3 yaşta beyin gelişimi de çok hızlıdır ve bu dönemde sağlanan nitelikli çevresel koşullar beyin gelişiminin ve işlevlerinin daha iyi olmasını sağlar. Beyin gelişimi için kritik dönem olarak isimlendirilen yaşamın ilk iki yılında bebeğe sağlanacak zenginleştirilmiş uyarıcı ortam, onun yaşama daha şanslı bir başlangıç yapmasını olanaklı kılacaktır.

0-36 aylık çocukların temel bakım gereksinimlerinin karşılanması, ailelerin ve bakım verenlerin görevidir. Bebek ve küçük çocukların uyku, beslenme ve tuvalet gereksiniminin karşılanması ile beden temizliğinin sağlanması öncelikli gereksinimleri arasında yer almaktadır. Eğitimi temel bakım gereksinimi olarak düşünmek doğru değildir.

0-36 aylar arasında gelişim bütün alanlarda hep birlikte gerçekleşmektedir yani bütüncüldür. Bilişsel, dil, motor ve sosyal-duygusal gelişimi birbirinden ayırmanın mümkün olmayacağından hareketle program tüm gelişim alanlarını desteklemek üzere birbirleriyle etkileşimli ve çok yönlü olacak şekilde geliştirilmiştir. Gelişimin bütünlüğü yaşanılan çevre ile doğrudan bağlantılı olduğundan çocuklar sadece eğitim ortamı boyutunda değil aile ve çevre boyutuyla da ele alınmıştır.

Geliştirilen bu programda değerlendirme çok boyutlu bir süreç olarak ele alınmaktadır. Bunlar; bebeğin / çocuğun gelişimsel olarak değerlendirilmesi, programın değerlendirilmesi ve eğitimcinin kendi kendini değerlendirmesi ile 25-36 ay arasında günlük akışta ele alınan günü değerlendirme zamanıdır. Programın nitelikli bir şekilde uygulanabilmesi için değerlendirmenin çok yönlü yapılması, tarafsız olması ve değerlendirme sonuçlarının sonraki uygulamalarda dikkate alınması gerekmektedir.

0-36 Aylık Çocuklar İçin Eğitim Programı’nın planlanması üç aşamada gerçekleşmektedir. Bunlar; öğrenme ortamının hazırlanması, günlük akışın oluşturulması ve yapılacak etkinliklerin planlanmasıdır.

MEB tarafından hazırlanan 0-36 Aylık Çocuklar İçin Eğitim Programı’nda uygulama esasları planlama (öğrenme ortamı, günlük akış, etkinlik planı alt başlıklarından oluşur), uygulama ve değerlendirme aşamalarını içerecek şekilde ele alınmıştır.

Biliş; duyular, algılama, hatırlama, sembolleri kullanma, düşünme ve imgelem gibi süreçlerin olduğu zihinsel tüm etkinlikleri kapsamaktadır. Bilişsel gelişim ise bu zihinsel süreçlerdeki aktif faaliyetlerin doğumdan yaşlılığa kadar olan gelişimi olarak açıklanmaktadır. Bebeklerin bilişsel gelişimi ile ilgili bilinen en iyi tanımlardan biri Piaget tarafından yapılmıştır. Piaget, doğumdan iki yaşa kadar olan gelişimsel süreci duyusal motor dönem olarak adlandırmış ve çocukları, çevreyle etkileşimleri sonucunda düşüncelerini geliştiren, meşgul ve güdülenmiş kâşifler gibi ele alan bir bakış açısı geliştirmiştir.

MEB tarafından geliştirilen 0-36 Aylık Çocuklar İçin Eğitim Programı’nda gelişimsel özellikler dört temel alanda ele alınmıştır. Bunlar bilişsel gelişim alanı özellikleri, dil gelişim alanı özellikleri, sosyal-duygusal gelişim alanı özellikleri ve motor gelişim alanı özellikleridir.

Değerlendirme sürecinde göz önünde bulundurulması gereken ilkeler genel olarak şöyle özetlenebilir: • Değerlendirme çocukların yararına, amaca uygun, geçerli ve güvenilir olmalıdır. • Değerlendirmede kullanılan veri toplama metotları ve içerik, çocukların yaşlarına ve gelişim özelliklerine uygun olmalıdır. • Aileler tanıma ve değerlendirme bilgisi için değerli bir kaynak olarak görülmelidir. • Değerlendirme ve program birleştirilmelidir. • Çocuklar birbiriyle kıyaslanmak yerine bildikleri ve yapabildikleri şeylerle değerlendirilmelidir. • Çocuğu bütün olarak tanımak için bütün gelişim alanları değerlendirilmelidir. • Değerlendirme zaman içinde ve sürekli olmalıdır. Bunun için farklı yöntem ve araçlar kullanılmalıdır. • Değerlendirme çocuğun yardımla ve tek başına yapabileceği şeyleri göstermelidir. • Eğitimciler ailelere bilgi vermek için değerlendirmelerini rapor etmelidir.

Planlamada; basitten karmaşığa, yakından uzağa, bilinenden bilinmeyene gibi temel ilkeler göz önünde bulundurulmalıdır.

Aylık eğitim planında eğitimcinin, grubunda yer alan çocukların tüm gelişim alanlarını desteklemek için etkinlik oluşturmak üzere alacağı kazanım ve göstergeler, kavramlar, alan gezileri, özel gün ve haftalar ile aile katılımı ve değerlendirme bölümleri yer alır.

Eğitim sürecinde çocukların gözlemlerinden elde edilen bilgiler “Gelişim Gözlem Formu”na kaydedilmelidir.

Günlük eğitim akışı, eğitimcinin gün içerisinde yapacağı çalışmalara düzenli bir biçimde yer verdiği çerçeve niteliğindeki plandır. Güne başlama zamanı, oyun zamanı, etkinlik zamanı ve günü değerlendirme zamanı, beslenme ve dinlenme zamanı gibi rutin etkinlikleri içerir.

Büyük grup etkinliği aynı kazanımlara ulaşmak amacıyla, aynı yöntem, teknik ve materyalleri kullanarak sınıftaki tüm çocuklarla birlikte yapılan etkinliklerdir. Çocukların genelde yarım daire biçiminde oturarak hep beraber gerçekleştirdikleri etkinlikler; o günkü tema, yaşadıkları bir olay ya da bir örnek olay hakkında tartışma, öykü okuma, şarkı söyleme vb. büyük grup etkinliklerine örnek olarak gösterilebilir.

Çocukların tümünün gereksinimlerine yanıt oluşturabilecek türden etkinliklere yer verilmeli ya da aynı etkinlik için farklı gereksinimleri karşılamaya yönelik düzenlemeler yapılmalıdır.

Etkinlik planı;

• Etkinlikadı,

• Etkinlik çeşidi,

• Yaşgrubu,

• Kazanım ve göstergeler,

• Öğrenmesüreci,

• Materyaller,

• Sözcükler,

• Kavramlar,

• Ailekatılımı,

• Uyarlama(gerekliyse)

• Değerlendirmeyi içermelidir.

Duyuşsal sorular: Çocukların etkinlikle ilgili yaşantı ve duygularını paylaşmalarına olanak tanıyan sorular yöneltilebilir. Örneğin; “etkinliğimiz sırasında ne hissettiniz? Çift ayakla zıplamakmı daha zordu yoksa tek ayakla mı? Okuduğumuz öyküde Deniz’in bebeğini kaybetmesi size ne hissettirdi, üzüldünüz mü?”

Okul öncesi eğitim kurumlarından yararlanma yaşı 36-66 ay arası olarak belirlenmiştir.

Arkadaşlarınıza hangi konuda nasıl yardım ettiniz?