KURUM KÜLTÜRÜ

Liderlik beli­rli­ şartlar altında, beli­rli­ ki­şi­sel veya grup amaçlarını belirleyerek bu amaçların gerçekleşt­ir­ilmesi­ i­çi­n bir ki­mseni­n başkalarının davranışlarını ve faal­iyetleri­n­ etki­lemes­i ve yönlend­irmesi­ sürec­idir.

Bir liderin en büyük özelliği, kendisini izleyenlerin davranışlarını etkileyebilen kişi olmasıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Liderlerin en belirgin işlevlerinden birisi kurum kültürünün davranış, çalışma temposu, müşteri ilişkileri, kalite kontrolü gibi alanlarda benimseyeceği değerleri saptamak, yaymak ve korumaktır. Kozlu (2014) liderlerin işlevlerini 5 maddede sıralamaktadır:
1. Firma standartlarını belirlemek
2. Örnek oluşturmak
3. Kurumu temsil etmek
4. Firmanın devamlılığını sağlamak
5. Çalışanları teşvik etmek

Yazılı kuralları oluşturmak liderlerin işlevleri arasında yer almaz.

Liderlik ve yönetici kavramlarını birbirinden ayıran unsurlar otorite, güç ve etkilemedir. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Yönetici özelikleri;

1-Gücünü konumundan alır.

2-Üst kademededir.

3-Tayin ettiği astları vardır. 

4-Başarısı sisteme bağlıdır.

5-Denetler.

6-Statükoyu korur.

7-Kuralcıdır

8-Kısa vadeli düşünür. 

9-Varolan hedefe hizmet eder.

10-Başkaları tarafından yönetime getirilir.

11-Biçimsel yapılardan güç alır.

12-Biçimsel olanı temsil eder.

Hümanist liderlik tarzını benimseyen liderler babacan bir tavır sergilerler. Korumacı rolündedir. Karar alırken bazen orta basamaktakilerin fikirlerini almasına rağmen genellikle patron adına yetkisini kullanır.

Çalışanlarını dinleyen, onların fikirlerine ve beklentilerine değer veren, hedef gösterip hedefe nasıl ulaşacağı konusundaki kararı kendilerine bırakan liderler, çalışanlarına yol göstererek, onları cesaretlendirip motive ederek “koçluk” rolünü üstlenmeye başlamışlardır.

Dönüşümcü liderliğin dayandığı husus geleneksellikle ve geleneksel uygulamalarla mücadeledir. Çalışanları birer birey olarak ele alarak ihtiyaç ve şikayetleri karar aşamasında mutlaka göz önünde bulundurur, ilham verici bir vizyon sunar.

Kurum kültürünün oluşumu, geliştirilmesi ve kurumsallaştırılmasında lider önemli bir role sahiptir. Kurum kültürü, liderin önemli etkiye ve kontrole sahip olduğu müşterek sosyal yapıyı temsil etmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Etkin kültür yönetimi için liderlerin yapması gerekenler şöyle sıralanabilir:
1. Stratejik planlama ve bunun gerektirdiği kültürel altyapıyı belirlemek.
2. Kültürü, misyon, hedefler, stratejiler, yapı ve süreçlerle uyumlu ve tutarlı kılmak.
3. Kurumun felsefesi ve değerlerini yazılı bir belgeye dönüştürmek.
4. Birbiriyle tutarlı teşvikler, takdir sistemleri ve performans yönetimi kurmak.
5. Hata tespit sistemleri ve yaptırımlar oluşturmak.
6. Koçluk, mentorluk, eğitim uygulamalarını yönetmek.
7. Ritüelleri, sembolleri, şirket efsanelerini canlı tutmak.
8. Alt kültürlerin özelliklerinden yararlanmak.
9. Başarılı uygulamaları desteklemek ve yönetmek.

Etkin kültür yönetimi için liderler alt kültürlerin özelliklerinden yararlanmalı, elimine etmemelidir.

Lider, kurum için hedeer saptayarak iç ve dış çevreyi bu hedeer için harekete geçirir. Toplayıcı, bütünleştirici ve iş birliği ruhunu yaratıcı nitelikleriyle kurumun yaşayıp gelişmesi için gerekli olan atmosferi sağlayan kişi olarak tanımlanabilir. Doğru cevap C'dir.

Liderlik, ortak amaçlar için biraraya gelen insanları, amaçları gerçekleştirmeye etkileme sürecidir. Doğru cevap A'dır.

Liderler ile ilgili Vehbi Koç  (Kozlu, 2014:119)şöyle demiştir: “Birçok şey patrona bağlıdır. Patron nasıl giderse aşağı taraf da öyle gider. İşe 9’da gelirse herkes 8.30’da iş başı yapar, 11’de gelmeye başlarsa herkes 10.30’da gelir.Vehbi Koç bu sözüyle liderlerin üyelere örnek olma özelliğine vurgu yapmıştır. Doğru cevap D'dir.

Lider, çalışanların çabalarına ve çalışmalarına maddiyatın ötesinde bir anlam kazandırmakla onları daha büyük gayretlere teşvik edebilmelidir sözü liderin misyon ve vizyon sahibi olmak özelliğine vurgu yapmaktadır. İyi bir lider bir misyonu gerçekleştirmek için bir vizyon çerçevesinde çalışan ve bunu da çalışanlarına aktarıp benimsetebilen kişidir. Doğru cevap A'dır.

Yönetici ve liderlik kavramları birbirine yakın görülmekle birlikte aynı anlama gelmemektedirler. Yönetici; başkaları adına çalışan, önceden belirlenen amaçlara ulaşmak için çaba harcayan, işleri planlayan, uygulatan ve sonuçları denetleyen kişidir. Lider ise bağlı bulunduğu grubun amaçlarını belirleyen ve bu amaçlar doğrultusunda grup üyelerini etkileyen ve davranışa yönelten kişidir. Yönetici başkalarının saptadığı (örneğin işverenin) amaçlara hizmet ederken lider amaçları kendi saptar. Lider bağlı bulunduğu grubun amaçlarını belirler ve bu amaçlar doğrultusunda grup üyelerini etkiler ve davranışa yöneltir. Yönetici çoğu kez başkaları tarafından o göreve getirilir. Oysa lider içinde bulunduğu gruptan doğar. Bir önemli farklılık da kullandıkları güçten kaynaklanır. Yönetici gücünü yasa, yönetmelik, tüzük gibi biçimsel yapıdan alır. Lider ise başkalarına iş yaptırma gücünü yasal yetkilerden değil, kişisel özelliklerden ve içinde bulunduğu koşullardan alır (Sabuncuoğlu ve Tüz, 1995:181-182). Doğru cevpa E'dir.

Yönetici gücünü konumundan alır, üst kademededir, tayin ettiği astları vardır, başarısı sisteme bağlıdır, denetler, statükoyu korur, kuralcıdır, kısa vadeli düşünür.  Doğru cevap B'dir.

Son dönemlerde kabul görmeye başlayan modern liderlik tarzları genel olarak sembolizme, duygusal yaklaşıma, öz-yönetime, yetkilendirmeye, güçlendirmeye ve katılıma önem veren tarzlar olarak tanımlanmaktadır. Bunlar; karizmatik liderlik, koç stili liderlik, etkileşimci (transaksiyonel) ve dönüşümcü (transformasyonel) liderlik tarzları olarak aşağıda ele alınmıştır. Doğru cevap D'dir.

Demokratik-katılımcı liderler, astlarına danışarak karar alırlar. Böylece astlarının hem kararların yol açacağı çeşitli sonuçları anlamalarına yardımcı olur, hem de onların görüşlerinden ve desteğinden yararlanır. Demokratik-katılımcı liderler, ortak bir görüşe ulaşacak şekilde ortaya çıkan sorunları astlarına danışarak onların fikirlerini alarak böylece onları da sürece katarak çözümlemektedirler. Olaylar beklendiği gibi gelişmediği takdirde ise gruptakiler konuyu bütün boyutlarıyla bildiklerinden gerekli esnekliği gösterebilirler. Demokratik-katılımcı liderlikte yönetici otoriteyi elinde tutmayı sürdürür ve nihai kararın sorumluluğunu da üstlenir (Erengül, 1997:60). Demokratik katılımcı liderliğin yararları; grup üyelerinin de kararlara katılımı ile daha etkin ve sağlıklı kararlar alınması, fikirlerine değer verilen üyelerin işlerinden tatmin sağlamaları, böylece de daha etkin ve verimli çalışan bir grup elde edilmesidir (Sabuncuoğlu ve Tüz, 2005: 211-212). Doğru cevap C'dir.

Koç stili liderler çalışanlarını dinleyen, onların fikirlerine ve beklentilerine değer veren, hedef gösterip hedefe nasıl ulaşacağı konusundaki kararı kendilerine bırakan liderler, çalışanlarına yol göstererek, onları cesaretlendirip motive ederek “koçluk” rolünü üstlenmeye başlamışlardır (Sabuncuoğlu ve Tüz, 2005: 218). Koç stili liderlik tarzında lider, esas olarak, işin sonuçlarından çok izleyenlerinin güçlü ve zayıf yanlarının farkına varmalarına ve böylece kişisel ve mesleki gelişimlerine odaklanarak, kendilerini yetiştirmelerine yardımcı olmak ve performanslarını arttırmak için çaba harcar. Doğru cevap E'dir.

Etkin kültür yönetimi için liderlerin yapması gerekenler şöyle sıralanabilir:

1. Stratejik planlama ve bunun gerektirdiği kültürel altyapıyı belirlemek.

2. Kültürü, misyon, hedefler, stratejiler, yapı ve süreçlerle uyumlu ve tutarlı kılmak. 3. Kurumun felsefesi ve değerlerini yazılı bir belgeye dönüştürmek.

4. Birbiriyle tutarlı teşvikler, takdir sistemleri ve performans yönetimi kurmak.

5. Hata tespit sistemleri ve yaptırımlar oluşturmak.

6. Koçluk, mentorluk, eğitim uygulamalarını yönetmek.

7. Ritüelleri, sembolleri, şirket efsanelerini canlı tutmak.

8. Alt kültürlerin özelliklerinden yararlanmak.

9. Başarılı uygulamaları desteklemek ve yönetmek. Doğru cevap D'dir.