KURUM KÜLTÜRÜ

Maddi kültür dediğimizde araç ve gereç, makine, köprü ve maddi yapısı olan diğer tesisler akla gelmektedir. Manevi kültür ise örf ve âdetler, sosyal müesseseler, sosyal organizasyon, değer hükümleri vb. konuları ifade etmektedir.

Manevi kültür ögelerini toplumbilimsel analizi karşımıza üç farklı öge çıkarmaktadır, bunları; Bir Kurallar Düzeni; resmî ve resmî olmayan davranış kuralları, yasalar, yönetmelikler, örgütler, gelenekler, görenekle, inançlar olarak sayabiliriz. Bu davranış kuralları, insanları belli toplumsal ve tarihsel koşullarda belli biçimlerde davranmaya zorlar. Bir Eylem Düzeni; bu kurallara uygun davranışlar düzeni, Simgeler Düzeni; göstergeler, sloganlar vb. den kurulu bayrak, rozet, afiş, renk olarak görmekteyiz.

Belirsizlikten Kaçınma: Belirsizlikten kaçınma bir toplumun kuşku uyandıracak durumlar karşısında kendini tehdit altında hissetme, kurallar ve diğer güvenlik önlemleri yoluyla bunları engelleme çabalarının derecesini gösterir. Belirsizlikten kaçınma özelliğinin yüksek olduğu toplumlarda insanlar genelde istikrar aramakta; belirsiz, açık olmayan ve yazılı kurallarda yeri bulunmayan, şüpheli ve riskli durumlardan korkmakta ve çekinmekte; otorite, hiyerarşi, yazılı ve formel kurallara sıkı sıkıya bağlı kalarak kendilerini güvence altına almak istemektedirler. Belirsizlikten kaçınması düşük olan kültürlerin ise daha düşük stres düzeyleri ve daha zayıf egoları olup fikir ayrılığını kabul etme dereceleri yüksektir.

Örgüt kültürü, örgüt üyelerinin paylaştığı değerlerdir. Örgüt kültürü, örgütteki iş yapma ve işi yürütme biçimidir. Örgüt kültürü örgütlere kişilik kazandırarak bir örgütü diğerinden ayırır. Örgüt kültürü, baskın ve paylaşılan değerlerden oluşan, çalışanlara sembolik anlamlarla yansıyan, örgüt içinde anlatılan hikâyeler, inançlar ve sloganlardan oluşan bir yapıdır.  Örgüt kültürü örgütsel başarıyı doğrudan etkiler. Örgüt kültürü üzerinde üst yönetim ve liderlerin önemli etkileri vardır.

Örgüt kültürü; • Bir örgütsel biçimlendirme aracıdır. • İş görenlerin davranışlarını biçimlendirir. • Örgütü diğerlerinden farklı kılarak örgüt üyelerine kimlik duygusu kazandırır. Kimlik duygusu kazanan bireyler kendilerini çalıştıkları örgütle bütünleştirirler. Bu onlara ayrıcalıklı bir benlik sağlar. • Moral ve güdüleme aracı olarak örgüt amacına bağlılığı arttırır. Bazı çalışan bireyler örgüte daha fazla bağlanarak örgütün yararına özveride bulunabilirler. • Örgütteki uygulama ve süreçlere rasyonelleşme ve standartlaşma sağlayarak örgüt üyelerine huzurlu bir çalışma ortamı sağlar. • Örgütte iç bütünleşmeyi sağlar, üyeler arasında dayanışmayı arttırarak örgütü bir arada tutmada birleştirici bir unsur olarak görev yapar. • Örgüt üyeleri için bir kontrol mekanizması fonksiyonu görür.

Kurum kültürünün, çalışanlar için etkin bir motivasyon kaynağı olarak verimlilik ve etkinlik üzerinde artırıcı bir rolü vardır. Birçok işletme, çalışanlarını motive etmek için prim ve promosyon tarzında ödüllendirmeler ile istenmeyen tayinler ve maaş azaltmaları tarzında cezalandırmalar uygulamaktadır.

Kurumsal kültür tutarlılığı; koordinasyonu ve kontrolü teşvik ettiği, belirsizliği önleyip motivasyonu arttırdığı için organizasyonun etkinliğini ve böylelikle de rekabet şansını yükseltmektedir. Birçok teorisyen, bunun resmin yalnızca bir parçası olduğunu, bir organizasyonun kültürü ile performansı arasındaki ilişkinin her zaman pozitif olmadığı- nı savunmaktadırlar.

Normlar, onaylanan davranışlar olup davranışın yazılı olmayan kuralları ve standartlarıdır. Her kültürde toplumsal düzeni sağlayan, bireylere yol gösteren, doğru ve yanlışı, olumlu ve olumsuzu belirleyen kurallar, standartlar ve fikirler bulunur. Bütün bunlara norm adı verilir. Norm, yaptırımı olan kurallar sistemidir.

Statü töreni, bireyin statüsündeki değişimi gösterir. Örneğin, emeklilik yemekleri.

Derece indirme, bazı örgütler tarafından davranış değer ve normlarını uygulamakta başarısız olan kişileri cezalandırmak için kullanılır. Örneğin bazı başkanlar örgütsel hedeeri başaramadıklarında veya etik davranışa sığmayan davranışta bulunduklarında gürültülü bir şekilde değiştirilmektedir. Japonya’da bazı örgütlerde olumsuz davranışlarda bulunan çalışanlara ceza olarak kurdele takılmaktadır.

Cultura sözcüğü ilk kez Voltaire tarafından insan aklının oluşumu, gelişimi ve geliştirilmesi anlamında kullanılmıştır.

Simgeler Düzeni; göstergeler, sloganlar vb. den kurulu bayrak, rozet, afiş, renk olarak görmekteyiz.

Güç mesafesi, bir toplumun bireyleri ve örgütlerinde gücün eşit olmayan bir biçimde dağılımı ile ilgilidir.

Belirsizlikten kaçınma bir toplumun kuşku uyandıracak durumlar karşısında kendini tehdit altında hissetme, kurallar ve diğer güvenlik önlemleri yoluyla bunları engelleme çabalarının derecesini gösterir.

Kurum kültürü kavramı; işletme kültürü, örgüt kültürü, şirket kültürü ve firma kültürü ile eş anlamlı olarak kullanılmıştır.

Örgüt kültürüyle ilgili farklı tanımların birleştiği noktalar şöyle sıralanabilir :

• Örgüt kültürü, örgüt üyelerinin paylaştığı değerlerdir.

• Örgüt kültürü, örgütteki iş yapma ve işi yürütme biçimidir.

• Örgüt kültürü örgütlere kişilik kazandırarak bir örgütü diğerinden ayırır.

• Örgüt kültürü, baskın ve paylaşılan değerlerden oluşan, çalışanlara sembolik anlamlarla yansıyan, örgüt içinde anlatılan hikâyeler, inançlar ve sloganlardan oluşan bir yapıdır.

• Örgüt kültürü örgütsel başarıyı doğrudan etkiler.

• Örgüt kültürü üzerinde üst yönetim ve liderlerin önemli etkileri vardır.

Motivasyon kısaca, bir insanı belirli bir amaç için harekete geçiren güç olarak tanımlanabilir.

Değerlerin temel kaynağını örgütün üyelerinin kabul ettiği temel inançlar oluşturmaktadır.

Dil, canlı bir varlık gibi sosyal olarak oluşturulmakta ve yaşatılmaktadır. Konuşmalar, aynı zamanda insan eyleminin bir parçasını oluşturmaktadır. Şu hâlde bir örgüt içinde yer alan sözlü ve yazılı dil de örgütsel davranışın bir parçasını oluşturmaktadır. Bir örgütün üyeleri, örgüt içindeki farklı birim ve meslek gruplarının kullandıkları farklı terminoloji, bu dil içinde yer alan mecazlar, deyimler, şakalar, argo ifadeler, sloganlar, şarkı ve marslar, selamlaşma biçim ve ifadeleri, sözel-davranışsal semboller arasında yer almaktadır.

Bütünleşme törenleri, örgütteki farklı grupları birleştirmeyi ve daha büyük bir örgüt olma isteğini pekiştirir. Geleneksel olarak düzenlenen piknikler bu törenlere örnek olarak verilebilir.