KURUM KÜLTÜRÜ - Deneme Sınavı - 19

Kurum kültürünü oluşturan faktörler, değerler; varsayımlar; normlar; inançlar; semboller; mit, hikâye ve efsaneler; liderler ve kahramanlar; sloganlar; dil; teknoloji; törenler olarak açıklanabilir.

“Bireysel açısından bakılınca kültür, kişiye özgüdür. Toplumsal açıdan ise tarihin damgasını taşıyan, kuşaktan kuşağa aktarılan, insanlar arası ortak birçok şeyin paylaşımı olarak görünür.”

Maddi kültür dediğimizde araç ve gereç, makine, köprü ve maddi yapısı olan diğer tesisler akla gelmektedir.

Manevi kültür ise örf ve âdetler, sosyal müesseseler, sosyal organizasyon, değer hükümleri vb. konuları ifade etmektedir.

Marx’ın tanımıyla “doğanın yarattıklarına karşılık insanoğlunun yarattığı her şey” kültür
kavramı içerisinde tanımlanmaktadır.

Manevi kültür ögelerini toplumbilimsel analizi karşımıza üç farklı öge çıkarmaktadır, bunları; Bir Kurallar Düzeni; resmî ve resmî olmayan davranış kuralları, yasalar, yönetmelikler, örgütler, gelenekler, görenekle, inançlar olarak sayabiliriz. Bu davranış kuralları, insanları belli toplumsal ve tarihsel koşullarda belli biçimlerde davranmaya zorlar. Bir Eylem Düzeni; bu kurallara uygun davranışlar düzeni, Simgeler Düzeni; göstergeler, sloganlar vb. den kurulu bayrak, rozet, afiş, renk olarak görmekteyiz.

Hofstede uluslararası bir şirket olan IBM’in tüm dünyadaki çalışanlarına gönderilen ayrıntılı mülakat ve anketler ile temel kültürel farklılıkları belirlemiş ve bu farklılıkları dört temel boyutta ifade etmiştir:
• Güç mesafesi: Güç mesafesi, bir toplumun bireyleri ve örgütlerinde gücün eşit olmayan bir biçimde dağılımı ile ilgilidir. Gücün bir toplumun bireyleri arasında neden olduğu mesafe o toplumun değerleri ve normları ölçüsünde gerçekleşmekte ve toplum tarafından benimsenen güç düzeyindeki farklılıklar zaman içerisinde içselleştirerek kurumsallaşmaktadır. Düşük bir güç uzaklığı kademelenmesi vatandaşın güç ve zenginlik farklarına toplumun önem vermediğini gösterir.
• Belirsizlikten Kaçınma: Belirsizlikten kaçınma bir toplumun kuşku uyandıracak durumlar karşısında kendini tehdit altında hissetme, kurallar ve diğer güvenlik önlemleri yoluyla bunları engelleme çabalarının derecesini gösterir. Belirsizlikten kaçınma özelliğinin yüksek olduğu toplumlarda insanlar genelde istikrar aramakta; belirsiz, açık olmayan ve yazılı kurallarda yeri bulunmayan, şüpheli ve riskli durumlardan korkmakta ve çekinmekte; otorite, hiyerarşi, yazılı ve formel kurallara sıkı sıkıya bağlı kalarak kendilerini güvence altına almak istemektedirler. Belirsizlikten kaçınması düşük olan kültürlerin ise daha düşük stres düzeyleri ve daha zayıf egoları olup fikir ayrılığını kabul etme dereceleri yüksektir.
• Bireycilik ve Ortaklaşa Davranış: Bireycilik, birey ve topluluk arasında toplum içinde hâkim olan ilişkiyi tanımlamakta ve bu durum insanların birlikte yaşama biçimine yansımaktadır. Bireyciliğin benimsendiği toplumlarda bireyler arasındaki ilişkiler zayıftır. Her bireyin kendi ilgi alanı ve çıkarları doğrultusunda davranması beklenir. Ortaklaşa davranışta ise toplum üyeleri arasındaki bağlar güçlüdür. Toplumun ve üyesi olunan her grubun çıkarları öncelikle dikkate alınır.
• Erillik ve Dişillik: Bir toplumda geçerli ve baskın olan değerlerin ne oranda erkeğe veya kadına özgü olduğunu ifade etmektedir. Erkeklik- dişilik; başarı, rekabet, meydan okuma, kazanma, güçlü olma gibi erkeğe özgü olduğu savunulan değerlerin; yaşama kalitesi, iş birliği, hizmet, güçsüzlere yardım, sıcak ilişkiler ve affedicilik gibi kadına özgü değerlere göre ne derece baskın olduğu ile ilgilidir.

Belirsizlikten kaçınma bir toplumun kuşku uyandıracak durumlar karşısında kendini tehdit altında hissetme, kurallar ve diğer güvenlik önlemleri yoluyla bunları engelleme çabalarının derecesini gösterir.

Uyum nedeniyle farklı düşüncelerin geri plana itilebilmesi, kurum kültürünün olumsuz etkilerinden biri olarak değerlendirilebilir. Farklı düşüncelerin geri plana itilmesi, kurum için rekabet avantajı sağlayabilecek fikirlerin geri plana itilmesine neden olabilmektedir. Cevap A seçeneğidir.

A, C, D ve E seçeneklerindeki ifadeler, kurum kültürünün olumsuz etkilerine değinmektedir. Etkili bir iletişim ağı kurum kültürü sayesinde oluşabilir. Bu da kurum için olumlu bir özellik olarak değerlendirilebilir. Cevap B seçeneğidir.

Charles Handy ve Roger Harrison kurum kültürü yaklaşımında, güç, rol, görev ve birey kültürü olmak üzere 4 tipten bahsetmek mümkündür. Stratejik kültür, bunlardan birisi değildir. Cevap C seçeneğidir.

Görev kültüründe katı bürokratik engeller bulunmamaktadır. Ekipler müşteri odaklıdır, karar yetkisi ekiplerdedir. İleri teknoloji firmalarında da müşteri odaklılık, karar yetkisinin genelde ekiplerde olması, katı bürokratik engellerin bulunmaması söz konusudur. Katı engeller, ileri teknoloji firmalarında önemli bir değişken olan yaratıcılık için de yer yer tehlikeli ve engelleyici olabilmektedir. Sorunun cevabı D seçeneğidir.

Deshpandé, Farley ve Webster yaklaşımı ile ilgili verilen ifadelerden A, B, C ve D seçeneklerindeki ifadeler yanlıştır. “Deshpandé, Farley ve Webster yaklaşımı, kurum kültürünü klan, pazar, adokrasi ve hiyerarşi başlıkları altında ele almıştır.” İfadesi ise doğru bir ifadedir Cevap E seçeneğidir.

Deshpandé, Farley ve Webster yaklaşımı türlerinden olan Pazar kültürü; Pazar odaklıdır. Rekabette üstünlük yakalanmaya çalışılır. Yeniliğe açıktır. Özellikleri verilen kültür, Pazar kültürüdür. Cevap A seçeneğidir.

Deal ve Kennedy’nin kurum kültürü sınıandırması kurum kültürünü sınıflandırma değişkenleri olarak risk ve geri bildirimleri ele almıştır. Atılgan kültürde yüksek risk, aktivite kültüründe düşük risk, yetki kültüründe yüksek risk ve kapalı hiyerarşi kültüründe düşük risk vardır. Şıklarda bu B seçeneğinde doğru olarak eşleştirilmiştir. Birey kültürü ise Deal ve Kennedy’nin kurum kültürü sınıflandırması içinde yer almamaktadır. Cevap B seçeneğidir.

Kurum kültürünü iş birliği, tutarlılık, etkinlik kültürleri ve yenilikçi kültür olmak üzere dört grupta inceleyen yaklaşım, Chang ve Lin yaklaşımıdır. Cevap C seçeneğidir.

Koruyucu, geliştirici, analizci ve tepki verici kültür Miles ve Snow yaklaşımında kurumsal kültür sınıflandırmasında yer almaktadır. Rasyonel kültür ise rekabet, üretkenlik, işe odaklanma, örgütsel hedeflerin başarılması, yüksek performans, etkinlik ve verimlilik gibi değerleri ön planda tutmaktadır ve Daniel R. Denison ve Gretchen M. Spreitzer yaklaşımı içerisinde yer almaktadır. Cevap D seçeneğidir.

Risk ve geri bildirim, Deal ve Kennedy’nin kurum kültürü sınıflandırmasında merkezde olan iki değişkendir. Cevap E seçeneğidir.

Ürünlerin satıldığı mağazalar, üretildiği fabrikalar, kurumsal isim ve logo kurumun somut öğeleri iken; var olan ülkenin kültürü, konumu, içinde bulunulan çevre, medya raporları kurumun soyut öğeleridir.

Tüketici için doğrubir kurumsal imajın pek çok yararlı işlevi vardır. Bunlardan biri de, yabancı olan ortamlarda tanıdık olan ürünleri satın alma kararının oluşmasıdır.  Gittiğiniz yabancı bir ülkede ya da farklı bir şehirde bildiğiniz bir markayı alırsınız. Örneğin Kanada ya da İngiltere’de alacağınız bir kutu Coca Cola’nın tadı aynı olacaktır. Soruda verilen örnekte de bu eğilim sorulmuştur.