KURUM KÜLTÜRÜ - Deneme Sınavı - 14

Toplumun maddi unsurlarının oluşturduğu maddi kültür birikimi aynı zamanda toplumun teknolojik ve ekonomik seviyesinin bir göstergesidir diyebiliriz. Bu anlamda enerji, demir-çelik, çimento gibi ürünlerin üretim ile tüketim miktarları ve bilgisayar, radyo-televizyon gibi kullanılan cihazları bakımından ülkeler arasında yapılan karşılaştırmalar aslında maddi kültür karşılaştırmalarından ibarettir. Toplumların teknoloji üretimi, birikimi ve kullanımı uygarlığın da bir ölçüsü olarak kabul edilmektedir. Okuma yazma oranı, tarımsal veriler, ekonomik göstergeler maddi kültür öğesidir. Manevi kültür ögelerini toplumbilimsel analizi karşımıza üç farklı öge çıkarmaktadır, bunları; Bir Kurallar Düzeni; resmî ve resmî olmayan davranış kuralları, yasalar, yönetmelikler, örgütler, gelenekler, görenekle, inançlar olarak sayabiliriz. Bu davranış kuralları, insanları belli toplumsal ve tarihsel koşullarda belli biçimlerde davranmaya zorlar. Bir Eylem Düzeni; bu kurallara uygun davranışlar düzeni, Simgeler Düzeni; göstergeler, sloganlar vb. den kurulu bayrak, rozet, afiş, renk olarak görmekteyiz.

Maddi kültür dediğimizde araç ve gereç, makine, köprü ve maddi yapısı olan diğer tesisler akla gelmektedir. Manevi kültür ise örf ve âdetler, sosyal müesseseler, sosyal organizasyon, değer hükümleri vb. konuları ifade etmektedir. Uygarlık adı da verilen maddi kültür “Yapılar, teknikler, yollar,
üretim ve ulaştırma araçları gibi gözle görülür maddi ögelerden oluşur ve insanın kendieseri olan çevre koşullarının sonucudur” (Atlı, 2005:3-9). Bu açıklama doğrultusunda doğru cevap B seçeneğidir.

Geniş anlamda kültür öncelikle diğer toplumsal etkinlikler tarafından biçimlendirilmiş bir düzenin bir ürünü olarak ve bir kültürün içinde yer aldığı bütün bir toplumsal düzen” şeklinde tanımlanmıştır. Bu doğrultuda doğru cevap D seçeneğidir.

Belirsizlikten kaçınma bir toplumun kuşku uyandıracak durumlar karşısında kendini tehdit altında hissetme, kurallar ve diğer güvenlik önlemleri yoluyla bunları engelleme çabalarının derecesini gösterir. Belirsizlikten kaçınma özelliğinin yüksek olduğu toplumlarda insanlar genelde istikrar aramakta;
belirsiz, açık olmayan ve yazılı kurallarda yeri bulunmayan, şüpheli ve riskli
durumlardan korkmakta ve çekinmekte; otorite, hiyerarşi, yazılı ve formel kurallara sıkı sıkıya bağlı kalarak kendilerini güvence altına almak istemektedirler. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Örgüt kültürü üzerinde üst yönetim ve liderlerin önemli etkileri vardır. Bu nedenle A seçeneğinde verilen bilgi yanlıştır ve sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Örgütler çok büyük boyutta belirsizliklerin, çıkar çatışmalarının bulunduğu karmaşık bir çevrede faaliyet gösterirler. Örgüt sahip olduğu kültürü oluşturan değerler, hikâyeler ve sembollerle kendi dünyasını yaratarak dış çevredeki belirsizlikler ve çıkar çalışmalarıyla mücadelesinde güç kazanmış olur. Bu açıklama doğrultusunda doğru cevap B seçeneğidir.

En geniş anlamıyla kontrol, istenen amaca ulaşılıp ulaşılmadığını veya amacın ne ölçüde gerçekleştirildiğini saptamaktır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bir işletmeyi başka işletmelerden ayıran, işletmenin vizyonunu gerçekleştirmede ana rolü oynayan, rakipler tarafından taklit edilmesi zor olan bilgi, beceri ve yeteneği ifade etmektedir. İşletmelerin ürettiği ürünlerin değil, bunları üretebileceği bilgi ve becerinin geliştirilmesi gereklidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Verilen üç özellik de kurum kültürünü oluşturan faktörlerden değerler kavramına aittir. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Normlar, onaylanan davranışlar olup davranışın yazılı olmayan kuralları ve standartlarıdır. Bu nedenle D seçeneğinde verilen bilgi yanlış olduğundan sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

Yenileme töreni, örgütteki değişime önem verir ve öğrenme ve başarmayı cesaretlendirir. Buna verilecek örnek yeni bir şirket eğitim merkezinin açılması olabilir. Bu doğrultuda doğru cevap A seçeneğidir.

Kültür sözcüğü Latince “colere” den türetilmiştir. Sözcük anlamıyla “colere” ekin, sipariş, bakım anlamına gelmektedir. Cultura sözcüğü ilk kez Voltaire tarafından insan aklının oluşumu, gelişimi ve geliştirilmesi anlamında kullanılmıştır.

Kültür, toplum içerisindeki her türlü bilgiyi, ilgiyi, alışkanlığı, değer ölçülerini, genel durum, görüş ve zihniyet ile her türlü davranış biçimlerini de kapsamaktadır.

Belirsizlikten kaçınma bir toplumun kuşku uyandıracak durumlar karşısında kendini tehdit altında hissetme, kurallar ve diğer güvenlik önlemleri yoluyla bunları engelleme çabalarının derecesini gösterir. Belirsizlikten kaçınma özelliğinin yüksek olduğu toplumlarda insanlar genelde istikrar aramakta; belirsiz, açık olmayan ve yazılı kurallarda yeri bulunmayan, şüpheli ve riskli durumlardan korkmakta ve çekinmekte; otorite, hiyerarşi, yazılı ve formel kurallara sıkı sıkıya bağlı kalarak kendilerini güvence altına almak istemektedirler.

Örgüt kültürü üzerinde üst yönetim ve liderlerin önemli etkileri vardır.

Kurum kültürünün, çalışanlar için etkin bir motivasyon kaynağı olarak verimlilik ve etkinlik üzerinde artırıcı bir rolü vardır. Birçok işletme, çalışanlarını motive etmek için prim ve promosyon tarzında ödüllendirmeler ile istenmeyen tayinler ve maaş azaltmaları tarzında cezalandırmalar uygulamaktadır.

Kurumsal kültür tutarlılığı; koordinasyonu ve kontrolü teşvik ettiği, belirsizliği önleyip motivasyonu arttırdığı için organizasyonun etkinliğini ve böylelikle de rekabet şansını yükseltmektedir. Birçok teorisyen, bunun resmin yalnızca bir parçası olduğunu, bir organizasyonun kültürü ile performansı arasındaki ilişkinin her zaman pozitif olmadığı- nı savunmaktadırlar.

Kurum kültürünü oluşturan faktörler, değerler; varsayımlar; normlar; inançlar; semboller; mit, hikâye ve efsaneler; liderler ve kahramanlar; sloganlar; dil; teknoloji; törenler olarak açıklanabilir.

Normlar, onaylanan davranışlar olup davranışın yazılı olmayan kuralları ve standartlarıdır. Her kültürde toplumsal düzeni sağlayan, bireylere yol gösteren, doğru ve yanlışı, olumlu ve olumsuzu belirleyen kurallar, standartlar ve fikirler bulunur. Bütün bunlara norm adı verilir. Norm, yaptırımı olan kurallar sistemidir. Her toplumda bireylerin tutum ve davranışlarını belirleyen, nasıl giyineceklerinden nasıl yiyeceklerine, belirli yerlerde nasıl oturacaklarına kadar çeşitli normlar yer alır. Normlar toplumda ödül ve ceza ile güvence altına alınırlar.

Statü töreni, bireyin statüsündeki değişimi gösterir. Örneğin, emeklilik yemekleri.